JuMBO (astronomi)
JuMBO (İngilizce: Jupiter Mass Binary Objects, Türkçe: Jüpiter Kütleli İkili Cisimler) Avcı Takımyıldızı'nın içerisindeki Orion Bulutsusu'nun sınırları içerisinde James Webb Uzay Teleskobu tarafından keşfedilen ve kütlelerinin Jüpiter ile benzer olduğu tahmin edilen serbest olarak hareket ettikleri tespit edilen gökcisimlerinin genel adıdır.[1] James Web ile yapılan gözlemler sonucunda bu cisimlerin en az 40 tanesinin ikili veya üçlü kümelerden oluştuğu ve sistem içerisinde en az 540 tane JuMBO'nun bulunduğu tahmin ediliyor.[1][2] Bu gökcisimleri yıldız oluşum diski sınırlarında bulunsalar bile hem yıldız olmayacak kadar ufak kütleli olmaları hem de bir gezegenin sahip olduğu ana yıldız çevresinde dolanan yörüngeye sahip olmadıkları için sınıflandırmaya dahil edilemedi. Bu nedenle bu gökcisimlerine Jüpiter Kütleli İkili Cisimler anlamına gelen "JuMBO" ismi verildi.
JuMBO'ların nasıl oluştukları henüz kesinlik kazanmamıştır. Genel olarak iki hipotez üzerinde durulur. Bunlardan birincisi bu cisimlerin bulutsu içerisindeki madde yoğunluğunun yıldız oluşumuna yetmeyecek bir alanda doğmuş olması, ikincisi ise asteroit veya gezegen gibi bu cisimlerin daha önceden bir ana yıldızın etrafında bir yörüngeye sahip oldukları fakat bir etkileşimden dolayı ana yıldız tarafından yıldızlararası boşluğa itilmesidir.[3][4] İkinci hipotez aynı zamanda ikili veya üçlü bir gökcismi sisteminin sahip olduğu yörüngeden atılırken birbirleriyle olan bağlarını kopartmadığı konusunda yeni tartışmalara neden oldu.[3]
Kaynakça değiştir
- ^ a b Wang, Yihan; Perna, Rosalba; Zhu, Zhaohuan, (Ed.) (5 Ocak 2024). "Floating binary planets from ejections duringclose stellar encounters" (PDF). 28 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Ocak 2024.
- ^ "James Webb Teleskobu Orion Bulutsusu'nda 42 çift gezegenimsi cisim keşfetti". www.aa.com.tr. 28 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2024.
- ^ a b "James Webb telescope makes 'JuMBO' discovery of planet-like objects in Orion" (İngilizce). BBC NEWS. 10 Ekim 2023. 28 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2024.
- ^ "NASA'dan üretilmiş tüm teorilere zıt keşif: Orion Bulutsusu'nda 42 çift gezegenimsi cisim bulundu". www.ntv.com.tr. 28 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2024.