Donanma Cemiyeti

Donanma Cemiyeti, gerçek adıyla Donanma-yı Osmanî Muavenet-i Millîye Cemiyeti, 19 Temmuz 1909'da Yağcızade Şefik Bey isminde bir tüccarın öncülüğünde kurulan, halktan ve sivil kurumlardan maddi yardım elde edip Osmanlı Donanması'nı güçlendirmeyi amaçlayan bir kurumdur.

Donanma İane Madalyası(ön taraf).

Donanma İane Madalyası(arka taraf).

Kuruluşu

I. Dünya Savaşı yaklaşırken, Osmanlı Donanması'nın büyük devletlerin donanmalarından geride kalması, buna rağmen donanmasına önem verememesi Donanma Cemiyeti fikrini oluşturdu. Yunanistan'ın da kuvveti üç beş zırhlıya bedel Averoff Kruvazörü'nü alması halkta endişeye yol açtı ve derneğe katılım arttı.

İstanbul'da kurulan dernek bir süre sonra Anadolu'ya ve yurtdışına yayıldı. Her tarafta öğrencilerin, tüccarların, esnafların, askerlerin ilgi odağı oldu.

Halk tarafından örgütün bu kadar benimsenmesi, Sultan Reşat'ın ilgi duymasına yol açtı. Padişah derneği korumasına alıp maddi katkı sağladı. Sultan Reşat'ın emriyle cemiyete katkı sağlayanlara teşekkür belirtisi olarak "Donanma İane Madalyası" adında bir madalya verilmesi kararlaştırıldı.

I. Dünya Savaşı'ndan sonra Bahriye Nezareti'ne katılan dernek, bir süre sonra 2 Nisan 1919 günü kapatıldı.

Faaliyetler

Donanma Cemiyeti'nin aldığı Alman Brandenburg sınıfı Turgut Reis kruvazörü

İlk olarak Averoff'a denk olması için Barbaros Hayreddin ve Turgut Reis zırhlıları alındı. Bu gemiler Balkan Savaşları'nda savaştı.

Cemiyet 1912'de Alman s.165 Sınıfı Yadigar-ı Millet, Muavenet-i Milliye, Numune-i Hamiyet ve Gayret-i vataniye muhripleri aldı.

Gittikçe büyüyen cemiyet 1912'de İngiltere'ye Sultan Osman ve Reşadiye isimli iki büyük dretnot siparişi verdi. İngiltere'nin ücreti ödenen bu gemilere el koyması I. Dünya Savaşı öncesi toplumda İngiliz karşıtı tepki yarattı. Bütün bunların yanında cemiyet sinema etkinlikleri de düzenliyordu. 4 Haziran 1914'te sinema filmleri çekebilmek için gerekli izni aldı ve 1919'da Tombul Aşığın Dört Sevgilisi bu sayede çekilebildi.

Donanma Mecmuası da Cemiyet bünyesinde yayımlandı.

Kaynakça

Özel

Genel

• Popüler Tarih, Temmuz 2006
• Gülen, Nejat (2001). Şanlı Bahriye. 30 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2022.