Manipuri mitolojisi
Kanglei mitolojisi veya Manipuri mitolojisi veya Meitei mitolojisi, başlangıçta Meitei halkı tarafından anlatılan ve Antik Meetei folklorunun bir türü tarafından anlatılan anlatı mitlerinin konnusudur. Kanglei mitolojisi, Meitei edebiyatı da dahil olmak üzere Manipur sanatının ve kültürünün temel özelliklerinden birini oluşturur.
Kaynak metinler değiştir
Antik Kangleipak krallığında (bugünkü Manipur) hem el yazmasından hem de sözlü folklordan kaynaklar vardır. Sözde el yazmaları, Meitei edebiyatının dini temaları ve tarihi olayları üzerine orijinal açıklamalar olan Puya (Meitei metinleri) olarak bilinir..
Tanrılar değiştir
Kanglei Meitei tanrıları, her zaman Kanglei Dünyasında eski zamanlardan beri var olan Meitei diniyle ilişkilendirilir. Geleneksel kültür ve folklor, Meitei halkı tarafından ilkel atalarından günümüze kadar miras kalmıştır.
Mitolojideki başlıca tanrılar şunlardır:
- Atiya Guru Sidaba : O, tüm evrenin Yaratıcı Tanrısıdır ve tüm canlı varlıkların tek besleyicisidir.[1]
- Sanamahi : O, insanlığın ve evin Koruyucu Tanrısıdır. İnsanı Her Şeye Gücü Yeten figüründe yarattı.[2]
- Pakhangba : O bir muhrip ve evrenin hükümdarı. Hem insan hem de yılan gibi bir figür üstlenebilir.[3]
- Leimarel Sidabi : Yüce toprak ana tanrıçası ve yaratıcı Tanrı'nın eşidir.[4]
- Emoinu : O zenginlik ve refah tanrıçasıdır. Efsane, onun başka bir ilahi biçim alan Leimarel'in birebir kopyası olduğunu söylüyor.
Bunlara ek olarak, mitoloji aynı zamanda çok sayıda tanrıyı ve efsanevi yaratıkları da açıklar. Kanglei Meitei efsanevi yaratıkları, hem PuYas hem de Meetei folklorunun geniş anlatılarında bulunur.
İnsanın kökeni değiştir
Kanglei Manipuri Mitolojiye göre, yedi klan vardır.
| Klan isimleri | Romalılaştırma |
|---|---|
| ꯃꯉꯥꯡ | Mangang |
| ꯂꯨꯋꯥꯡ | Luwang |
| ꯈꯨꯃꯟ | Khuman |
| ꯑꯉꯣꯝ | Angom |
| ꯃꯣꯢꯂꯥꯡ | Moilang |
| ꯈꯥ ꯉꯥꯟꯄ | Kha Nganpa |
| ꯁꯂꯥꯢ ꯂꯩꯁꯥꯡꯊꯦꯝ | Salai Leishangthem |
Moirang Enkarnasyonları değiştir
Lord Nongpok Ningthou ve eşi Tanrıça Panthoibi'nin eski Moirang krallığındaki yedi enkarnasyonunun efsanevi destansı masalları, Kanglei Meitei mitolojisinin en son ve en önemlisi olan Khamba Thoibi enkarnasyonunun ana özellikleridir. Sırasıyla Rab ve Leydi'nin enkarnasyonları aşağıdaki gibidir:
| Erkek karakterler | Romalılaştırma | Kadın karakterler | Romalılaştırma |
|---|---|---|---|
| ꯑꯀꯣꯡꯆꯥꯝꯄ | Akongjamba | ꯐꯧꯑꯣꯢꯕꯤ ꯂꯥꯢꯔꯦꯝꯕꯤ | Phouoibi Lairembi |
| ꯍꯦꯟꯖꯨꯅꯍꯥ | Henjunaha | ꯂꯥꯢꯔꯧꯂꯦꯝꯕꯤ | Lairoulembi |
| ꯈꯨꯌꯣꯜ ꯍꯥꯎꯕ | Khuyol Haoba | ꯌꯥꯢꯊꯤꯡ ꯀꯣꯅꯨ | Yaithing Konu |
| ꯊꯥꯡꯖꯍꯟꯕ | Thangjahanba | ꯇꯣꯅꯨ ꯂꯥꯢꯖꯤꯡꯂꯦꯝꯕꯤ | Tonu Laijinglembi |
| ꯈꯨꯕꯣꯝꯕ | Khubomba | ꯄꯤꯗꯣꯅꯨ | Pidonu |
| ꯋꯥꯡꯂꯦꯟ ꯄꯨꯡꯇꯤꯡꯍꯩꯕ | Wanglei Pudingheiba | ꯁꯥꯠꯄ ꯆꯅꯨ ꯁꯤꯜꯍꯩꯕꯤ | Satpa Chanu Silheibi |
| ꯈꯝꯕ | Khamba | ꯊꯣꯢꯕꯤ | Thoibi |
Karakterler değiştir
Kanglei Meitei mitolojisiyle ilişkili karakterlerin alfabetik sıraya göre listesi:
A değiştir
- Atingkok Maru Sidaba
C değiştir
- Chothe Thangwai Pakhangba
D değiştir
- Meitei mitolojisindeki ejderhalar
E değiştir
- Ereima
H değiştir
- Hiyangthang Lairembi
I değiştir
- Imoinu Ahongbi
- Ipudhou Thangjing
- Irai Leima
K değiştir
- Kangla Sha
- Keibu Keioiba
- Koubru
- Kounu
L değiştir
- Lai Khutshangbi
- Lainingthou Sanamahi
- Leimarel Sidabi
M değiştir
- Marjing
- Meitei tanrıları
P değiştir
- Pakhangba
- Panthoibi
- Poubi Lai
N değiştir
- Nongpok Ningthou
- Nongshaba
- Nongthang Leima
S değiştir
- Salailen Sidaba
T değiştir
- Thongalel
U değiştir
- Uçek Langmeidong
- Umang Lai
W değiştir
- Wangbren
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2020.
Dış bağlantılar değiştir
- https://www.lapolo.in/blog/manipuri-mythology-polo/ 7 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- http://www.apamnapat.com/entities/Chitrangada.html 6 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2317260 24 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- https://pib.gov.in/newsite/PrintRelease.aspx?relid=123469 5 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- https://www.thevetterindia.com/101103/lai-haraoba-help-manipur-become-sports-superpower/amp/[ölü/kırık bağlantı]
- http://cstm.cnki.net/stmt/TitleBrowse/KnowledgeNet/CDYA201110005030?db=STMI8515[ölü/kırık bağlantı]