Hamit Fendoğlu
Hamit Fendoğlu[1] (1919, Doğanşehir - 17 Nisan 1978, Malatya), Hamido adıyla tanınan Türk politikacı ve eski Malatya Büyükşehir Belediyesi başkanı. Eşi 1922 doğumlu olan ve 2022'de 100 yaşında ölen Mukaddes Fendoğlu, gelini Hanife Fendoğlu ve yeğeni ise Mehmet Celal Fendoğlu'dur.
Hayatı
değiştirHamido 1919 yılında Kürt kökenli bir ailenin oğlu olarak Doğanşehir'de doğdu. Lise mezunudur. 27 Mayıs Darbesi'nden sonra, gösterilere katıldığı, DP'yi desteklediği için dava açıldı. Sonra savcıya karşı Bayar ve Menderes'i savunduğu için suçlama maddesi değiştirilip, idamla yargılandı. XIII. Dönem Malatya Milletvekili seçildi. Oldukça sık gündeme gelen meclis içi kavgaları nedeniyle AP'den ihraç edildi. Ferruh Bozbeyli'nin kurduğu Demokratik Parti’ye geçti. 1973 Milletvekili Seçimleri'nde bu partiden Malatya adayı oldu ama seçilemedi. 15 Şubat 1975'te Malatya’da meydana gelen saldırıda yer aldı. Tutuklanarak Adana Devlet Güvenlik Mahkemesi'nde yargılandı. Sonrasında bir süre Sivas'ın Gürün ilçesinde cezasını ifa ettikten sonra serbest kaldı. 11 Aralık 1977 yerel seçimleri'nde MHP, MSP ve Adalet Partisi'nin dışradan desteğiyle bağımsız listeden eski CHP'li başkan Mehmet Kırçuvaloğlu'nun önünde Malatya Belediye Başkanı seçildi. Daha sonra MHP'ye geçti.
Öldürülmesi ve sonrasında yaşananlar
değiştir17 Nisan 1978 tarihinde kendisine posta yoluyla gönderilen bombalı bir paketin elinde patlaması sonucunda gelini Hanife Fendoğlu ve iki torunuyla birlikte Malatya'da vefat etmiştir. Aynı tarihlerde Alevi kökenli aşiret önderi ve CHP Kahramanmaraş Pazarcık ilçe başkanı Memiş Özdal'a ve sünni bir aşiretin mensubu Adıyaman vali yardımcısı Abdülkadir Aksu'ya da Ankara Emek Mahallesi Postanesi’nden aynı tip ve ağırlıkta bombalı paketler gönderildiği tespit edildi.[2] Memiş Özdal’a gönderilen paket iki posta çalışanı tarafından açıldı ve patlamada bir postacı hayatını kaybetti.[3] Abdülkadir Aksu’ya gönderilen bomba Malatya olayından dolayı şüphelenilerek kontrollü şekilde imha edildi.[2] Olaydan sonra Malatya'da çok büyük gerginlikler yaşandı. 18 Nisan 1978 Salı günü sabahın erken saatlerinden itibaren kente, komşu il ve ilçelerden, köylerden akın akın insan gelmeye başladı. Gelenlerin bir bölümü belediyenin önünde, diğer bir bölümü de Samanpazarı’nda toplandı. Bir kol Cezmi Kartay Caddesine yöneldi. Burada bulunan işyerlerinin çoğunluğu Alevilere aitti. Bir kol, Fuzuli Caddesine, bir kol Akpınar, Yoğurtpazarı, Mısırlı Çarşısı ve eski Halep Caddesine, bir kol da Turan Emeksiz Caddesine doğru “Kahrolsun Komünizm, katil Ecevit, Müslüman Türkiye, Dan Dan Hamido’ya intikam” sloganlarıyla yürüyüşe ve saldırıya geçtiler. Olayları yatıştırmak amacıyla bir konuşma yapan Malatya Cumhuriyet savcılarından Necati Sezener ile Adıyaman'dan gelen Jandarma Komando Birliği komutanı Yüzbaşı Arif Doğan saldırıya uğradı, her ikisi de bıçak ve kurşunla yaralandı. Saat 16.30 sıralarında komşu illerden gelen askerî birlikler saldırganları ve saldırıyı denetim altına aldılar. Hamido'nun ve yakınlarının cenazeleri Bulgurlu Köyü’ne götürüldü. Cenaze törenine katılmak üzere eski Cumhurbaşkanı Celal Bayar, AP Genel Başkanı Süleyman Demirel, MSP Genel Başkanı Necmettin Erbakan, Turgut Özal, Korkut Özal ile MHP Genel Başkanı Alparslan Türkeş Esenboğa Havalimanı'na giderler. Ancak olaylar nedeniyle Malatya Havaalanı hava trafiğine kapatıldığı için, Bayar ve parti başkanları uzunca bir süre Havaalanının açılmasını beklerler. Sonunda uçakla Malatya’ya oradan da karayoluyla doğruca Bulgurlu Köyü’ne giderler.
Gazete Manşetleri
değiştirErtesi günün gazetelerinde saldırıya ilişkin manşetler şöyleydi:
- Bine yakın işyeri yakılıp tahrip edildi. Polis ve Jandarma müdahale etmeyince jetler uçuruldu. (Son Havadis, 19. 04. 1978)
- Fendoğlu’nun mensubu olduğu Bulgurlu Aşiretlerinden onbinlerce kişinin şehre girmesiyle büyüyen olaylar sırasında bin kadar işyeri ve ev kundaklanarak, 3 kişi öldürülmüş, 30 kişi yaralanmıştır. (Tercüman, 19. 04. 1978)
- Dün sabah erken saatlerde çoğunluğu köylerden gelen ellerinde uzun sopa ve zincir bulunan binlerce kişi şehir içinde gösteri yaptılar. Polisin kendilerine karşı koymaması sonucu, birçok işyeri tahrip edilerek yakıldı. (Hürriyet, 19. 04. 1978)
- Malatya, saldırgan gruplar tarafından savaş alanına çevrildi. (Cumhuriyet, 19.04. 1978)
- Malatya’da en az 700 işyeri tahrip edildi. Belediye hoparlörlerinden “Din elden gidiyor, camilere bomba konuluyor” anonsları yapıldı. (Milliyet, 19. 04. 1978)
Kaynakça
değiştir- ^ "TBMM Albümü 2. Cilt (1950-1980)" (PDF). TBMM Basın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü. 12 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ a b "Katliam yanlarına kaldı". Cumhuriyet. 19 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022.
- ^ "Amerikalı mektup açmaya korkuyor". Milliyet. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2022.