Beezi bölgesi veya Beezi kojuunu — Tuva Cumhuriyeti'nde eski yönetim birimi. Yenisey'in (Kemçik) Beezi bölgesi, kojuun.

Kemçik'in Daa (dağ) ile Beezi bölgelerinin yerlerini tam olarak belirtmek zordur. Bu iki bölgenin yerleşim alanları iç içe geçmiştir. Yenisey'in sol tarafı, Sayan dağlarının kuzey eteği Beezi bölgesi veya Beezi kojuununun içinde olarak bilinir.
Günümüz Tuva Cumhuriyeti'nde Ulug-Hem ilinin eskiden Yenisey'in Beezi bölgesinin içine girmekteydi. Henderge de "Kemçik(Hemçik) veya Yenisey'in Beezi bölgesine" girmiştir.

XVIII. yüzyılda Arabdan adlı bir noyan (bey) yaşamaktaydı. Bu kişi Moğolistan taraflarından gelmişti. Kök olarak Moğol olduğu düşünülmektedir. Ulug-Kem ile Kemçik yörelerinde Tıva Türkleri Arabdan-van'ın yönetimi altında idiler. Onun oğullarından Tsereb'in rütbesi ise Beyse idi [1] Bölgenin adı da böylece burayı yöneten kişiden dolayı Beezi olarak kalmıştır. Moğolistan'dan yöneticiler gelip yönetmişlerdir. Başlangıçta Beezi bölgesi yerleşim birimleri olarak 17 sumuluk olarak kurulmuş, 1916 yılında ise 16 sumu şekline getirilmiştir.

Söök adı Sumu adı
ulug-tülüş Ulug-Tülüş sumuzu
adıg-tülüş Adıg-Tülüş sumuzu
sarıg-doñgak Sarıg-Doñgak sumuzu
kara-doñgak Kara-Doñgak sumuzu
çaatı-doñgak Çaatı-Doñgak sumuzu
salçak-soyan Salçak-Soyan sumuzu
hörteñ-soyan Hörteñ-Soyan sumuzu
sarıglar Sarıglar sumuzu
sat Sat sumuzu
kara-sal Kara-Sal sumuzu
küjüget Küjüget sumuzu
kırgıs Kırgıs sumuzu
dolaan Dolaan sumuzu
tumat Tumat sumuzu
çadaanа-kuular Çadaanа-Kuular sumuzu
çırgakı-kuular Çırgakkı-Kuular sumuzu
sug-bajı kuular Sug-Bajı Kuular sumuzu
şara

Açıklamalar

değiştir
  1. ^ Tıva Türkleri buna "Beezi" demekteydiler.

İlgili yayınlar

değiştir
  1. История Тувы: В 2 т. — Т. I. — 2-е изд., переаб. и доп. / Под общ. ред. С. И. Вайнштейна, М. Ч. Маннай-оола. — Новосибирск: Наука, 2001. — 367 с. ISBN 5-02-030625-8
  2. Т. А. Бурдукава. История прежних нойонов тувинского народа (подготовка к печати и предисловие А. Г. Сазыкина). // Mongolica. К 750-летию "Сокровенного сказания". Москва: Наука. Издательская фирма "Восточная литература", 1993. — 343 с. ISBN 5-02-017395-9