Ali Fuat Türkgeldi

Ali Fuat Türkgeldi (8 Temmuz 1867, İstanbul - 3 Şubat 1935, İstanbul), Osmanlı siyaset adamı ve tarihçi.

Tanzimat devri Dahiliye müsteşarlarından Celal Bey'in torunu ve Tercüme odası Mühimme müdürü Cemal Bey'in oğludur.

Soğukçeşme Askeri Rüştiyesi ile Lisan Mektebi'ni bitirdi ve 2 Temmuz 1895 tarihinde İstanbul Hukuk Mektebi'nden sınıf birincisi olarak mezun oldu.

Dedesinin evinde oturan Hindli Hoca İskender Efendi'den de Fars edebiyatını okudu. 5 Aralık 1881 tarihinde mülâzimetle Dahiliye Mektûbî kalemine girdi. Bir taraftan tahsiline, diğer taraftan resmî görevine devam ile yavaş yavaş ilerleyerek birçok komisyonlarda çalıştıktan ve kaleme müdür olduktan sonra 28 Haziran 1901 tarihinde Dahiliye mektupçusu oldu ve 9 Temmuz 1903 tarihinden itibaren Dahiliye Müsteşarlığı'na vekâlet etti. Meşrutiyet'in ilanı sırasında bu iki görevi aynı anda yürütmekteydi. 22 Eylül 1908 tarihinde Sadaret mektupçusu ve 8 Eylül 1909 tarihinde de Dahiliye Müsteşarı oldu ve bu görevdeyken Gazi Ahmed Muhtar Paşa kabinesinin iktidara gelmesinden sonra Hüseyin Hilmi Paşa'nın Meclis-i Vükela'da teklifi ve Sultan V. Mehmed Reşad'a tavsiyesiyle 31 Temmuz 1912 tarihinde Mâbeyn Başkitabeti'ne tayin edildi.

Sultan Mehmed Reşad'ın ölümüne kadar bu görevde kaldı ve VI. Mehmed Vahdeddin'in tahta çıkmasından sonra da bu görevine devam etti. Damad Ferid Paşa'nın ikinci sadaretinde Kuvâ-yi Milliye'yi âsî ilân eden hatt-ı hümâyuna itirazı üzerine devamlı eleştirdiği Sadrâzam ile araları iyice açılarak 15 Nisan 1920 tarihinde Şura-yı Devlet Maliye ve Nâfıa Dairesi Başkanlığı'na atanarak saraydaki görevinden çıkarıldı.

Ahmed Tevfik Paşa'nın son defa sadarete gelmesinden sonra 27 Ekim 1920 tarihinde Sadaret Müsteşarlığı'na tayin oldu. 1 Kasım 1922 tarihinde İstanbul Hükûmeti'nin kaldırılmasına kadar bu görevde kaldıktan sonra emekli oldu.

3 Şubat 1935 tarihinde şeker hastalığından öldü. Cenazesi Yahya Efendi Kabristanı'na defnedildi.[1]

TBMM IX. ve X. Dönem İstanbul Milletvekili Celal Türkgeldi'nin babasıdır.

Eserleri değiştir

  • Rical-i Mühimme-i Siyasiye
  • Ma’ruf Simalar
  • Mesail-i Mühimme-i Siyasiyye
  • Edvâr-ı Islâhat
  • Tarihi Fırkalar
  • Âfâkî Fırkalar
  • Görüp İşittiklerim

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2019.