Arneai

Arneai
Arneae
Grekçe: Ἀρνεαί
	Arneai Türkiye haritasındaki konumu.
Konum	Ernez, Finike, Antalya,; Türkiye
Bölge	Likya
Koordinatlar	36°26′30″N 29°52′10″E / 36.4417°K 29.8695°D
Tür	Yerleşim yeri
Sit ayrıntıları
ülkesi	Türkiye
içinde bulunduğu idari birim	Antalya, Finike
zaman dilimi	UTC+03.00
içinde/üzerinde bulunduğu fiziksel yer	Akdeniz Bölgesi
konum koordinatları	36°26′31″K 29°52′9″D
korunmuşluk durumu	korunmuş

Arneai veya Arneae (Grekçe: Ἀρνεαί), Capito'nun Isaurica adlı eserinde bahsedilen,^[1] günümüzde Antalya ilinin Finike ilçesine bağlı Ernez mahallesi yakınlarındaki Likya antik kentidir. Antik Yerleşimi, Likya bölgesinde, Myra'nın 26 km kuzeybatısında konumlanmıştır.^[2].

Konum ve Ulaşım

Arneai'ye ulaşım oldukça zordur. Finike'den 45 km uzaklıkta bulunan yerleşim yerine, Limyra-Arykanda yolunun 25. kilometresinden Kaş yönüne doğru 10 km ilerleyerek ve ardından vadiye inerek ulaşılabilir. Ernez'den 5 dakikalık yürüme mesafesindedir.

Tarihçe

Arneai'nin tarihi hakkında çok az bilgi bulunmaktadır. MÖ 1. yüzyılda "sympoliteialara" dahil olduğu bilinir. Yazıtlar, Bizans Dönemi'nin sonuna kadar Myra'ya bağlı olduğunu ve Myra'ya bağlı bir piskoposluk merkezi olarak 9. sırada anıldığını göstermektedir. Kent, doğal olarak korunaklı, köyden güneye doğru uzanan kayalık bir tepe üzerinde yer almaktadır ve üç yanı derin vadilerle çevrilidir.

Kalıntılar

Arneai'deki kalıntılar, yerleşimin farklı dönemlerine ışık tutmaktadır.

Klasik Dönem: Yerleşimin başlangıcındaki kayalıklarda iki kaya mezarı ve Likya tipi ahşap konstrüksiyon mezarlarda bir Likçe yazıt bulunur. Kalenin duvarlarındaki trapezoidal işçilikteki bloklar da bu dönemin varlığını kanıtlar.
Hellenistik Dönem: Tepenin doğal yapısının biçimlendirdiği elips biçiminde bir savunma duvarı akropolü korumaktadır. Duvar işçilikleri Klasik ve Hellenistik dönemlerde kullanıldığını gösterir.
Roma Dönemi: Duvarların içinde devşirme olarak kullanılan yazılı bloklar, sonradan misafirhaneye dönüştürülen bir hamamın varlığından haber verir. Yapı, Traianus'a adanmıştır. Bu yazıt, bugüne dek Likya'nın hiçbir kentinde bilinmeyen "parokhion"un (resmi konuk evi) Arneai'deki varlığını göstermesi açısından önemlidir. Aynı dönemde bir hamamın başka bir yapıya dönüştürülmüş olması da ilginçtir. Bu işler için Arneailı soylu kadın Lalla 3000 dinar yardım vermiş ve bu nedenle onurlandırılmıştır. Dioteimos'un eşi olan Lalla, imparator kültü rahibesidir. Bir diğer yazıt, yerel bir tanrı olan Tobaloas'a adanmıştır.
Bizans Dönemi: Yerleşimin güney yamacında, üç nefli bir Erken Bizans Kilisesi bulunur. 3,65 m çapında bir apsis ve mozaik döşemeli nartheks görülmektedir. Bir köy evinin duvarında eşit kollu bir Latin haçının kabartması bulunmaktadır.

Diğer Bilgiler

Kentte hiçbir yapı kalıntısı belirgin değildir. 141 Likya depreminden sonra Opramoas'dan yardım görmüş, Kyaneaili Iason tarafından desteklenmiş ve 5 Ağustos 240 depremi sonrası III. Gordianus'un para basma yetkisi verdiği sayılı kentlerden biridir.

Likya Roma eyaletinde bulunduğundan, Arneae piskoposluğu, eyaletin başkenti olan Myra metropol piskoposluğunun bir suffraganıydı. Michel Le Quien'in Oriens christianus in quatuor Patriarchatus digestus adlı eserinde piskoposlarından herhangi birinin adı tespit edilememiştir. Ancak, piskoposluk, Bizans İmparatoru Herakleios döneminde yaklaşık 640 yılında bestelenen Pseudo-Epiphanius'un Notitiae Episcopatuum'unda Arneae'nin suffraganları arasında dokuzuncu sırada görünmektedir.^[3]

Artık bir yerleşim piskoposluğu olmayan Arneae, bugün Katolik Kilisesi tarafından bir unvan piskoposluğu olarak listelenmektedir.^[4]

Kaynakça

^ Bizanslı Stefanos. s. v. Ἀρνεαί
^ "Kültür Envanteri - Arneai". kulturenvanteri.com. 14 Kasım 2019. 5 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2025.
^ Heinrich Gelzer, Ungedruckte und ungenügend veröffentlichte Texte der Notitiae episcopatuum, in: Abhandlungen der philosophisch-historische classe der bayerische Akademie der Wissenschaften, 1901, p. 539, nº 262.
^ Annuario Pontificio 2013 (Libreria Editrice Vaticana 2013 978-88-209-9070-1), p. 839