LED TV

LED TV (İngilizce: Light Emitting Diode, Türkçe: Işık Yayan Diyot), arka aydınlatmasında Led teknolojisinin kullanıldığı düz panel ekranlarda uygulanan görüntüleme teknolojisidir. LED TV, Light-emitting dioedes (LEDs) olarak da bilinmektedir, aynı zamanda LED televizyonlar için Led arkadan aydınlatmalı LCD televizyonlar da denilmektedir. Plazma ve OLED teknolojilerinden farklı olarak LED televizyonlarının ışık kaynağı kendine özgüdür.^[1]

Aydınlatma Teknolojisi Türleri

LED Televizyonlarında üç tür LED kullanılır, bunlar :

Kenardan aydınlatma

Işığın ekran arkasına yansıtılması için ekran kenarlarından beyaz ledler ile aydınlatma. Bu teknoloji kullanılan ekranlar daha ince olur ve ışık ekran boyunca eşit olarak dağıtılır.

Doğrudan aydınlatma

Ekran arkasında doğrudan RGB kullanımı. Bu teknoloji ile ekranın istenilen alanında karartma uygulanabilir.^[2]

Dizi aydınlatma

Ekran arkasında tek tek dizilmiş kontrol edilen led kullanımı. Bu teknoloji ile LED televizyonlarda daha az enerji tüketimi sağlanmıştır. Daha fazla renk aralığı sayesinde sahne geçişleri fark edilemez dereceye getirilmiştir.^[2]

Teknoloji

LED televizyonlardaki en büyük fark siyah rengin geleceği bölgedeki ledin kapatılarak ekranda daha fazla siyah elde edilmesidir. Bu sayede çok yüksek kontrast oranı yakalanabilir. Bu durum görüntüde netliğe yol açar. LCD televizyonlarda 1:10.000 ile 1:50.000 lümens arasında kontrast elde edilirken, LED televizyonlarda bu oran 1:2.000.000 ile 1:5.000.000 arasındadır.^[3]

Bu teknoloji ile gelen diğer önemli özellik ise düşük enerji tüketimidir. LED televizyon türlerinin tümünde enerji kullanımı düşük seviyededir.

LED arkadan aydınlatmalı LCD'ler kendi kendini aydınlatmaz (saf LED sistemlerinden farklı olarak).

Panelin arkasında beyaz veya RGB (Kırmızı, Yeşil ve Mavi) LED dizilerinin kullanımı ve kenar-LED aydınlatma (TV'nin iç çerçevesi çevresinde beyaz LED'ler ve ışığı LCD panelin arkasına eşit şekilde yaymak için bir ışık dağıtım paneli kullanır) dahil olmak üzere, LED'ler kullanarak bir LCD paneli arkadan aydınlatmanın çeşitli yöntemleri vardır.

LED arka aydınlatmadaki farklılıklar farklı faydalar sunar.

İlk ticari tam dizi LED arkadan aydınlatmalı LCD TV, geleneksel CCFL LCD televizyonun yaklaşık iki katı renk gamı üretmek için RGB LED dizileri kullanan Sony Qualia 005'ti (2004'te piyasaya sürüldü). Bu mümkün oldu çünkü kırmızı, yeşil ve mavi LED'ler keskin spektral tepe noktalarına sahiptir ve bu da (LCD panel filtreleriyle birlikte) bitişik renk kanallarında önemli ölçüde daha az sızıntıya neden olur. İstenmeyen taşma kanalları istenen rengi o kadar "beyazlatmaz", bu ise daha geniş bir renk gamıyla sonuçlanır. RGB LED teknolojisi Sony BRAVIA LCD modellerinde kullanılmaya devam etmektedir. Beyaz LED'ler kullanan LED arka aydınlatma, ayrı LCD panel filtrelerini (CCFL kaynaklarına benzer) besleyen daha geniş bir spektrum kaynağı üretir ve bu da RGB LED'lere göre daha az maliyetle daha sınırlı bir ekran gamına yol açar.

LED'lerin video bilgileri^[4] dinamik arka ışık kumandalı veya dinamik "yerel karartmalı" LED arka ışık kullanılarak dinamik olarak kumanda edildiği, Philips araştırmacıları Douglas Stanton, Martinus Stroomer ve Adrianus de Vaan tarafından icat edilen ve HDR (yüksek dinamik aralıklı) olarak da pazarlanan "LED TV'ler" denilen televizyon setleri LCD tabanlıdır.^[5]^[6]^[7]

LED düzenlemeleri

Bir LCD'nin tek bir doğrudan LED kümesi

LED arka ışıklar, CCFL (floresan) lambaların yerini birkaç ila birkaç yüz beyaz, RGB veya mavi LED ile değiştirir. LED Arka Aydınlatmalı bir LCD kenardan veya doğrudan aydınlatmalı olabilir:^[8]

kenar aydınlatmalı (ELED): LED'ler ekranın kenarı etrafında bir çizgi oluşturur. Ek olarak şunları destekleyebilir:
- çerçeve karartma: sanki yerel karartma destekleniyormuş gibi, ancak yalnızca tek bir bölgeyle görüntülenen içeriğe göre tüm arka ışığın parlaklığını ayarlar
- yerel karartma: birden fazla dikey veya yatay bölge ayrı ayrı kontrol edilir
doğrudan aydınlatmalı (DLED) veya tam dizi: LED'ler ekranın arkasında eşit aralıklarla bir dizi oluşturur. Ayrıca şunları destekleyebilir:
- çerçeve karartma: sanki yerel karartma destekleniyormuş gibi, ancak yalnızca tek bir bölgeyle görüntülenen içeriğe göre tüm arka ışığın parlaklığını ayarlar
- yerel karartma: birden fazla doğrudan aydınlatmalı LED kümesi (dikdörtgenler) ayrı ayrı kontrol edilir. Genellikle Tam Dizi Yerel Karartma (FALD) olarak anılır.

Ayrıca, ışığı ekranın arkasına eşit şekilde yaymak için sıklıkla özel bir dağıtım paneli (ışık kılavuzu plakası, LGP) kullanılır.

Arka aydınlatma yerel karartma yöntemi, ekrandaki belirli karanlık alanların ışık yoğunluk seviyesinin dinamik olarak kontrol edilmesine olanak tanır ve yıldız alanları veya gölge ayrıntıları gibi karanlık arka plan üzerindeki küçük, parlak nesnelerde daha az ayrıntı pahasına çok daha yüksek dinamik kontrast oranları sağlar.^[9]

Kaliforniya Üniversitesi (Berkeley) tarafından 2016 yılında yapılan bir araştırma, ortak kontrast kaynak malzemesiyle subjektif olarak algılanan görsel iyileştirmenin yaklaşık 60 LCD yerel karartma bölgesinde seviyelerinin düştüğünü öne sürmektedir.^[10]

Kaynakça

^ "LED TV Nedir Ve Özellikleri". 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2012.
^ ^a ^b Bong-Ryeol Park and Ho-Young Cha, LCD Arka ışık uygulamaları için LED dizi tasarımında termal değerlendirme^{[ölü/kırık bağlantı]}, IEICE Electron. Express, Vol. 7, Nu. 1, sy.40-46, (2010).
^ "LED TV'ler hakkında her şey". 8 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2012.
^ LED TVs: 10 things you need to know; David Carnoy, David Katzmaier; CNET.com/news; 3 June 2010; https://www.cnet.com/news/led-tvs-10-things-you-need-to-know/ 1 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; USRE42428E isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ "LED local dimming explained; G. Morrison, CNET.com/news, 26 Mart 2016". 23 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2024.
^ Chen, Haiwei; Zhu, Ruidong; Li, Ming-Chun; Lee, Seok-Lyul; Wu, Shin-Tson (24 Ocak 2017). "Pixel-by-pixel local dimming for high-dynamic-range liquid crystal displays". Optics Express. 25 (3). ss. 1973-1984. Bibcode:2017OExpr..25.1973C. doi:10.1364/oe.25.001973. ISSN 1094-4087. PMID 29519046.
^ "Local Dimming on TVs: Direct-Lit, Full-Array, and Edge-Lit". RTINGS.com (İngilizce). 2 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2023.
^ Scott Wilkinson. "Ultimate Vizio 26 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". UltimateAVmag.com. Yayınlanma tarihi: 29 Mayıs 2009. Erişim tarihi: 16 Aralık 2009.
^ David M. Hoffman, Natalie Stepien, Wei Xiong "Implications of the number of local dimming zones and native LCD contrast on visual quality of HDR displays

Ayrıca bakınız

Televizyon ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Teknoloji ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[Nedir-1] "LED TV Nedir Ve Özellikleri". 16 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2012.

[Termal-2] Bong-Ryeol Park and Ho-Young Cha, LCD Arka ışık uygulamaları için LED dizi tasarımında termal değerlendirme^{[ölü/kırık bağlantı]}, IEICE Electron. Express, Vol. 7, Nu. 1, sy.40-46, (2010).

[Kontrast-3] "LED TV'ler hakkında her şey". 8 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2012.

[4] LED TVs: 10 things you need to know; David Carnoy, David Katzmaier; CNET.com/news; 3 June 2010; https://www.cnet.com/news/led-tvs-10-things-you-need-to-know/ 1 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[USRE42428E-5] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; USRE42428E isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[6] "LED local dimming explained; G. Morrison, CNET.com/news, 26 Mart 2016". 23 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2024.

[7] Chen, Haiwei; Zhu, Ruidong; Li, Ming-Chun; Lee, Seok-Lyul; Wu, Shin-Tson (24 Ocak 2017). "Pixel-by-pixel local dimming for high-dynamic-range liquid crystal displays". Optics Express. 25 (3). ss. 1973-1984. Bibcode:2017OExpr..25.1973C. doi:10.1364/oe.25.001973. ISSN 1094-4087. PMID 29519046.

[8] "Local Dimming on TVs: Direct-Lit, Full-Array, and Edge-Lit". RTINGS.com (İngilizce). 2 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2023.

[9] Scott Wilkinson. "Ultimate Vizio 26 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". UltimateAVmag.com. Yayınlanma tarihi: 29 Mayıs 2009. Erişim tarihi: 16 Aralık 2009.

[10] David M. Hoffman, Natalie Stepien, Wei Xiong "Implications of the number of local dimming zones and native LCD contrast on visual quality of HDR displays

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]