Peyzaj sözlük anlamı "görünüm, manzara" olan Fransızca "paysage" kelimesinden dilimize girmiştir. Avrupa peyzaj sözleşmesine göre; peyzaj, insanlar tarafından algılandığı şekliyle, karakteri doğal ve insani unsurların eyleminin ve etkileşiminin bir sonucu olan alan anlamına gelir. Doğal peyzaj ise, doğada kendiliğinden var olan obje ve özellikler ile doğal hayatın oluşturduğu bir sentezdir. İnsan etkisine çok az açık olan, hatta hiçbir antropojen etkiye uğramamıştır. Doğa koşullarının etkisiyle kurulu düzeni içinde baş başa bırakılmış alanlardır.[1]

İnsan eli değmemiş bir akarsu.
İnsan eli değmemiş bir akarsu.

Bu alanlardaki biyolojik veya ekolojik değişimler yine doğa kaynaklı deprem, erozyon, yanardağ püskürmeleri gibi olaylar sonucu ortaya çıkar. Dünya üzerinde sayısız doğal peyzaj örneği görmek mümkündür; göller, sazlıklar, kumul alanlar.

Doğal peyzaj çeşitleri değiştir

Dağ peyzajı değiştir

Dağlar, zengin doğal ve beşeri mirasa ev sahipliği yapan dinamik manzaralardır. Dağ bölgeleri son derece çeşitli bir kültürel ve doğal mirastır.[2]Dağ peyzajı, çoğunlukla kırsal ve zaman zaman kentsel peyzajın fonudur. Görüntüler, kavramlar onun eşliğinde şekillenir. Kimi zaman dumanlı bir dağ silueti, kimi zaman delinip geçilmiş yollar olarak ortaya çıkmaktadır.[3]

Deniz Peyzajı değiştir

Hem deniz hem de denize kıyısı olan alanların peyzajlarını kapsamaktadır.[4]Okyanus, deniz ve kıyı manzaralarını da betimlemektedir.[5]

Göl Peyzajı değiştir

Genellikle ormanda veya şehrin uzağında kendiliğinden oluşan su birikintisidir. Doğal olarak oluşmuş, insan eli değmeden meydana gelmiştir.[6]

Doğal Orman Peyzajı değiştir

İnsan eli değmeden, herhangi bir fidan dikilmeden oluşmuş ormanlara denir. Bu ormanlar genelde Karadeniz bölgesinde yoğun görünmektedir. Ormanda yapılan orman içi veya orman kenarı dinlenme alanları, orman köylerinin arazi kullanım şekli, yapılan tarımsal faaliyetler, orman içi meralar, sulak alanlar, erozyon ve kumul alanları gibi birçok obje de yapay orman peyzajını oluşturmaktadır.

Kaynakça değiştir

  1. ^ "doğal peyzaj nedir" (PDF). 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  2. ^ Karpouzoglou, Timos; Dewulf, Art; Perez, Katya; Gurung, Praju; Regmi, Santosh; Isaeva, Aiganysh; Foggin, Marc; Bastiaensen, Johan; Van Hecken, Gert; Zulkafli, Zed; Mao, Feng (Aralık 2020). "From present to future development pathways in fragile mountain landscapes". Environmental Science & Policy (İngilizce). 114: 606-613. doi:10.1016/j.envsci.2020.09.016. 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2021. 
  3. ^ "Değişik Peyzaj Karakterleri Barındıran Dağların, Foto Safari Amaçlı Görsel Peyzaj Analizi". 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021. 
  4. ^ "Peyzaj Nedir Ve Türleri Nelerdir? Peyzaj Hangi Alanlarda Kullanılır". www.hurriyet.com.tr. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021. 
  5. ^ "Deniz Peyzaj". Vahide Yuntar. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021. 
  6. ^ "Doğal akvaryum Gökpınar Gölü yenilenen yüzüyle ziyaretçilerini ağırlamaya hazırlanıyor - Sayfa 1". CNN Türk. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021.