Fakülte ve Yüksek Okullar Komutanlığı

TSK nın Kara, Deniz ve Hava Harp Okullarında yetiştirmediği (muharip olmayan) sınıf ve branşlardaki açığı kapatmak için askerî lise ve lise çıkışlı olmak şartı ile sınavla seçilen öğrenciler yurt içi ve yurt dışındaki fakülte ve yüksek okullarda askeri öğrenci olarak öğrenim görürler. Bu görevi yürütmek maksadı ile Ankara Cebeci'de Fakülte ve Yüksek Okullar Komutanlığı kurulmuş olup daha sonra bu uygulamadan vazgeçilmiş ve sadece Bando Sınıfına yönelik subay ihtiyacının karşılanmasında kullanılmıştır.

Tarihçe

Sultan III. Mustafa döneminde Türk Ordusu'nun fen ve sosyal bilimler alanlarında yetişmiş subay ihtiyacını karşılamak için 1773 yılında Mühendishane-i Bahr-i Hümayun kurulmuştur. Bu kurumun bir benzeri de 1795 yılında III. Selim döneminde "Mühendishane-i Berr-i Hümayun" (İmparatorluk Kara Mühendishanesi) adıyla topçu subayı yetiştirmek üzere kurulmuştu. Bu kurumlar 1883 yılında Hendese-i Mülkiye adını almıştır. 1909 yılında Mühendis Mekteb-i Alisi adını alan kurum, sivil mimar ve mühendislerin yetiştiği bir yapıya bürünerek ordu ile ilişkisi kalmamıştır.

Askerî eğitimdeki dönüm noktaları

• Tıp Eğitiminin Başlangıcı (1827): Türkiye'de tıp eğitimi, Sultan II. Mahmut döneminde 1827'de açılan "Tıphane ve Cerrahhane-i Amire" isimli okulla başlamıştır. Bu okul, ordunun tabip subay ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulmuştur.
• Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye-i Şahane (1839-1903): Tıp eğitimi, Galatasaray'dan Haydarpaşa'ya taşınan "Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye-i Şahane" ile devam etmiştir. Sultan II Abdülhamit döneminde, Haydarpaşa'da yeni bir bina inşa edilmiş ve 1903'te buraya taşınmıştır.
• Askerî Öğrencilerin İkameti (1933): 1933'te sivil tıp fakültelerinin kurulmasıyla birlikte, askerî öğrencilerin eğitimlerini sivil tıp fakültelerinde almalarına karar verilmiştir. Mekteb-i Tıbbiye-i Askeriye-i Şahane, lisans seviyesindeki tıp eğitimini sonlandırmıştır.
• Askerî Öğrenci Pansiyonları: Askerî öğrencilerin konaklaması için İstanbul Beyazıt'ta Eski Maliye Nezareti binası ayrılmış, daha sonra Kumkapı'da Jean D'arc Fransız Lisesi'nin binasına taşınmıştır. Ankara Cebeci'de de benzer bir kurum oluşturulmuştur.
• Askerî Öğrenci Komutanlıkları (1970'ler): İstanbul'da ve diğer bazı illerde "Fakülte ve Yüksek Okullar Askeri Öğrenci Komutanlıkları" oluşturulmuştur. Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıklarına bağlı öğrencilerin Kasımpaşa'daki Cezayirli Gazi Hasan Paşa Kışlası'nda konakladığı belirtilmiştir.
• Sarayburnu Tesisleri (1980'ler): İstanbul'daki iki komutanlık, 1979'da Sarayburnu'nda yeni tesislerde birleştirilmiştir. Ancak 1980'lerde Gülhane Askeri Tıp Fakültesi'nin açılmasıyla tıp öğrencileri bu fakülteye yönlendirilmiştir.
• Son Dönem ve Kapanış (1980'ler): Mühendis, öğretmen vb. alanlardaki ihtiyaçlar sivil mezunlardan karşılanmaya başlandığından, "Fakülte ve Yüksek Okullar Askeri Öğrenci Komutanlıkları"nın tarihi görevi tekrar açılacağı 2018 yılına kadar sona ermiştir.
• Yeniden Kuruluş ve Günümüz (2018 ve sonrası): 15 Temmuz 2016 sonrasındaki süreçte KHK ile kapatılan Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nin Sağlık Bilimleri Üniversitesine devredilmesine müteakip GATA'nın Türk Silahlı Kuvvetleri'ne gerekli olan tabip subay ve sağlık astsubayı sağlama görevi Sağlık Bilimleri Üniversitesi'ne devredilmiş olup üniversite ve Millî Savunma Bakanlığı arasına imzalan antlaşma çerçevesinde Fakülte ve Yüksek Okullar Askeri Öğrenci Komutanlığı yeniden kurulmuş ve ordunun tabip subay ihtiyacı SBÜ Hamidiye ve Gülhane Tıp Fakültesi Fakültesinden; sağlık astsubay ihtiyacı SBÜ Hamidiye ve Gülhane Sağlık Meslek Yüksekokulundan karşılanmaya başlanmıştır. Hamidiye Tıp Fakültesi'nin eğitim verdiği bina 1903 yılında Sultan Abdülhamit Han'ın kurdurduğu Osmanlıda modern tıp eğitiminin verilmeye başladığı ve askeri tabip yetiştiren ilk kurum olan Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane binasıdır.
  • Fakülte ve Yüksek Okullar Askeri Öğrenci Komutanlığı ilk kurulduğu yıllarda üç bölük Ankara da Gülhane yerleşkesinde; bir bölük 15 Temmuz sonrası KHK ile kapatılan askeri liselerden biri olan Kuleli Askeri Lisesinde ikamet etmekteydiler. Günümüzde Kuleli yerleşkesinde resmi adıyla Millî Savunma Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu kurulmasına müteakip İstanbul'daki bölük Yeşilyurt, Bakırköy'de bulunan MSÜ Hava Harp Okulu'na taşınmışlardır
  • Günümüzde 6 yıllık eğitimlerini tamamlayan subaylar ile 2 yıllık eğitimlerini tamamlayan astsubaylar Sahra Sıhhiye Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanlığındaki sınıf okulu eğitimlerinin ardından TSK'ya bağlı bölük ve birliklerde görevlerini icra edeceklerdir.