Dominikan Tarikatı
Dominikan tarikatı (Ordo Praedicatorum), Aziz Dominik tarafından kurulmuş ve Papa III. Honorius tarafından 22 Aralık 1216'da onaylanmış bir Katolik tarikatıdır.
| Dominikan Tarikatı | |
|---|---|
| Ordo Praedicatorum | |
 | |
| Kısaltma | OP |
| Slogan | Laudare, benedicere, praedicare |
| Kuruluş | Aralık 22, 1216) |
| Kuruluş yeri | Prouille, Fransa Papalık Hakkının Dini Cemaati |
| Merkez | Convento Santa Sabina, Roma, İtalya |
| Üyeler | c. 5,500 (2020) |
| Master | Bruno Cadoré |
| Resmî site | op.org |
Tarihi
değiştirDominik, çağdaşı Assisili Francesco gibi Hristiyanlıkta yeni bir düzenlemeye ihtiyaç olduğunu görmüştü.[1]
Fransa'nın güneyinde yaşayan Albililer ise dualizme yani Tanrı'nın hem iyi hem kötü olduğuna ve reenkarnasyona inanan İsevi bir topluluktu. Asıl Hristiyanlara göre ise Tanrı her zaman iyi, Şeytan ise kötü idi. Dominik o anki hakim Hristiyanlığa göre sapkın kabul edilen inanışlara sahip olan Albilileri ikna yolu ile yeniden dine döndürmeye çalıştı. Albililer İsa'nın fakir yaşamını kendilerine örnek almaktaydılar.
Dominik İsa'nın bu yönüne ağırlık veriyordu. Ancak Albigeois Haçlı Seferi Oksitan bölgesini darmadağın etti.
1206 yılında Dominik, ruhani lideri haline geldiği dine dönen Albili birkaç kadın için Prouille manastırını kurdu. Bu manastır Dominikan rahibelerinin temeli oldu.
Dominik kalabalık şehirlerdeki dini sorunlara cevap verecek, Benediktinler gibi eski manastır düzenlerindeki kendini adama ve sistematik eğitimi geri getirecek fakat daha esnek bir yapıya sahip yeni bir düzen aradı.
Dominik'in kurduğu düzen vaizlik olacaktı ve vaizler bulundukları yerin yerel dilleri ile vaaz edeceklerdi. Vaizler, eski manastır düzeninde keşişlerin yaptığı gibi geniş tarlaları ekip biçerek yaşam sürmek yerine dilencilikle hayatta kalacaklardı.
Aziz Dominik 1214 yılında Toulouse'da Aziz Augustinus'un öğretileri doğrultusunda yaşayacak bir dini topluluk kurdu. 1216 yılında Dominikanlar (Vaizler Düzeni) papadan tarikat olarak icazet aldılar.
Dominikanlar kısa sürede yayıldılar. 1221 yılında Oxford'a ulaştı.
13. yüzyıl sonunda ise tüm Hristiyanlık alemine yayıldı. Vaizler gittikleri bölgelerde, cehalet, küfür, putperestlik ve nifak ile söz ve kitap ile savaştılar. Avrupa, Asya ve Afrika'da okullar açtılar. Bu okullarda eğitim veren Albertus Magnus ve Thomas Aquinas gibi alimler büyük eserlere imza attılar. Üyeleri kardinal, papa, elçi ve hakimler oldular.
Papa IX. Gregorius tarafından engizisyon görevi bu tarikata verildi. 1252 yılında Papa IV. İnnocentius belli koşullar altında olmak üzere Dominikanlara engizisyon sırasında işkence yapmak için izin veren bir fetva yayınladı.
Ünlü engizisyoncu Tomás de Torquemada İspanya'nın ilk engizisyoncusu olarak göreve atandı. Tomás de Torquemada İspanya'da gizli Müslümanlık ve gizli Yahudilik ile savaştı. 1492 yılında Elhamra Kararnamesi ile Yahudilerin İspanya'dan ihraç edilmesini sağladı. Kaçan Yahudilerden bir kısmı Osmanlı Devletine sığındılar ve bugün dahi varlığını sürdüren azınlıkları oluşturdular (bkz. Sefarad Yahudileri)
Dominikan Düzeninin özgüllüğü
değiştirTarikat keşişleri, manastır rahibelerini, rahibeleri ve tarikat için çalışan manastır dışından kişilerden oluşur. İsa'nın mesajını yaymak ve cehaletle savaşmak üzere kurulmuştur.[1]
Üzerlerine giydikleri beyaz üstüne siyah cübbeden dolayı siyah keşişler olarak da adlandırılır.[2]
Tarikat entelektüel geleneği ile ünlüdür, pek çok din alimi ve filozof bu tarikattan yetişmiştir.
Düzenin hükûmeti demokratiktir.[2]
Bugünkü Dominikanlar
değiştirDominikanların başında bir tarikat efendisi bulunur. Şu anki efendi Peder Bruno Cadoré'dir.
Yves Congar, Dominique Chenu ve Edward Schillebeeckx günümüzde en çok etkileyen Dominikan teologlarından biri.[3]
Dominikan Azizler ve Azizeler listesi
değiştirToplam: 140[4]
Erkek alt-grubu
değiştirAzizler
değiştir- Dominik (ö. 1221)
- Pietro da Verona (ö. 1252)
- Aziz Sümbül (ö. 1257)
- Thomas Aquinas (ö. 1274)
- Raimundo de Peñafort (ö. 1275)
- Albertus Magnus (ö. 1280)
- Vicente Ferrer (ö. 1419)
- Antonio Pierozzi (ö. 1459)
- Johannes von Köln (ö. 1572)
- Luis Bertrán (ö. 1581)
- Bartolomeu dos Mártires (ö. 1590)
- Alfonso Navarrete (ö. 1617)
- Giacinto Giordano Ansalone (ö. 1634)
- Guillaume Courtet (ö. 1637)
- Martin de Porres (ö. 1639)
- Giovanni Macías (ö. 1645)
- Francesco Fernández de Capillas (ö. 1648)
- Pedro Sans Jordá (ö. 1747)
- Francisco Serrano Frías (ö. 1748)
- Vicente Le Quang Liem (ö. 1773)
- Ignacio Clemente Delgado y Cebrián (ö. 1832)
- Domenico Henares de Zafra Cubero (ö. 1838)
- Domenico Tuoc (ö. 1839)
- José María Díaz Sanjurjo (ö. 1858)
- José Melchor García-Sampedro Suárez (ö. 1858)
- Jerónimo Hermosilla Aransáez (ö. 1861)
- Valentín Berrio Ochoa (ö. 1861)
- Francisco Coll Guitart (ö. 1875)
Kutlular
değiştirKadın alt-grubu
değiştirAzizeler
değiştir- Zdislava de Lemberk (ö. 1252)
- Margherita d'Ungheria (ö. 1271)
- Montepulcianolu Agnese (ö. 1317)
- Margherita da Città di Castello (ö. 1320)
- Margareta Ebner (ö. 1351)
- Sienalı Katerina (ö. 1380)
- Caterina de' Ricci (ö. 1590)
- Rosa de Lima (ö. 1617)
- Marina di Omura (ö. 1634)
- Narcisse de Jésus Martillo Morán (ö. 1869)
Kutlular
değiştirDominikan Mistik yazarlar
değiştirKaynakça
değiştir- ^ a b The Encyclopedia of religion. Thomas McGonigle (İngilizce). Mircea Eliade, Charles J. Adams. New York. 1987. s. 418. ISBN 0-02-909480-1. OCLC 13137882. 16 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2022.
- ^ a b New Catholic encyclopedia. W. A. Hinnebysch/P. Philibert/R. B. Williams. 2nd ed (İngilizce). Catholic University of America. Detroit: Thomson/Gale. 2003. s. 848. ISBN 0-7876-4004-2. OCLC 50723247. 18 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2022.
- ^ The Encyclopedia of religion. s. 419. 16 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2022.