Afganistan'da badem üretimi
Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Nisan 2023) |
Afganistan'da badem üretimi, ülkenin tarım ekonomisine önemli bir katkı sağlar. Yerli üretimi dünya üretiminin %2'si ile sınırlı olmasına rağmen 2009 yılında GTÖ'nün dünyanın badem üreten ülkeleri listesinde dokuzuncu sırada yer almıştır.[1] Afganistan'ın badem üretimi son yıllarda artan bir eğilim göstermiştir. Ülke içinde güneybatı ve kuzey bölgeleri, üretiminin çoğunu oluşturan Kandehar ve Samangan illeri ile en fazla ekili alana sahiptir,[2][3] ardından Uruzgan, Kunduz, Belh, Sar-i Pol ve Deykundi illeri gelir.[1][4][5][6] 2012 itibarıyla, badem ekilen alan 13.490 hektar olup, hektar başına 45.960 hektogram (bir hektogram = 100 gram) verim oranı ile toplam 62.000 ton verim kaydedilmiştir ve sert veya yumuşak kabuklu yerel badem çeşitlerinin yetiştirilmesi için elverişli iklim koşulları vardır.[7][8] Afgan bademlerinin ihracatı için tercih edilen pazarlar Hindistan ve Pakistan'dır,[5][9] ancak daha iyi kârlılık nedeniyle ilki tercih edilmektedir.[10]
Çeşitler değiştir
Badem, Amygdalus communis (tatlı badem) ve Amygdalus amara (acı badem) olmak üzere iki tür altında sınıflandırılan bir mahsuldür. Bu geniş sınıflandırma altında, Afganistan'da yetiştirilen badem çeşitleri iki ana sınıfa ayrılır: yerel olarak badam-e kaghaz (kelimenin tam anlamıyla "kağıt badem") olarak bilinen ve elle kolayca kırılabilen yumuşak kabuklu bademler; ve yerel adı badam-e-sangi (kelimenin tam anlamıyla "taş badem") olan sert/orta sert kabuklu bademler. Bunların birçok alt tipi ve çoklu çeşidi vardır, örneğin yumuşak kabuk sınıfından olan Sattarbai. Sattarbai'nin Sattarbai Sufi, Sattarbai Guldar ve Sattarbai Mamakhail gibi başka çeşitleri de vardır.[11] Bir araştırma, ülkede farklı yerel adlara sahip 68 ila 99 badem genotipi olduğunu gösteriyor.[10]
Badem üretimini iyileştirmek için 1997 yılında Uluslararası Tarımsal İşbirlikçi Gelişme ve Denizaşırı İşbirlikçi Yardım Gönüllüleri (ACDI/VOCA) hükûmet dışı örgütü tarafından desteklenen "Kuzey, Doğu ve Batı için Ekonomik Alternatifleri Yönlendiren Teşvikler Projesi" (IDEA-NEW) başlatılmıştır.[12] IDEA-NEW kapsamında 100 çiftçinin yararlanması için ülkenin kuzeyindeki 100 hektar (250 akre) bir alana Satar Baye, Qambari, Qahar Baye ve Zareer Baye badem çeşitlerinden 33.000 badem fidanı dikildi. Bu projenin anket yapılan alanların çoğunda genel olarak başarılı olduğu kanıtlanmıştır ve bir çiftçi şöyle demiştir: "Benim için büyük bir badem bahçesi kurduğu ve uygun sulama sistemi ile meyve bahçesi tasarımı ve yerleşimi gibi bahçecilik yöntemleri konusunda bana teknik yardım sağladığı için IDEA-NEW'e minnettarım.".[13]
Badem yetiştirme sanatını son zamanlarda öğrenen Uruzgan ilindeki badem çiftçileri, ticari bir girişim olarak bu mahsulü yetiştirmekte ve yetiştirdikleri bademler çoğunlukla acı çeşit olup, ticari olarak kabul edilebilir çeşitle karıştırılmaktadır.[14]
Afganistan'da çalışan bir insani yardım kuruluşu olan Roots of Peace, badem verimini artırmak için badem ağaçlarıyla birlikte arı çiftlikleri kurdu, ancak başlangıçta bu, arıların bitkilere zarar vereceğine inandıkları için yerel çiftçiler tarafından kabul edilmedi. Bu çiftçilere tanıtıldıktan sonra, deney ağaç başına verimde yaklaşık %40'lık bir artış kaydederek başarılı olduğunu kanıtladı.[15]
Üretim ve tüketim değiştir
2012 yılında badem üretimi, 60.610 metrik ton olan 2011 yılına göre %2 artışla 62.000 metrik ton olarak kaydedildi. Büyük üretim Samangan, Bağlan, Tahar ve Pervan eyaletlerinde gerçekleşti ve Samangan en yüksek verime sahipti. Üretilen bademin büyük bir kısmı yurt içinde tüketilmekte ve sadece %3'ü ihraç edilmektedir.[kaynak belirtilmeli] Bademler hem kabuk içi hem de kabuklu olarak pazarlanmaktadırlar.[11] İhraç çeşidi Kaliforniya bademi kadar rekabetçi ve İspanya'nın pazarladığı çeşitten daha ucuzdur, bu nedenle ihracat Orta ve Güney Asya'ya yapılan ihracatta fiyat avantajına sahiptir.[11] :15
Ayrıca bakınız değiştir
Kaynakça değiştir
- ^ a b "Market Brief: Almonds-An Overview of Export Potential" (PDF). USAID. Ministry of Agriculture, Irrigation and Livestock. 2009. 12 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022.
- ^ "Almond Crops Increases in Samangan". Bakhtar News Agency. 24 Eylül 2022. 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022.
- ^ "Samanagan almond farmers happy with this year's yield". Ariana Television Network. 25 Eylül 2022. 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022.
- ^ "Kunduz dried fruit business picking up". Pajhwok Afghan News. 21 Ekim 2014. 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022.
- ^ a b "Almond prices down by 20pc, exports 40pc, say Balkh traders". Pajhwok Afghan News. 15 Kasım 2022. 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022.
- ^ "Daikundi almond yield reaches 33,000 metric tons last year". Pajhwok Afghan News. 19 Nisan 2022. 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022.
- ^ "Final 2012 Data and Preliminary 2013 Data". FAO Organization. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
- ^ "National Survey at The Village Level:Almond". FAO Organization. 4 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
Note: Statistical information derived by selecting Afghanistan, almonds, 2012 and then individually Area harvested, yield, and production quality. Show data button will produce data below the selection table.
- ^ "Exhibition of Afghanistan Products Held in India". TOLOnews. 17 Kasım 2022. 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022.
- ^ a b "An Almond Marketing Manual For Afghanistan: Key Concepts" (PDF). University of California, Davis. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
- ^ a b c "Afghan Almond - Cost Competitive Analysis" (PDF). Export Promotion Agency for Afghanistan. 15 Eylül 2014. ss. 6, 10, 12. 19 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
- ^ "Our Story". acdivoca.org. 28 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2015.
- ^ "Afghan Almonds Offer Farmers High-Value Market Opportunity". ACDI/VOCA. 17 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
- ^ "Afghan farmers turn almonds into profit". Sgt. Jessi McCormick. United States Army. 22 Şubat 2013. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.
- ^ ""Big Buzz" among Almond Farmers in Afghanistan" (PDF). European Commission to Afghanistan. 16 Kasım 2009. 3 Kasım 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2015.