Çürüksulu Ali Paşa
Çürüksulu Ali Paşa (1829-1911), Osmanlı ordusunda hizmet etmiş Gürcü askerdir. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Gürcülerin göçüyle yakından ilgilenmiş, bu göçmenlerin Ordu, Fatsa ve Ünye bölgelerine yerleştirilmesini sağlamıştır.[1]
.JPG)
Ali Paşa, Tavdgiridze (თავდგირიძე) ailesinden Mehmed Bey ile Fatma Dindine Hanım’ın oğludur.[2] 1829 senesinde Çürüksu’da doğdu. Kırım Harbi’ne diğer aile fertleriyle birlikte katıldı. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda mirliva rütbesi ile görev aldı ve Batum ve havalisinden oluşturulan yerli kuvvetlere (asakir-i muavene) komutanlık yaptı. Savaşta Osmanlı ordusunun başarısızlığı üzerine Batum ordusu serdarı Derviş Paşa, Gürcü olmasına bağlı olarak Ali Paşa'nın ihanet içinde olduğu söylentisini yaymış, bundan dolayı iki paşanın arası açılmış ve Derviş Paşa sonunda Ali Paşa'yı bir suçlu gibi gemiye bindirip İstanbul'a yollamıştır.[3] Bu durum Guria'nın yerel şarkılarına konu olmuştur.[4] Savaş sonrasında Batum’un Osmanlı Devleti tarafından Ruslara bırakılması ile Ali Paşa ve ailesi Ordu'ya yerleşti.[5]
Ali Paşa özellikle Ordu ve civarında Gürcü muhacirlerinin yerleştirilmesinde büyük hizmetleri bulundu ve bu hizmetlerinden dolayı da Padişah II. Abdülhamit tarafından ödüllendirildi. 1884 senesinde İstanbul’a gelerek padişah yaverliği rütbesi verildi. Ali Paşa üç defa evlenmişti. İlk eşi Batum Hanedanından Bejanidze Firuze Hanım’dır. Firuze Hanım’dan boşandıktan sonra Meryem ve Hamide Hanımlarla evlendi. Çürüksulu Ali Paşa, 1911’de İstanbul’da vefat etti. Kabri Fatih Camii haziresindedir. Mezar taşında şöyle yazılıdır: “Ya Allah, Ümeray-ı askeriyeden, Çürüksulu Ali Paşa’nın Merkad-ı Münevveridir. Lillahi’l-Fatiha, Sene 1329 Muharrem”
Kaynakça
değiştir- ^ "Oktay Özle - "Çürüksulu Ali Paşa ve Ailesi Üzerine Biyografik Notlar"" (PDF). 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Mayıs 2022.
- ^ "ალი ფაშა თავდგირიძე" (Ali Paşa Tavdgiridze), Gürcistan Parlamentosu Ulusal Kütüphanesi
- ^ Zaka Çiçinadze, „ისტორია ოსმალეთის ყოფილ მუსულმან ქართველთ საქართველოსი" (Osmanlı Devleti'de Bulunan Eski Müslüman Gürcistan'ın Tarihi), Batum, 1911, s. 236.
- ^ "ალი ფაშა თავდგირიძე" (Ali Paşa Tavdgiridze), Batumelebi
- ^ "Oktay Özle - "Çürüksulu Ali Paşa ve Ailesi Üzerine Biyografik Notlar"" (PDF). 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Mayıs 2022.