Dipamkara

Dipamkara, Budist geleneğine göre Kashyapa ve Kanakamuni gibi bir Buda’dır. Gautama Buda’dan önceki ilk Buda’lardan biridir. MÖ 3. ya da 4. yüzyılda yaşadığı tahmin edilen Dipamkara’nın 1000 yaşında öldüğü söylenmektedir.

Nepal'in Katmandu kentinde kutsal Gunla ayı boyunca sergilenen Dipankar Buda heykelleri.

Dipamkara, “Aydınlığın Efendisi” anlamına gelmektedir. Dipamkara’nın nasıl aydınlandığına dair bilgilere “Butterlampe Sutrası”ndan (Altın Eli Olan Kralın Lamba Hikâyesi) ulaşılabilir. Güney Budizm’de (Hinayana ve Threvada) 24. Buda, Kuzey Budizm’de (Mahayana) ise; 52. Buda olarak kabul edilmektedir.

Dipamkara, Dvipankara (Adaların Budası) olarak da bilinmektedir. Budist denizciler tarafından “Dalgaların Efendisi” olarak kabul edilir. Ayrıca Dipamkara’nın heykellerinin bulunduğu yerler, rota boyunca denizcilere kılavuzluk eder.

Dipamkara heykelleri

Dipamkara’nın genelde oturur halde heykelleri yapılmıştır. Bazı Hint ve eski Japon portreleri dışındaki portrelerde giysilerinin üzeri örtülmüştür. Sadece sağ omuzu gösterilmiştir. Çin ve Tayland’da Dipamkara’nın az da olsa ayakta duran heykelleri bulunmaktadır. Dipamkara, çoğunlukla Abhaya-Mudra yapan bir kişidir. (Abhaya-Mudra, bir tür yogadır. Her şey hakkında pozitif ve iyi düşünmek için yapılır. Tek bir elin parmakları birleştirilir ve el ayası, kolla 90 derecelik açı yapacak şekilde karşıya bakar.) Abhaya-Mudra, Tayland’da her iki el kullanılarak yapılır.

Dipamkara’nın tek başına olduğu heykel çok nadirdir. Genellikle üçlü bir grup vardır ve Dipamkara da ortada durmuştur. Cava’da Manjushri ve Vajrapani’ye, Sri Lanka’da Avalokiteshvara ve Vajrapani’ye eşlik etmiştir. Himalaya Bölgesi’ndeki ülkelerde (özellikle Tibet ve Nepal’de) Shakyamuni Buda ve Geleceğin Budası Maitreya Buda’ya sık sık eşlik ettiği kanıtlanmıştır. En ünlü heykeller, Afganistan’da ve Çin’de bulunmaktadır. Ayrıca Afganistan’da Bamyan Buda heykelleri ve 2001 tane zarar görmüş Dipamkara heykeli vardır.

Shakyamuni Buda'nın Bodhisattva Sözü

Shakyamuni Buda önceki hayatında, Buda Dipamkara zamanında, Bodhisattva sözü vermiştir. Bunun üzerine Dipamkara, ona sonraki hayatında Shakyamuni Buda (Sakya Kabilesi’nden olan bilge kişi) olarak öğretileri dünyaya yayacağını söylemiştir.