Franz Rosenthal

Franz Rosenthal (31 Ağustos 1914, Berlin - 8 Nisan 2003; New Haven, Connecticut), Alman doğubilimci.

Yaşamı

Rosenthal 1914'te pazarlamacı Kurt W. Rosenthal ile Elsa Rosenthal'ın oğlu olarak dünyaya geldi ve bir yahudi ailesinde yetişti. 1932'de Berlin Üniversitesine başladı ve Carl Becker (1876–1933), Richard Walzer (1900–75) ve Hans Heinrich Schaeder'dan (1896–1957) Orta Çağ ve Orientalizm dersleri aldı. 1935'te "Arami yazıtlarının dili" konusunda master derecesi yaptı. Bir yıl Floransa'da öğretmenlik yaptıktan sonra Berlin'de bir yahudi okulunda öğretmenlik yaptı. Aramice konusundaki çalışmasını 1938'de tamamladı ve Deutsche Morgenländische Gesellschaft (Alman Oryantalistlerinden oluşan bir topluluğu) tarafından Lidzbarski madalyası ile onurlandırıldı. Yahudi olduğu için ödül parasına el konuldu fakat Schaeder'ın inisiyatifi ile altın bir madalya verilerek kaybı telafi edilmeye çalışıldı.

Kristal Gece utancından sonra, 1938'de, Rosenthal Almanya'yı terk etti ve İsveçli dinler tarihçisi Henrik Samuel Nyberg'in çağrısı ile İsveç'e gitti. Burdan 1939'da önce İngiltere'ye, sonra 1940'ta Cincinnati, Ohio'daki Hebrew Union College'dan (HUC) aldığı davetle ABD'ye gitti. 1943'te ABD vatandaşı oldu Washington'daki Strateji Servisleri Ofisi için Arapçadan çeviriler yaptı. Savaştan sonra akademik çalışmalara geri döndü. Önce HUC'ta sonra 1948'da Pensilvanya Üniversitesinde çalışmaya başladı. 1956'da Semitik Diller konusunda Yale Üniversitesinde Louis M. Rabinowitz profesörü oldu. 1967'de Yale'deki en yüksek akademik unvan olan Sterling profesör, 1985'te Emeritus profesör oldu.

Profesör Rosenthal ABD'de Arapça ile ilgili kaynak temelli bilimsel çalışmaların gelişmesine büyük katkıları olan oldukça üretken biriydi. Çalışmaları Erken İslam döneminde Mizahdan (Humor in Early Islam) İbn-i Haldun'un 3 ciltlik Mukaddime'sinin tercümesine ve İncil Aramicesinin Gramerine kadar geniş bir yelpazeye sahiptir. Mukaddime'nin çevirisi için İstanbul'a gitmiş, orada İbn-i Haldun'un el yazması kopyaları ile çalışmıştır. 1952'de yayınladığı İslam Historiografisinin Tarihi adlı çalışması bu devasa alanda yapılmış ilk çalışma oldu. Çalışmalarını ağırlığı islam uygarlığı üzerine oldu: İslam'da Özgürlük Kavrayışı, İslam'ın Tarihsel Mirası, Ortaçağ İslam Toplumuna Karşı Haşhaşiler, İslam'da Kumar, On Suicide in Islam and Sweeter Than Hope: Complaint and Hope in Medieval Islam. Bunların dışında İran'lı Orta Çağ tarihçisi Taberi tarihinden yaptığı ve 2 cilt tutan çeviriler ve üç ciltlik seçme eserlerinden de sözetmek gerekir. Rosenthal hem İngilizce hem Almanca eserler yazdı. Eserleri Arapça, Rusça ve Türkçeye çevrildi.

Seçme eserleri

• "Humor in Early Islam" 1956.
• İslam'da Özgürlük Kavramı 1960.* A Grammar of Biblical Aramaic 1961.
• An Aramaic handbook 1967.
• The Muqaddimah: An Introduction to History 1967, 14. yüzyıl düşünürü ve devlet adamı İbn-i Haldun'un Mukaddimesinin İngilizceye yapılmış ilk tam çevirisi.
• Knowledge Triumphant: The Concept of Knowledge in Medieval Islam 1970 (2007'de Dimitri Gutas'ın önsözü ile yeniden yazıldı).
• "Sweeter Than Hope"": Complaint and Hope in Medieval Islam 1983.
• General Introduction, And, From the Creation to the Flood, Taberi tarihinin çevirisi 1985.
• The Classical Heritage in Islam 1994.

Dış bağlantılar

• Dimitri Gutas, Franz Rosenthal’in Hayatı 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• İslâm Araştırmaları Dergisi, sayı 10, 2003 s. 179-181 url: http://www.isam.org.tr/documents%5C_dosyalar%5C_pdfler%5Cislam_arastirmalari_dergisi%5Csayi10%5C179_181.pdf 2 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. son erişim:28.01.2017