Dörtgen Mardakan Kalesi
Dörtgen Mardakan Kalesi veya Büyük Mardakan Kalesi, Bakü şehrinin Hazar rayonunda yer alan tarihi bir mimari eserdir. Kale, Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından dünya çapında önemli bir eser olarak kaydedilmiştir.[2] 2001 yılında, Nardaran kalesi ve diğer Hazar savunma yapıları ile birlikte UNESCO'nun Koruma Listesi'ne dahil edilmiştir.[3]
| Dörtgen Mardakan Kalesi | |
|---|---|
 | |
| Yerel ad | |
| Konum | Mardakan kasabası, Hazar rayonu, Bakü, Azerbaycan |
| En Yakın Şehir | Bakü |
| Yükseklik | 22 metre |
| Kuruluşu | XII yüzyıl [1] |
| Kurucusu | I. Ahsitan |
Kale, III. Büyük Menuçehr'in oğlu I. Ahsitan tarafından 12. yüzyılın dördüncü formunda inşa edilmiştir.
Kalenin iç avlusu 24x20 metre ölçülerinde olup, avluda yer alan kule ise 22 metre yüksekliğe sahiptir. Kale'nin dış duvarları kulelerle donatılmış yarı daire şeklindeki koruyucu kulelerle takviye edilmiştir. Genel olarak,Dörtgen Mardakan kalesinin donjonu, Dairevi Mardakan kalesinin donjonu ile karşılaştırıldığında daha gelişmiş mimari özelliklere sahiptir.
Tarihi
değiştirBüyük Merdakan Kalesi, Şirvanşah I. Ahsitan tarafından 12. yüzyılda - 1187-1188'de yaptırılmıştır. I. Ahsita'nın düşmana karşı kazandığı parlak zaferin onuruna inşa edilen kale, çeşitli dönemlerde savunma amaçlı, gözetleme noktası ve bazı dönemlerde kale olarak kullanılmıştır.[1][4][5]
Mimari özellikleri
değiştirDörtgen Mardakan Kalesi, 24x20 metrelik bir iç avluya sahip ve avluda bulunan kule 22 metre yüksekliğindedir.[6] L. Mamikonov'a göre, kule bu kadar yüksek olması, sadece kale avlusunun değil, aynı zamanda kale dış duvarlarındaki alanın da ateşe maruz kalmasına olanak tanır.[6] Kale duvarları kulelerle takviye edilmiş yarım daire şeklindeki koruyucu kulelerle donatılmıştır. Kuleler arasındaki mesafe 10-11 metre kadar olup, bu XIV. yüzyılda savunma yapılarının inşasında genel kabul edilen mesafeden farklıdır.[6] Muhtemelen, dış duvarlara yakın bölgelerin çapraz ok ateşi ile savunmasını sağlamak isteyen mimar, kuleler arasındaki mesafeyi azaltmaya karar vermiştir.[6]
Mardakan Kalesi'nin dış duvarlarında, kale kulesindeki çıkıntıları hatırlatan konsol konsolları vardır.[7] Bir duvarın ortasında yer alan giriş kapısı, iki taraftan iyi takviye edilmiş yarım daire şeklindeki kulelerle korunmaktadır.
Büyük Mərdəkan Qalası'nın iç avlusu, düşmanın kale duvarını ve kuleyi geçip içeri girdiği zaman birinci savunma hattını yararak, kule üzerindeki meydanda bulunan savunucular için rahat hedef oluşturur şekilde planlanmıştır.[7]
Genel olarak, Dörtgen Mardakan kalesi'ni, Dairevi Mardakan kalesi'nin kulesiyle karşılaştırıldığında daha gelişmiş mimari özelliklere sahiptir. Dairevi kuleler için karakteristik olan üç katlı formun aksine, Büyük Mardakan kalesi'nin kare şekilli kulesi beş kata bölünmüştür.[7]
Kulenin katlarından sadece ilk ve son kat kemerli tavan şeklinde taş kaplamaya sahiptir. Diğer katların tavanları ise tahta kirişlerle yapılmış düz tavandır.[7]
Kuleye yarımdaire şeklindeki kulelerin dört taraftan eklenmesi, bir taraftan onun mimari özelliklerini etkileyerek daha sağlam bir karakter kazandırmış ve böylece yapı yüksekliğinin artmasına olanak tanımış, diğer taraftan ise kule duvarlarının daha verimli bir savunma düzeni oluşturmasına olanak sağlamıştır.[8]
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ a b К. М. Мамед-заде. Строительное искусство Азербайджана, Баку, 1983
- ^ "Dünya əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısı" (PDF). Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. 2 Ağustos 2001. 7 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "The Caspian Shore Defensive Constructions". UNESCO World Heritage Centre (İngilizce). unesco.org. 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2022.
- ^ Hacıyev, Bəxtiyar (2 Eylül 2017). "Mərdəkan qalası – Abşeronun ən hündür donjonu". TREND News Agency. 31 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022.
- ^ "Əsrlərin yadigarı - Dördkünc Mərdəkan qalası". report.az. 11 Şubat 2015. 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022.
- ^ a b c d Мамиконов 1950, ss. 52.
- ^ a b c d Мамиконов 1950, ss. 53.
- ^ Мамиконов 1950, ss. 54.
Kaynak
değiştir- Ашурбейли, С. Б. (1992). История города Баку. Период средневековья. Баку: Азернешр. s. 408. ISBN 5-552-00479-5.
- Бретаницкий, Л. С. (1970). Баку. Ленинград-Москва: Искусство. s. 245.
- Мамед-заде, К. М. (1983). Строительное искусство Азербайджана (с древнейших времён до XIX века) / Научный редактор aкадемик АН Азерб. ССР А. В. Саламзаде. Баку: Элм.
- Щеблыкин, И. П. (1943). Памятники азербайджанского зодчества эпохи Низами (материалы) / Под ред. И. Джафарзаде. Баку: Издательство АзФАН.
- Мамиконов, Л. Г. (1946). К изучению средневековых оборонительных сооружений Апшерона. Москва-Баку: Государственное Архитектурное Издательство.