Bilim Tarihi (dergi)

Bilim tarihi dergisi, bilim tarihçisi Osman Bahadır tarafından 1991-1994 yılları arasında 30 sayı olarak yayımlanmış olan Türkiye'nin ilk bilim tarihi konulu aylık dergilerinden birisidir. Akademik ve hakemli olmamakla birlikte tercüme yazıların yanı sıra bir dizi araştırma makalesini de içeren aylık bir dergi olup, döneminde ilklerdendir ve Türkiye'de Bilim tarihi alanına katkı sağlamıştır.

Bilim Tarihi

Editör	Osman Bahadır
Kategoriler	Bilim tarihi
Sıklık	Aylık
Format	Basılı
Yayımcı	Onaran Matbaası
Kurucu	Osman Bahadır
İlk sayı	1 Kasım 1991 (1991-11-01)
Son sayı — Sayı	1 Nisan 1994) (1994-04-01) 30
Ülke	Türkiye
Yer	İstanbul
Dil	Türkçe
Website	bilimtarihi.org

Dergide yayımlanmış makaleler

Sayı 1 (Kas. 1991)

• Osman Bahadır - Bilim Tarihinin Önemi
• Trevor Pinch (çeviren: Renan Akman) - Bilimin Gelişmesinde Bilimsel Toplulukların Rolü
• Osman Bahadır - (German National Museum'un Treasures of Astronomy adlı kitabından çeviri) - Eski bir Astronomi Aygıtı: Ustırlab
• Osman Bahadır - Maxwell'in Bilim Tarihindeki Yeri
• Pietro Redondi (çeviren: Renan Akman) 17.Yüzyıl Bilimsel Devrimi: Yeni Perspektifler
• Eray Canberk - Bilim Tarihçilerimiz: Aydın Sayılı
• Osman Bahadır - Dünyayı Sarsan Buluşlar: Papin Tenceresi

Sayı 2 (Ara. 1991)

• Aykut Kazancıgil - Yeni İlavelerle Tıbbi Fizik ve Fizik Biliminin Tarihi Hakkında Bir Kaynakça Denemesi
• Vildan Göksoy - Osmanlı Saray Hastaneleri
• Zeki Tez - Tarih, Bilim Tarihi, Kimya Tarihi ve Üniversite İlişkileri
• Eray Canberk - Bilim Tarihçilerimiz: Celal Saraç

Sayı 3 (Oca. 1992)

• Aykut Kazancıgil - Salacakta Kırmızı Yalı
• Muammer Dizer - Kimya ve Arkeoloji: Eski Yunan Vazo Süslemeciliğinin Kimyası ve Tekniği
• Eray Canberk - Bilim Tarihçilerimiz: Adnan Adıvar
• Osman Bahadır - 1991'de Bilim Tarihi Kitapları
• Osman Bahadır (German National Museum'un Treasures of Astronomy adlı kitabından çeviri) - Matematikçi Eimmart Rasathanesi

Sayı 4 (Şub. 1992)

• Aykut Kazancıgil -Fahir Yeniçay ve Türkiye'de Atom Fiziği
• Nuran Yıldırım - Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'de Mezuniyet Tezleri
• Aykut Kazancıgil - Bilim Tarihçilerimiz: Süheyl Ünver

Sayı 5 (Mar. 1992)

• Ekmeleddin İhsanoğlu (çeviren: Osman Bahadır) - Osmanlılar ve Avrupa Bilimi
• Aykut Kazancıgil - Türkiye Basmaları Toplu Kataloğu Üzerine Yeni Bir Değerlendirme
• Zeki Tez - Sanayi Devrimi Sürecinde Enerji Modelleri
• Eray Canberk - Bilim Tarihçilerimiz: Feridun Nafiz Uzluk

Sayı 6 (Nis. 1992)

• Aykut Kazancıgil - Resneli'nin Tıbbiye'yi Ziyareti
• Hüsrev Hatemi & Aykut Kazancıgil - Cemile Topuzlu ve Modern Cerrahi Eğitiminin 100. Yılı
• Mebrure Değer - Dr. Cemil Topuzlu ve Yüz Yıl Önce Yaptığı Beyin Ameliyatı
• Celal Şengör - 18. Yüzyıl Sonunda Jeolojide Neptünist-Volkanist Tartışmasının Felsefi Temelleri
• M.Kadir Yurdakoç & Zeki Tez - İsveç Okulu ve 18. Yüzyılda Kimya Analiz Aletleri: Terazi ve Üfleç Borusu
• Rengin Dramur - Bilim Tarihçilerimiz: Bedii N.Şehsuvaroğlu

Sayı 7 (May. 1992)

• Celal Saraç - Salih Zeki Bey'in Bazı Makaleleri
• Aykut Kazancıgil - Şemsettin İtaki ve Anatomi Kitabı Üzerine Çalışmalar
• Zeki Tez - Giyotin Altında Bir Kimyacı: Lavoisier
• Aykut Kazancıgil - Bilim Tarihçilerimiz: Salih Zeki
• Aykut Kazancıgil - Bir Mektup, Bir Belge: Uzluk'tan Gürkan'a
• Osman Bahadır - Bursa'da Tıp Tarihi Günleri Sempozyumu

Sayı 8 (Haz. 1992)

• Kemal Özüdoğru - Karl Terzaghi ve Türkiye'de Modern Zemin Mekaniği'nin Kuruluşu
• Zeki Tez - Spektroskopinin Gelişmesinde ilk yıllar (1860-1870)
• William R. Shea (Çeviren: Zeynep Direk) - Geçmişte ve Günümüzde Bilim Tarihi ile Bilim Felsefesi Arasındaki Bağlar
• Osman Bahadır - Bilim Tarihi Kurumu Genel Toplantısı Yapıldı
• Osman Bahadır - Ekmeleddin İhsanoğlu'nun yaptığı konuşma
• Osman Bahadır - Celal Saraç'ın Yaptığı Konuşma
• Osman Bahadır - Erdal İnönü'nin Yaptığı Konuşma
• Aykut Kazancıgil - Bilim Tarihçilerimiz: Ekrem Kadri Unat

Sayı 9 (Tem. 1992)

• Celal Saraç - Salih Zeki Bey'e göre Vidinli Tevfik Paşa
• Celal Şengör - Batlamyüsü Batıya Tanıtan Adam: İstanbul'lu Emanüel Chrysoloras
• Zeki Tez - Şeker Teknolojisi Tarihi
• Mahmut Aydınol - Birim ve Standartlaşma ile İlgili Komite ve Kuruluşların Tarihçesi
• Osman Bahadır - Bilim Tarihçilerimiz: Kâzım Çeçen
• Osman Bahadır - Osmanlılarda Topçuluğun Gelişimi

Sayı 10 (Ağu. 1992)

• Kâzım Çeçen - Bilim ve Teknoloji Merkezi (Müzesi Kurulması) Hakkında
• Necati Akgür - Güneş Takvimleri
• Aykut Kazancıgil - Bilim Tarihçilerimiz: Mazhar Osman Uzman

Sayı 11 (Eyl. 1992)

• A.Adnan Adıvar (Çeviren: Yeşim Işıl Ülman) - Salih Zeki ve Asar-ı Bakiye
• Kadir Yurdakoç & Zeki Tez - Termogravimetrinin Tarihi Gelişimi
• Zeki Tez - Başlangıçtan İtibaren Damıtma Tekniğinin Gelişimi
• Osman Bahadır - Sanayi Devriminin Mimarlığa Etkileri
• Osman Bahadır - Bilim Tarihçilerimiz: Taşköprülüzade

Sayı 12 (Eki. 1992)

• Amy Dahan Dalmédico (Çeviren: Osman Bahadır) - Sophie Germain
• Zeki Tez - Antik Çağın Renk Dünyası
• J.Meadows (Çeviren: Zeki Tez) - Astrofiziğin Kökenleri
• Osman Bahadır - Birinci ciltte yer alan yazılar

Sayı 13 (Kas. 1992)

• Ekrem Kadri Unat - Ölümünün 50.Yılında Muallim Bekteriyolog ve Kimyager Veteriner Osman Nuri Eralp
• Melek Dosay - Fibonacci'nin Cebiri
• Ayşe Üstün - Cumhuriyet Dönemi Türk Kimya Tezleri, Doktora ve Doçentlik (1923-1988)-I

Sayı 14 (Ara. 1992)

• Aykut Kazancıgil - 1928-29 Öğretim Yılında Ebe Mektebi
• Celal Saraç - Yüz On Yıl Önce Yayınlanmış İlk Türkçe Termodinamik Kitabı Hakkında
• Tarık Yurtgezer - Ebu'l Kâsım Zehrâvî ve Sabuncuoğlu'nda Bir Cerrahi Teknik Olarak Dağlama
• Ayşe Üstün - Cumhuriyet Dönemi Türk Kimya Tezleri, Doktora ve Doçentlik (1923-1988)-II

Sayı 15 (Oca. 1993)

• Aykut Kazancıgil - İstanbul Darülfünunu Tıp Fakültesi
• Esin Kahya - İbn Sinâ'nın Anatomisinin Osmanlı Hekimleri Üzerindeki Etkisi
• Melek Dosay - Cremonalı Gerard'ın Hârezmi Cebirinin Latince Tercümesi Üzerine Mukayeseli Bir İnceleme
• Ayşe Üstün - Cumhuriyet Dönemi Türk Kimya Tezleri, Doktora ve Doçentlik (1923-1988)-III

Sayı 16 (Şub. 1993)

• Muammer Dizer - Rasathane-i Amire
• Nuran Yıldırım - Nazım Terzioğlu
• Aykut Kazancıgil - Muammer Dizer
• Ayşe Üstün - Cumhuriyet Dönemi Türk Kimya Tezleri, Doktora ve Doçentlik (1923-1988)-IV

Sayı 17 (Mar. 1993)

• Celal Saraç - Salih Zeki Bey'in İki Makalesi
• Zeki Tez - Güherçileden Karabaruta
• Ayşe Üstün - Cumhuriyet Dönemi Türk Kimya Tezleri, Doktora ve Doçentlik (1923-1988)-V

Sayı 18 (Nis. 1993)

• Celal Saraç - Salih Zeki Bey'in Eserleri: Asar-ı Bakiye
• Mebrure Değer - İsveçli Doğabilimci Dr. Frederic Hasselquist'in "Doğu'da Geziler" Adlı Kitabına Göre Batı Anadolu Bitkileri
• Kerim Alpınar & Emine Akalın - Türk Araştırmacıları Tarafından İsimlendirilen Vasküler Bitkiler

Sayı 19 (May. 1993)

• Aykut Kazancıgil - Bilime Katkı ve Veteriner Bakteriyolog Mustafa Adil (1871-1904)
• Jost Weyer - Latin Ortaçağı'nda Simya
• Aykut Kazancıgil - Bilim Tarihçilerimiz: Sevim Tekeli
• Gülden Sarıyıldız - Karantina Tarihinden Bir Yaprak: Kuleli Tahaffuzhanesi

Sayı 20 (Haz. 1993)

• H. Necdet İşli & E. Nedret İşli - Abdullah Ramiz Paşa'nın Mezarı Hakkında Bazı Bilgiler
• Karl Terzaghi - Hayat Hakkında (İstanbul 1923)
• Osman Bahadır - Karl Terzaghi'den Hamdi Peynircioğlu'na İki Mektup
• Ayhan Yücel - Ekrem Kadri Unat'ın Türk Bilim ve Eğitimine Yaptığı Hizmetler

Sayı 21 (Tem. 1993)

• Muammer Dizer - Türkiye'de Meteoroloji
• Aykut Kazancıgil - Aydın Sayılı'nın Yayınları
• Osman Bahadır - III. Türk Tıp Tarihi Kongresi

Sayı 22 (Ağu. 1993)

• Nuran Yıldırım - İstanbul Tıp Fakültesinde Hıfzıssıhha Dersleri ve Hocaları (1827-1933)
• Yeşim Işıl Ülman - Mecmua-i Fünun'da Tıp Konulu Yazılar

Sayı 23 (Eyl. 1993)

• Kâzım Çeçen - Topkapı Sarayı'nın Suyu Nereden Geliyordu
• M.Tahir Hatipoğlu & Erdinç Tunç & Filiz Olum - 1983-1992 Dönemi Tez Çalışmaları Üzerine Genel Değerlendirme
• H. Necdet İşli & E. Nedret İşli - Salih Zeki Bey ve Kabri Hakkında
• K.Grossberger & A.Schleip - Tutkalın Tarihi
• Osman Bahadır - III. Uluslararası Türk Kültürü Kongresi'nde Sunulan Bilim Tarihi Konusundaki Tebliğler
• Osman Bahadır - Düzeltme ve Ek

Sayı 24 (Eki. 1993)

• Celal Saraç - Metrenin Tarihi
• Aykut Kazancıgil - Süheyl Ünver ve Osmanlı Tıbbında Akıl Hastalıkları ya da "Delilik"
• Ahmet Yüksel Özemre - İlim, Fazilet ve Haysiyet Abidesi: Prof.Dr. Feza Gürsey
• Feza Gürsey - Kubbeden Cüppeye veya Aşk Yoluyla Fizik
• Osman Bahadır - İkinci ciltte yer alan yazılar

Sayı 25 (Kas. 1993)

• A.M. Celâl Şengör - Prof.Dr.Dr.h.c.mult. Sir Karl Raimund Popper
• Osman Bahadır - Bilim Tarihi Dergisi Yayın Kurulu, Bilim Tarihi Dergisi İçin Yazım Kılavuzu
• A.M. Celal Şengör - Tarihsel Disiplinlerin Bilimselliği Üzerine

Sayı 26 (Ara. 1993)

• Celal Saraç - Salih Zeki Bey'in "Kütle-yi Maddiye Cevher mi A'raz mı?" Makalesi Üzerine
• Maurice Crosland - Geniş Bağlamda Kimya Tarihi
• Aykut Kazancıgil - Ali Haydar Bayat
• Şüleyman Şevket - Geçmişimizdeki Bilim Azlığı
• Zeki Tez - Buhar Makinesinin Gelişimi

Sayı 27 (Oca. 1994)

• Dennis R. Dean - Gideon Mantell ve Iguanodon'un Keşfedilmesi
• Ubriatan d'Ambrosio - Matematik ve Etnomatematik Tarihi
• Geoffrey Howson - Matematik Eğitimine Tarihsel Bir Bakış

Sayı 28 (Şub. 1994)

• D.Speiser & P.Radelet-de Grave - Uluslararası Bir Girişim: Büyük Bilim Adamlarının Bütün Eserlerinin Yayımlanması
• Du Shi-ran - Ming ve Qing Hanedanlıkları Döneminde Bilim: Çin ve Batı Uygarlıklar Arasında İlişki

Sayı 29 (Mar. 1994)

• Osman Bahadır & Turgut Öztaş - Türkiye'de Mühendislik Jeolojisinin Kurucusu: Kemal Erguvanlı (1920-1989)
• Kemal Erguvanlı - Türkiye'nin İlk Maden Mühendisi İbrahim Edhem Paşa (1818-1893)
• Kemal Erguvanlı - Türkiye'de Jeoloji Konusunda İlk Yayınlar

Sayı 30 (Nis. 1994)

• Celal Saraç - Salih Zeki Bey'in "Namütenahî" İsimli Makalesi
• Celal Saraç - Asar-ı Bakiye'nin Üçüncü Cildi Hakkında Kısa Bilgi
• Aykut Kazancıgil - Ayşegül Demirhan Erdemir
• Aykut Kazancıgil - Nil Akdeniz-Sarı
• Zeki Tez - Kimya Sanayii Tarihindeki Kilometre Taşları

Kaynakça

• Resmî site
• Ender Helvacıoğlu (1 Nisan 2014), Bilim ve Gelecek 10 yaşında: ‘Aydınlanmanın kalesiyiz; ama artık kaleden çıkma zamanı…’, 10 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 10 Temmuz 2021