Kırım Seferi (576-581)

Kırım Seferi, 576 yılında Göktürk Kağanlığı tarafından Bizans İmparatorluğu'na karşı başlatılmış bir askerî harekâttır. Sefer 581 yılında sona ermiş olup, Kırım'ın büyük çoğunluğu Göktürk hakimiyetine girmiştir.

Kırım Seferi
Tarih576-581
Bölge
Sonuç Kesin Göktürk Zaferi
Coğrafi
Değişiklikler
Kırım'ın büyük bir bölümü Göktürk hakimiyetine girdi
Taraflar
Bizans İmparatorluğu Göktürk Kağanlığı
Komutanlar ve liderler
Bilinmeyen Komutan Türk Şad
Böri-Han
Anagay

Savaş Öncesi

değiştir

575 yılı sonunda, yahut 576 yılı başında İstemi Yabgu öldü.[1] Bunun üzerine 576 baharında[2] İmparator II. Tiberius Göktürk ülkesine bir elçilik heyeti gönderdi. Bu elçilik heyeti uzun bir yolculuğun ardından muhtemelen Sır Derya yakınlarında bir yerde bulunan[3] İstemi Kağan'ın oğlu Türk Şad'ın savaş karargahına vardı.[4] Bu elçilik heyeti, Göktürkler'in Sasaniler'e karşı tekrardan sefere çıkmasını ve askerî ittifakın yenilenmesi için yola çıkmıştı.[5][6] Roma elçisi Türk Şad'a büyük bir nezaket göstermiş, ancak şad Romalıların yalancı olduklarını, "Göktürkler'in kölesi olan" Varhonitleri (Avarlar) kabul ederek Pannonia'ya yerleştirdiklerini, ittifağın asla gerçekleşmeyeceğini, Avarlar'ın da en sonunda Göktürklerin atlarının altında çiğneneceklerini, doğudan batıya bütün kavimlerin efendilerinin Türkler olduğunu belirtti.[5][7][8] Bundan sonra Göktürkler 576'da Utrigurlar'ın da desteğini alarak Bospor'u (Kerç) zaptettiler.[9][10] Bu, Türkler'in batıda ulaştığı en son noktadır.[11][12][13][14] Kerç'in zaptedilmesinden sonra bir Utrigur beyi olan Anagay'ın komutasındaki bir diğer Göktürk ordusu, kaleyi korumak için burada bir karargah kurdu.[15] 580 yılında bu ordu tekrardan harekete geçerek Khersonesos'u tehdit etmeye başladı.[16] Yine aynı yıl bu ordu Khersonesos sahillerine vardıysa da,[17][18] Türk ordusu bir anda geri çekildi. Kırım seferinin Göktürkler lehine karşı konulamaz bir zafer vadettiği anda[19] Türk ordusunun geri çekilmesinin nedeninin taht kavgaları olduğu açıktır.[20] Nitekim 581 yılında Taspar ölmüştü[5] ve Taspar Kağan annesi Türk olmayan Ta-lo-pien'in tahta geçmesini vasiyet etmişti. Ancak millet, annesi Türk olmadığı için onu kağanlığa kabul etmedi.[5] Dolayısıyla Göktürkler, devlet içindeki bu karışık durumda sefere devam edemeyeceklerinden dolayı geri çekilmişlerdi.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Ahmet Taşağıl, Göktürkler, s. 40. 
  2. ^ Menander Protector, Continatio Historiae Agathiae, s. 244-245
  3. ^ M. Grignaschi, Sabirler, Hazarlar ve Göktürkler, ss. 241-244
  4. ^ Menander the Guardsman, ss. 171-173
  5. ^ a b c d Ahmet Taşağıl, Göktürkler, s. 41
  6. ^ Altay Tayfun Özcan, Hazar Kağanlığı ve Etrafındaki Dünya, s. 22
  7. ^ Altay Tayfun Özcan, Hazar Kağanlığı ve Etrafındaki Dünya, ss. 22-23
  8. ^ Lev Gumilev, Eski Türkler, s. 69
  9. ^ Lev Gumilev, Eski Türkler, s. 70
  10. ^ Menandr, s. 423
  11. ^ Edouard Chavannes, Çin Kaynaklarına Göre Batı Türkler, s. 226
  12. ^ Rene Grousset, Bozkır İmparatorluğu, s. 97
  13. ^ İbrahim Kafesoğlu, Türk Milli Kültürü, s. 98
  14. ^ M. Grignaschi, Sabirler, Hazarlar ve Göktürkler, ss. 236-237
  15. ^ Menander Protector, Continatio Historiae Agathiae, s. 247
  16. ^ Menander the Guardsman, s. 277
  17. ^ Menandr, s. 462
  18. ^ Lev Gumilev, Eski Türkler, s. 141
  19. ^ Altay Tayfun Özcan, Hazar Kağanlığı ve Etrafındaki Dünya, s. 26
  20. ^ Altay Tayfun Özcan, Hazar Kağanlığı ve Etrafındaki Dünya, ss. 26-27