Keyfi seçim yanlılığı
İstatistikte, keyfi seçim yanlılığı, bireylerin herhangi bir topluluktan bir gruba seçim yaptıkları herhangi bir durumda ortaya çıkar ve olasılık dışı örnekleme ile yanlı bir örneğe neden olur. İnsanların kendilerini grupta seçmelerine neden olan özelliklerinin grupta anormal veya istenmeyen durumlar yaratması durumlarını anlatmak için yaygın olarak kullanılmaktadır. Katılım gösteren insan grubunun katılım göstermeyen insan grubundan farklılıklarını sahip olduğunu açıklayan yanıt vermeme yanlılığıyla yakından ilgilidir.
Keyfi seçim yanlılığı, sosyoloji, psikoloji, ekonomi ve diğer birçok sosyal bilimlerdeki araştırmalarda önemli bir sorundur.[1] Bu tür alanlarda, bu tür bir yanlılıktan muzdarip bir anket, keyfi seçilmiş bir grup görüşü anketi veya İngilizcede kısaca "SLOP" olarak adlandırılır.[2] Terim ayrıca kriminolojide, belirli yatkınlıkların bir suçluyu bir suç kariyeri ve suç içeren yaşam tarzı seçmeye yönelttiği süreci tanımlarken de kullanılır.
Keyfi seçim yanlılığının etkileri, seçim yanlılığı ile yakından ilişkili olsa da, sorun farklı nedenlerden dolayı ortaya çıkar. Deneyi gerçekleştirenlerin yaptığı hatadan dolayı katılımcılar kasıtlı olmadan de olsa sonucu etkileyebilir.
Açıklama değiştir
Keyfi seçim, nedenselliğin belirlenmesini zorlaştırır. Örneğin, bir sınava hazırlık kursunun katılımcıların sınav puanlarını artırmadaki etkisini değerlendirmeye çalışırken, hazırlık kursuna katılmayı seçen öğrenciler arasında önemli ölçüde daha yüksek sınav puanları gözlemlenebilir. Keyfi seçim nedeniyle, kursu almayı seçenlerle almayanlar arasında motivasyon, sosyoekonomik durum veya önceki sınava girme deneyimi gibi bir takım farklılıklar olabilir. Bu tür faktörlere göre keyfi seçim nedeniyle, kursun test puanlarını etkileme yeteneğinden bağımsız olarak iki topluluk arasında ortalama test puanlarında önemli bir fark gözlemlenebilir. Bir sonuç, hazırlık kursuna gitmeyi seçenlerin asıl sınavda zaten daha yüksek puanlar almış olmaları olabilir. Çalışma, hazırlık kursuna katılım nedeniyle mutlak test puanlarında bir gelişme ölçerse, daha yüksek bir etki gösterecek şekilde çarpıtılabilir. Göreceli bir 'iyileştirme' ölçütü, çalışmanın güvenilirliğini biraz artırabilir, ama yine de tam iyileştirme söz konusu olmayabilir.
Keyfi seçim yanlılığı, programlar veya ürünler hakkında araştırma yaparken için sorunlara neden olur. Özellikle de keyfi seçim, belirli bir programın bir etkisinin olup olmadığına ilişkin değerlendirmeyi etkiler ve pazar araştırmasının yorumlanmasını zorlaştırır.
Roy modeli, keyfi seçim probleminin en eski akademik örneklerinden birinin gözlemini sağlar.
Ayrıca bakınız değiştir
- Maksatlı örnekleme
- Örnekleme yanlılığı
- Zayıf antropik ilke
Kaynakça değiştir
- Özel
- ^ Ziliak, S.T., McCloskey, D.N. (2008) The Cult of Statistical Significance: How the Standard Error Costs Us Jobs, Justice, and Lives, University of Michigan Press. 0-472-05007-9
- ^ Helen Jefferson (2008). Olympic Industry Resistance: Challenging Olympic Power and Propaganda. State University of New York Press. s. 56. ISBN 978-0-7914-7479-2.
- Genel
- Ziliak, S.T., McCloskey, D.N. (2008) The Cult of Statistical Significance: How the Standard Error Costs Us Jobs, Justice, and Lives, University of Michigan Press ISBN 0-472-05007-9 (İngilizce)
- Lenskyj, Helen (2008). Olympic industry resistance : challenging Olympic power and propaganda. Albany: State University of New York Press. ISBN 978-0-7914-7479-2. OCLC 171613744. (İngilizce)
- Jacobs, B., Hartog, J., Vijverberg, W. (2009) "Kazanç riski için tahmini ücret primlerinde kendi kendine seçim yanlılığı", Ampirical Economics, 37 (2), 271–286.DOI:10.1007/s00181-008-0231-0 (İngilizce)
Dış bağlantılar değiştir
- Moneyterms'te keyfi seçim yanlılığı(ingilizce) 17 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Skeptic's Dictionary'de keyfi seçim yanlılığı(ingilizce) 17 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.