Baykara Hövenmey
Baykara Hövenmey (Tıva Türkçesi: Бай-Кара Дамчаевич Хөвеңмей) (20 Ocak 1915 - 6 Ekim 1972) — Tıvalı yazar ve şairdir. Tıva Edebiyatının kurucularından.
| Bay-Kara Hövenmey | |
|---|---|
| Doğum | 20 Ocak 1915 Bayan-kol köyü. Salçak bölgesi,Tandı Tıva |
| Ölüm | 6 Ekim 1972 (57 yaşında) SSCB |
| Meslek | Yazar, şair |
| Milliyet | Tuva (Türk) |
Hayatı değiştir
Damça oğlu Baykara Hövenmey, 1915 yılında Tandı-Tıva'nın, Salçak yöresinin (o dönemdeki sülale adına göre yöreler adlandırılıyordu) Bayankol köyünde doğmuştur. 1929 yılında Kızıl şehrinde Moğolca öğrenmiş, sonra da yeni Tıva alfabesi ve yazı dilini öğrenmiştir. Daha sonra Moskova'ya Doğu Ulusları Komünistlik Üniversitesinden mezun olur.
«Şın» gazetesiyle başladığı edebi yönü sonra Tıva Türkçesinde yayınladığı eserleri ile geliştir. Tıva Halk Cumhuriyeti gençlerinin devrim birliğinin Merkezi Komiteesinin, Ulug-Hem bölgesi komitesinin, Tıva Halk Cumhuriyeti Yazarlar Birliği'nin, Tıva Halk Cumhuriyeti resmi dairelerinde önemli görevlerde bulunur. «Şın» gazetesi editörlüğünde görev yapmıştır.
Baykara Hövenmey, edebiyata 1934 yılında başlamıştır. «Oktabrı'nın tugu» (Ekim bayrağı) adlı ilk şiiri o yılda «Şın» gazetesinde yayınlanır. Eserleri «Areve şını» gazetesinde, «Revolustun hereli» dergisinde yayınlanır. O «Öñnükter-bile kadı», «Uruglar bolgaş uluglar», «Aziyanın çüree» (Asya'nın kalbi), «Oktabrıdan Oktargayje», «Kım ulugul?» adlı kitaplarını yazmıştır. A. Puşkin'in. M. Lermontov'un, S. Şipaçev'in S. Marşak'ın, M. Rılskiy'in eserlerini Tıva Türkçesine çevirmiştir. Onun eserleri ise Rusça, Ukranaca, Hakas Türkçesi, Saha Türkçesi (Yakutça), Buryatça, Altay Türkçesine çevrilmiştir.
1942 yılından başlayıp Tıva Halk Cumhuriyetinin, 1945 yılından beri de SSCB'nin Yazarlar Birliği'nin üyesidir. Çeşitli ödüllere layık görülmüştür.
Eserleri değiştir
- «Öñnükter-bile kadı»,
- «Uruglar bolgaş uluglar»,
- «Aziyanın çüree» (Asya'nın kalbi),
- «Oktabrıdan Oktargayje»,
- «Kım ulugul?»
Kaynakça değiştir
Kaynakça değiştir
- Literaturı narodov Rossii: XX v.: slovar / N. S. Nadyarnıh. — M.: Nauka, 2005. — S. 295—296. — 365 s. — 1100 ekz. — ISBN 5-02-010208-3
- Pisateli Vostoçnoy Sibiri: Biobibliogr. ukazat. — Yakutsk: Kn. izd-vo, 1978. — 420 s. — S. 144, 190—191. — Tiraj 3 000 ekz.
- Hadahane M. А. Tuvinskaya literatura 3 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Kratkaya literaturnaya entsiklopediya / Gl. red. А. А. Surkov. — M.: Sov. entsikl., 1962—1978. — T. 7: «Sovetskaya Ukraina» — Fliaki. — 1972. — Stb. 641—642
- «Tıvanıñ çogaalçıları / Pisateli Tuvı» 2000 çılda üngen nom
Dış bağlantılar değiştir
- Baykara'nın eserinden bir alıntı Tuva Cumhuriyeti Süt-Höl ilçesi İşkin köyü okul vep-sayfası.