Ikarus 260

Ikarus 260, Macar otobüs üreticisi Ikarus'un şehiriçi taşımacılık için ürettiği otobüs modelidir. Türkiye'deki birçok şehirde kullanılmış olan 260 modeli, 21 koltuk kapasitelidir. Yıllardır Türkiye'nin şehir içi taşımacılığında hizmet vermektedir.^[1]

İlk kez 1979 yılında İstanbul Belediyesi tarafından; 260 ve 280 modeller satın alınmış, 1991 yılında ise o dönemin SHP'li büyükşehir belediye başkanlarınca tercih edilerek, sayıları binlerle ifade edilen miktarlarda alım yapılmıştır. 1991 yılında İstanbul ve İzmir; 1992 yılında Ankara, İstanbul, Bursa ve Eskişehir; 1993 yılında İstanbul ve İzmir; 1994 yılında ise sadece İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nce toplu alım yapılmıştır. O dönemde iktidardaki DYP-SHP koalisyon hükûmetinin teşviki ile, gümrük işlemi yapılmadan çekilen otobüsler, trafik tescili alınamadığından; özellikle İstanbul ve Ankara'da plakasız olarak trafiğe çıkarılmıştır. Bugün dahi, o dönemde alınan araçlardan kullanılanlar plakasız olarak çalıştırılmaktadır. Bu otobüslerin ihale sürecinde yolsuzluk iddiaları dile getirilmiş, Alman yapımı Mercedes-Benz otobüsler ile aşağı yukarı aynı fiyata satın alındığı iddiaları günlerce kamuoyunu meşgul etmiştir. Türkiye'de uzun yıllar kullanılmış 1990 model Ikarus 260.70 ve 1991-1992-1993-1994 model Ikarus 260.25 otobüsler, Rába-MAN D2156HM6UT dizel motorlu, Rába marka yürüyen aksama sahip, Rába-MVG 118 diferansiyele sahip Macaristan menşeili ve SAE-ECE-R49 emisyon özelliklidir. Ankara'daki modeller hariç, tamamı düz-6 vites Csepel-ZF S6-90U marka şanzımanla teçhiz edilmiştir.^[2]

Türkiye'de serüveni değiştir

İstanbul’un sokak ve caddelerinde seferlerini sürdürürken şehrin on yıllar içindeki hızlı gelişimine tanıklık eden ve milyonlarca insanı taşıyan IKARUS marka otobüslerin İETT’ye ilk giriş yılı 1957 yılında alınan bir araç ile başlamıştı. Daha sonrasında 1979-80 yıllarında Macaristan’da üretilen Ikarus marka araçların alım ihalesine çıkılarak 305 adet Ikarus 260.25 (Solo) ve 190 Ikarus 280.25 (Körüklü) İETT filosuna katılmış, IKARUS marka otobüslerin İstanbul yollarındaki uzun soluklu hizmet öyküsü devam etmişti. 1991-1994 yılları arasında yapılan ihalelerde ise 1404 adet Ikarus daha İETT filosuna katılmıştı. İETT, söz konusu alımların ihalesine çıkarken, pazarlığı dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Nurettin Sözen yapmış, otobüsleri ise Macaristan’dan İETT şoförleri teslim almıştı.^[2]

1979-80 yıllarında filoya dahil edilen Ikarus marka otobüslerin ilginç bir alım öyküsü var: Türkiye’nin döviz sıkıntısı yaşaması ve kredibilitesinin yetersiz olması sebebiyle hiçbir otobüs firması İETT’nin alım ihalesine teklif vermemişti. Macaristan ise peşin alım şartıyla ihaleye gireceğini bildirmişti. Merkez Bankası ile Macaristan Milli Bankası arasında yapılan pazarlıklar sonucunda otobüslerin alımı gerçekleştirildi. Yapılan kefalet anlaşması ile İstanbul Büyükşehir Belediyesi İkarus marka otobüsleri alırken, Macaristan da karşılığında Türkiye’den pamuk, tütün, yaş meyve ve sebze almıştı. Yani teslim edilen otobüsler karşılığında Macaristan, Türkiye’den çeşitli ürünler almıştı. 1992 ve 1994 yılları arasında yapılan alımlarda ise bu anlaşma iptal edilmiş ve banka kredisiyle 1404 adet İkarus otobüs İETT’ye teslim edilmişti. 80’li yıllarda alınan otobüsler ise İstanbul’dan Macaristan’a giden şoförler ile getirilmişti. Yaklaşık 1500 km’lik yol, 20’şerli konvoylar halinde kat edilmişti.^[2]

Ankara'da ise 1980'de 35’i solo 50 adedi körüklü 85 Ikarus otobüs belediye hizmetine alınmıştı.^[3]

Motor özellikleri:

Rába-MAN D2156HM6U 141 kW/192HP 2100rpm 10350cm3 696 nm Tork
Rába-MAN D2156HM6UT 155 kW/210HP 2100rpm 10350cm3 820 nm Tork
Rába D10UTSLL 133/150/155/160 133 kW/180HP Euro 0 150 kW/204HP 155 kW/210HP Euro 1 160 kW/217HP Euro 2 697 nm Tork
MAN D2866UM01 240HP 177 kW/240HP 180 kW/245HP 11967cm3 867 nm Tork

Şanzıman Seçenekleri

Csepel ASH-75.2-B8(5 İleri 1 Geri)

Csepel ZF S6-90U(6 İleri 1 Geri)

Csepel ZF S6-120U(6 İleri 1 Geri)

Praga 2M70.02 (2 İleri 1 Geri)

ZF Ecomat 4HP500(4 İleri 1 Geri)

Voith D851.2(4 İleri 1 Geri)

Voith D854

Diferansiyel Seçenekleri

Rába-MVG009 Rába-MVG109 Rába-MVG018 Rába-MVG118 Rába-MVG318 Rába BDI

Kullanıldığı şehirler değiştir

İstanbul: 1009 adet (883 solo, 126 körüklü)^[4]
Ankara: 218 adet (195 solo, 23 körüklü-120 adet solo 1992, 75 adet solo 1993, 23 adet körüklü ise 1991 modeldir.)^[5]
Bursa: Toplamda 122 tane Ikarus çalışmıştır. 10 tanesi 91 model körüklü, 47 tanesi solo ve 65 tanesi de körüklü olmak üzere 112 tane 92 model otobüs kullanılmıştır.
Eskişehir: 2004 yılında Estram'ın devreye girmesi ile ıskat edilmiştir.
İzmir: 2007 yılında filodaki tüm Ikarus 260 ve 280 modeller ıskat edilmiştir.

Kaynakça değiştir

^ Az Ikarus évszázados története: Gerlei Tamás, Kukla László, dr. Lovász György: Az Ikarus évszázados története. Budapest: Maróti Könyvkereskedés és Könyvkiadó.
^ ^a ^b ^c "Tarihin tanıkları Ikarus ve Man'lar yollardan çekildi". 31 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021.
^ "Nostaljik yolculuk". 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021.
^ "İBB Başkanı". web.archive.org. 3 Nis 2013. 3 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
^ "EGO Genel Müdürlüðü". web.archive.org. 6 Mart 2012. 6 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.