Bovling

Bowling, oyun hattının sonundaki kukaları, bu oyun için özel olarak hazırlanmış bowling topları ile devirme amacı taşıyan salon sporu. Bovling'de amaç, bovling pisti olarak bilinen uzun bir oyun yüzeyinde lobutları devirmektir.^[1] Şeritler, topun hareketini etkileyen farklı belirlenmiş yağ desenlerinde koruyucu yağlama yağının uygulandığı ahşap veya sentetik bir yüzeye sahiptir. İlk atışta tüm lobutlar devrildiğinde "strike" elde edilir ve ikinci atışta tüm lobutlar devrildiğinde "spare" elde edilir. Bowlingin yaygın türleri arasında on lobutlu bovling, mumlu lobutlu bovling, ördek lobutlu bovling, dokuz lobutlu bovling ve beş lobutlu bovling bulunur.

Hedef bowlingde amaç genellikle topu hedef noktaya mümkün olduğunca yaklaştırmaktır. Hedef bowlingde yüzey çim, çakıl veya sentetik olabilir. Çim topu, bocce, petank ve boules'in hem iç hem de dış mekan çeşitleri olabilir.

Tarihçe

1930 yılında, Mısır'da yapılan kazılarda Flinders Petrie tarafından bir çocuk mezarından çıkarılan oyunun malzemeleri, bowling sporunun köklerinin MÖ 5000'li yıllara dek uzandığını göstermektedir. Kökenleri, MÖ'ye dek uzanan bu spora, spor olmanın dışında anlamlar da yüklendiği görülür. Söz gelişi, 3 ve 4. yüzyıllarda, bu sporda iyi olmak kilise tarafından "günahlarından daha çok arınmış olmak" anlamına geliyordu. Düzenlenen oyunlarda kukalar işlenmiş günahları temsil ediyor ve devrilen her kuka ile günahlardan arınılma inancı taşınıyordu.

Bowling oyunu 14. yy Avrupasında ilgi gören sporlardan biri olmuştur. 100 Yıl Savaşları sırasında askerlerin atış talimi yapmak yerine bowling oynamaları Kral 3. Edward ve Kral 2. Richard tarafından bu oyun yasaklanmıştır. Kral 8. Henry bu yasağı kaldırmış, kendisi de bowling oynayarak insanları bu oyuna yeniden teşvik etmiştir.^[2]

Günümüzde

Bowling sporunun Dünya Bowling Federasyonu'nun (WTBA), Uluslararası Bowling Federasyonu(FIQ), Avrupa Bowling Federasyonu(ETBF) tarafından belirlenmiş oyun tipleri bulunmaktadır. 9 pin ve 10 pin şeklinde 2'ye ayrılmaktadır. Amacı, uzunluğu 18,288 m (faul çizgisinden, 1.nolu pin'e kadar olan mesafe) olan "lane" adı verilen hatların ilerisine konulmuş pinleri devirmektir.

Türkiye'de oynanan bowling sporunda 10 pin bulunmaktadır. "Türkiye Bocce Bowling ve Dart Federasyonu" altında Bowling branşı olarak faaliyet göstermektedir. Süper, 1, 2 ve 3. lig kategorilerini içeren bir ulusal ligi bulunmaktadır. Sporcuların oynadıkları lig ve bu ligde elde ettikleri sıralamaya göre katılım hakkı kazandığı 4 ayrı turnuva düzenlenmekte, ayrıca sezon sonlarında, sezon içinde lig ve turnuvalarda elde edilen puanların toplanması ile oluşturulan sıralamaya göre hak kazanılan 1 turnuva düzenlenmektedir. 2010 yılı itibarıyla Türkiye'de her yıl düzenlenen ve Avrupa Bowling Turuna dahil olan bir adet uluslararası turnuva bulunmaktadır.

Puanlama

Bowling topları

Bowling oyununda, her oyun için 10 frame bulunur. Oyuncu ilk 9 frame de strike yapmadığı durumlar için ikişer atış kullanır. Sonuncu frame de strike ya da spare yapması durumunda fazladan bir atış hakkı daha kazanır. Oyuncunun bir oyunda yapabileceği en yüksek puan 300'dür.^[3]

Strike

Sembolü "X"tir.Hattın sonundaki tüm pinlerin frame'in ilk atışında devrilmesine denir. Tüm pinler devrildiği için frame'in ikinci atışı yapılmaz. Alınan puan, sonraki iki atışta devrilen pin sayısı ve strike ta devrilmiş pin sayısı toplanarak hesaplanır ve frame'e yazılır. Üst üste 3 defa strike yapmak "turkey", 2 defa üst üste yapmak "double" adını almakta 4. ve sonraki üst üste strikeler için "four in bagger" "five in bagger" şeklinde gitmektedir.

Spare

Sembolü "/"dir. Hat sonundaki tüm pinlerin ikinci atışta devrilmesine denilir. Alınacak puan, bu 10 pin ve takip eden atışta devrilen pin sayısı toplanarak hesaplanır ve yazılır.

Split

Birinci kukanın devrilmiş olması durumunda, birbiriyle bağlantısı kalmamış (aralarındaki kuka devrilmiş) iki veya daha fazla kukanın ayakta kalması olayıdır. Split, puan tablosunda devrilen pin sayısının dikdörtgen veya daire içine alınmasıyla gösterilir.

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Bovling ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2023.
^ "Bowling". 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.
^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2023.

Ayrıca bakınız

[1] "Arşivlenmiş kopya". 19 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2023.

[2] "Bowling". 29 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2022.

[3] "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2023.

[1]

[2]

[3]