Kidispey Çoodu

Kidispey Dagbaeviç Çoodu (5 Mayıs 1908 - 17 Aralık 1946) bir havacılık öncüsü, uçuş eğitmeni ve ilk Tuva pilotuydu.

Кидиспей Дагбаевич Чооду
Doğum	5 Mayıs 1908 Tes-Hem (il)
Ölüm	17 Aralık 1946 Kızıl, Tuva (Rus İmparatorluğu)
Bağlılığı	Tuva Halk Cumhuriyeti
Rütbesi	Binbaşı

Yaşamı

Çoodu, 5 Mayıs 1918'de, şu anda Rusya Federasyonu'ndaki Tuva Cumhuriyeti'nde bulunan Tes-Khemsky'de sığır yetiştiricisi bir ailede doğdu. 1928'den 1930'a kadar Kızıl Ordu'da görev yaptıktan sonra sekreter olarak çalıştı. Tuva Halk Cumhuriyeti bölgesel havacılığın geliştirilmesine yardım talebinde bulunduktan sonra Moskova, askeri deneyime sahip ve Rusça bilen iki tuvanı Orenburg askeri Havacılık pilotları Okulu'na (Kidispey Choodu ve Lapshyn Oyun) kabul etti. Okula geldiklerinde dikkat çekmemek için eğitimde kullanmaları için Rusça isimler verildi ve eğitimlerini kıdemli teğmen rütbesiyle tamamladıktan sonra Tuva'ya döndüler. Kızıl'da bir hava limanı inşa etme ve SSCB'den uçak alma kararının ardından, Choodu, 6 Temmuz 1938'de SSCB'deki Abakan'dan Tuva'ya yeni çift kanatlılardan birinin pilotluğunu yapmakla görevlendirildi ve bölgedeki zorlu sefer koşullarına ve havacılık altyapısının eksikliğine rağmen taygaya güvenli bir iniş yapmayı başardı. Daha sonra Choodu, Kızıl Havaalanı'nın geliştirilmesine katıldı ve havaalanını işletecek ve mekanik, teknisyenler ve sevk görevlileri dahil olmak üzere hizmet verecek insanlara ek olarak bir pist inşa etmek için ideal bir yer aradı. Daha sonra SSCB, Tuva'daki büyük yerleşim yerlerine radyo istasyonları kurarak havaalanının inşasına yardımcı olmak için daha fazla ekipman sağlamayı kabul etti. Ancak, pilot sıkıntısı nedeniyle, bazıları II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesinde uçmaya devam eden yeni pilotları eğitmekle görevlendirildi. Choodu, Alman işgalinden sonra da cepheye gönderilmek için başvurdu, ancak reddedildi ve çalışmalarının yeni pilotlar yetiştirmek ve Tuva havacılığını geliştirmeye yardımcı olmak daha önemli olduğu söylendi. 1943'te binbaşılığa terfi etmesine rağmen, kariyeri daha sonra ilerlemedi: yaşamının son üç yılı boyunca tüberküloz hastasıydı, 1946'da ölmeden önce sık sık hastaneye kapatıldı. Telefon operatörü olan ve kendisinden birkaç ay önce vefat eden eşi Chatkar'ın yanına gömüldü. 2018 yılında Kızıl havalimanına onuruna bir anıt eklenmiştir.