Kasım Paşa Çeşmesi
Kasım Paşa Çeşmesi/Şadırvanı (Arapça: سبيل قاسم باشا), Turunç Çeşmesi (al-Naranj Sabil) veya Mahkeme Kapısı Çeşmesi olarak da bilinir, Kudüs'ün Eski Şehri'ndeki Mescid-i Aksa'nın batı tarafında bulunan bir şadırvan ve içme suyu çeşmesidir.[1] Mescid-i Aksa'nın batısı, Silsile Kapısı'nın önünde yer almaktadır.[1]
Adından da anlaşılacağı üzere Kanuni Sultan Süleyman döneminde Kudüs Valisi Kasım Paşa tarafından yaptırılmıştır.[2] Çeşme, Osmanlı'nın Kudüs'te yaptırdığı ilk eserdir. Ayrıca yapılan ilk eserin abdesthane olmasının, çoğunluğu Hanefi olan Osmanlı devletinin, durgun su yerine akan suda abdest almasıyla ilgili olabileceği düşünülmektedir.[3] Çeşme, Mescid-i Aksa Külliyesi'nin güneybatısında, Silsile Kapısı yakınında ve Eşrefiye Medresesi'nin karşısında yer almaktadır.[2]
Mimari değiştir
Kasım Paşa Çeşmesi'nin yapımına 1526 yılında başlanmış ve bir yılda tamamlanmıştır. Çeşme, Osmanlı döneminde Mescid-i Aksa yerleşkesinde inşa edilen ilk anıt olması sebebiyle daha önceki yapıtlardan farklı bir mimariye sahiptir.[4]
Sekizgen sebilin üzeri yuvarlak ahşap bir çatı ile örtülmüştür. Bu özelliği sayesinde abdest alanlar yazın güneşten, kışın ise yağmurdan korunur. Kasım Paşa Çeşmesi günümüzde halen abdesthane olarak kullanılmaktadır.[4] Muslukların bulunduğu alana inen küçük bir merdivenle ulaşılmaktadır ve çeşmede 16 adet musluk bulunmaktadır.[5]
Önemi değiştir
Çeşmenin üzerinde Sultan Süleyman'a ithafen Arapça bir kitabe vardır:
"Bu Mübarek sebil Allahu Teala ve onun rızasını talep için efendimiz en büyük sultan, dünyayı yöneten ikinci Süleyman, Arap ve Acem Emirlerinin Emiri Sultan Selim Han oğlu Sultan Süleyman'ın günlerine Kasım Paşa tarafından, Allah istediğine erdirsin, Allah'a muhtaç kulu Abed Rabbihi Mustafa'nın eliyle 933 (1527) yılının muazzam Şaban ayının son 10 gününde yapılmıştır"[3][6]
Anıtın üzerinde yazılı olduğu üzere Kanuni Sultan Süleyman, Hz. Süleyman'a benzetilmiş ve İkinci Süleyman olarak anılmıştır.
Kaynakça değiştir
- ^ a b "Sabil Qasim Pasha". Madain Project. 15 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2021.
- ^ a b Ghosheh, M.H. (2005). Guide to the Masjid al-Aqsa. Ministry of Awqaf and Religious Affairs.
- ^ a b Talha Uğurluel (2017). Arzın Kapısı Kudüs Mescid-i Aksa. Timaş.
- ^ a b "Kudüs'ün Taşları- Kasımpaşa Sebili". TVNET. 13 Haziran 2016. 14 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2023.
- ^ TİKA (2013). "Mescid-i Aksa Rehberi (Harem-i Şerif)" (PDF). 25 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Nisan 2023.
- ^ Tutuncu, M. (2006). Turkish Jerusalem (1516-1917): Ottoman Inscriptions from Jerusalem and Other Palestinian Cities. SOTA.