Mangrov

Mangrov, gelgit sonucu oluşan haliçlerde, tuzlu bataklıklarda ve çamurlu kıyılarda sık ormanlar oluşturan bazı ağaç ve çalı türlerine ve oluşturdukları ormanlara verilen addır.

Bir mangrov fidesi - Rhizophora sp.

Cibuti'nin Moucha adasındaki mangrovlar

Verbenaceae, Rhizophoraceae, Arecaceae (Palmae) ve Sonneratiaceae familyalarında yer alan bu bitkiler geliştirdikleri destek köklerle ayırt edilir. Ayrıca türleri çoğu tabandan yukarı doğru solunum kökleri uzatır. Bu kökler üzerindeki lentisel adı verilen küçük açıklıklar aracılığıyla çamur altında kalan bölümlerin havalanmasını sağlar.

Mangrov –genellikle– yarı tropik ve tropikal bölgelerde kıyısal habitatlarda tuzlu ya da acı sularda büyüyen ağaç ve çalıları ifade eder. Mangrov kelimesi 3 farklı ifadede kullanılabilmektedir.

Bunlar;

1. Daha geniş olarak bütün bir bitki topluluğunu (mangal) ifade etmekte
2. Mangal içindeki bütün ağaçlar ve büyük çalıları ifade etmekte mangrov bataklığı veya mangrov ormanı olarak (Hogarth, Peter J. 1999).
3. Dar bir anlamda mangrov Rhizophoraceae familyasındaki bitkileri, hatta bazen sadece Rhizophora cinsinin ifadesinde kullanılır.

Mangallar (Mangrov ağaç toplulukları) genellikle yüksek organik içerikli ince sedimentin olduğu çöküntü topraklarda, yüksek dalga hareketlerinin olmadığı alanlarda toplanırlar.

Ekolojisi

Mangrov bir bitki, mangal bitki topluluğu ve habitat ise mangrovların geliştiği yerdir (Mazda 2005). Tropikal ve subtropikal bölgelerde tidal basinlerde (gel-git havzalarında) yüksek tuzluluğa sahip bölgelerde bulunur. Mangalların bulunduğu bölgeler haliç ve deniz kıyı şeritleridir.

Mangallarda bulunan bitki türleri çeşitlidir fakat hepsi anoxia yaratığı problemler, sık sık görülen su yükselmeleri ve yüksek tuzluluk gibi problemlerin üstesinden gelebilmek için fizyolojik adaptasyonlar geçirip habitatı sömürebilecek hale gelebilirler. Mangalla ait olan 110 tür tanımlanmıştır. Yukarıda belirtilen problemleri çözmede her türün kendine özgü yetenekleri bulunması bazı kıyı kesimlerinde bitki türlerinin ayrı ayrı bölgelerde gelişmesinin başlıca nedenidir. Mangal üzerinde etkili küçük değişimler, bütün çevredeki türlerin gelişimini etkilemekte ve bu nedenle farklı türlerin baskın hale gelmesini sağlayabilmektedir. Nevarki çoğu türlerin özellikle fiziksel toleranslarının benzer olması nedeniyle aynı çevrede görülmesi beklenirken, bazı türlerin çevrede görülmemesinin diğer sebeplerde vardır. Bu sebeplere örnek olarak (Predasyon) yengeçlerin mangrov fidelerini yemesi verilebilir.

Mangrovlar bulundukları bölgede kökleri sayesinde bazı türlere örnek olarak ıstakozlara yaşama alanı sağlamasının yanı sıra birçok ağır metallerin sedimentteki etkisinin azaltılmasında etkilidir. Mangrovların kaldırıldığı bölgelerde özellikte bu gibi (trace) ağır metallerin sediment ve canlı çevrede arttığı gözlemlenmektedir.

Mangrovlar kıyıları erozyon, kıyı taşmaları (özellikle fırtınaların sebep olduğu) ve tsunamiden korurlar. (Danielsen, F. ve arkadaşları 2005). Büyük kök yapıları dalga enerjisinin yayılmasında etkilidir.

Bu faydalarının yanı sıra çoğu zaman mangrovların yaraları abartılmaktadır. Çünkü mangrovların bulunduğu bölgeler zaten dalga enerjisinin az olduğu bölgelerde bulunmaktadır. Su taşkınları ve tsunamilerdeki önleme dereceleri tamamen fırtınaların derecesi ve tsunaminin büyüklüğüne göre değişmektedir (Dahdouh-Guebas 2005). Mangrovler özellikle karışık kök sistemleri sayesinde, özgün ekosistemleri desteklemektedir. Birçok genç deniz organizmaları için sakin bir ortam oluşturur. Bu organizmalara örnek olarak özellikle fitre ederek beslenme safhalarında sert bir substrata tutunma ihtiyaçı olan algler, kaya midyeleri, istakozlar, süngerler ve bryozoalar için bir substrat oluştururlar. Çamur ıstakozları ve karidesler ise köklerin altında sedimentte yaşama olanağı sağlarlar. Bazı durumlarda kıyısal alanlarda sınırlı da olsa yaptıkları karbon fiksasyonu sayesinde kıyı yiyecek ağlarında rol oynarlar. Ayrıca bir takım ekonomik değere sahip balık ve kabuklu türlerinin de gelişimini desteklemektedir.

Biyolojisi

Mangrov habitatlarında birçok tür bulunmasına karşın (110 tür), ama asıl “gerçek mangrov” olarak nitelendirilebilen türler 16 familya içinde bulunan 54 türle temsil edilebilir, çünkü bu türler sadece mangrov bölgelerinde bulunan ve başka habitatlarda çok nadir olarak görünen türlerdir. Mangalda görülen en büyük biyolojik çeşitlilik Papua Yeni Gine, Endonezya ve Malezya'dadır.

Dış bağlantılar

• Dünya'yı koruyorlar: Mangrov Ormanları 31 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.