Dublin barut patlaması

Dublin barut patlaması, 11 Mart 1597'de Dublin rıhtımlarında meydana gelen büyük bir patlamaydı. Kırk kadar evi yıkıldığı patlamada, düzinelerce yapı da ağır hasar gördü. Patlama 126 kişinin ölümüne ve sayısız yaralanmaya neden oldu.

Kazara meydana gelen patlama, İrlanda'da meydana gelmiş bu türden en kötü felakettir. Bununla birlikte uzun vadede; felaket, yeni şehir merkezinin temelini atan yeniden inşa çabalarıyla birlikte, 17. yüzyılın başlarında ve sonrasında Dublin'in genişlemesi için itici güç sağladı.

11 Mart patlaması

11 Mart 1597 Cuma günü öğleden sonra erken saatlerde, Wood Quay yakınlarındaki rıhtıma demirlenmiş bir çakmaktan vinçle bir barut fıçısı boşaltılıyordu. Saat bire doğru, ahşap vinç dört fıçı barutu rıhtıma doğru iterken, nehir kenarında duran 140 varil barut büyük bir patlamayla yutuldu ve rıhtımı bir yıkım sahnesine dönüştürdü. Varillerin üzerine yerleştirilmiş vinç ve vinç evi parçalandı ve patlamanın gücü şehrin çok ötesinde hissedildi. Yakınlarda, tüccar ailelerin sahip olduğu birçok ev, patlama tarafından yıkıldı, bazıları çöktü, diğerleri kötü bir şekilde tahrip oldu. Dublin'de enkaz yağarken şehrin banliyölerindeki bazı binalar hasar gördü. Bölgede çalışacak kadar şanssız olan nehir kenarındaki düzinelerce işçinin hayatta kalma şansı yoktu: vücut parçaları, patlamanın bıraktığı kraterden yüzlerce metre uzakta bulundu.

Patlamaya giden yol

Felaket, Ulster lideri Hugh O'Neill ve müttefiklerinin İngiliz Kraliyetine silahlı bir meydan okumaya giriştikleri Dokuz Yıl Savaşı'nın arka planında gerçekleşti. İrlanda'daki İngiliz ordusunu tedarik etmek için çok miktarda barut gerekliydi. Barut yükünün ana varış noktası İrlanda'nın başlıca şehri olan Dublin'di. Bunlar İngiliz gemileri tarafından açıkta bekleyen teknelere yüklendi: oradan sığ sulardan şehre feribotla taşındılar.

Patlamadan önceki günlerde, Dublin hamalları ile kale görevlileri arasında bir anlaşmazlık çıkmıştı. Deponun katibi John Allen adında bir kraliyet memuru, bazı hamalları tehdit etmiş ve korkutmuş, onları ücretsiz çalışmaya zorlamıştı. Hal böyle olunca, hamalların çoğu fiilen görevdeydi ve barut fıçılarının boşaltılmasına yardım etmeyi reddediyordu. Bu, rıhtımlarda barut birikmesine neden oldu. Bu olaylar dizisi, patlamayı harekete geçirdi.

Patlama gününün olağandışı bir şekilde kuru olduğu kaydedilmesine rağmen, varillerin yangınını tam olarak neyin tetiklediği hiçbir zaman belirlenemedi. Koşullar göz önüne alındığında, namlulardan birinin kazara tutuşması olası değildi.

Patlama sonrası

John Speed'in 1610 Dublin haritası

Felakette, hem erkekler hem de kadınlar ve çoğunlukla yerliler olmak üzere 126 kişinin öldü. O zamanlar, Dublin nüfusu tam olarak 10.000 değildi, bu yüzden ölü sayısının etkisi önemliydi.

Patlamanın ani etkisi korkunç olsa da, 17. yüzyılın başlarında gerçekleşen yeniden inşa, 1600'lerde Dublin'in genişlemesinin yolunu açtı. Orta Çağ ve Tudor döneminde İrlanda'da yaygın olarak kullanılan kerestenin aksine, yeni binanın çoğu tuğladan yapılmıştır. Yeniden inşa çalışmaları, şehrin doğusundaki yeni geri kazanılan topraklara da sıçradı. Bu, şehir nüfusunun 1600'de 10.000'den 1630'larda yaklaşık 20.000'e kadar büyümesini kolaylaştırdı.

Yeniden yapılanma çabası, 1666'daki büyük yangından sonra Londra'da gerçekleşen ve Orta Çağ Dublin'i daha modern bir şehre dönüştüren bazı açılardan karşılaştırılabilirdi.