Abdülilah
Abdülilah (Abdul Ilah bin Ali Al Hashemi, Arapça:عبد الإله بن علي الهاشمي, 4 Kasım 1913 - 14 Temmuz 1958), Irak Kralı Gazi bin Faysal'ın kuzeni ve kayınbiraderi. Son Irak Kralı II. Faysal'ın Kral Naipliğini üstlenmiştir. Kral Faysal'ın küçük yaşta tahta geçtiği 4 Nisan 1939 tarihinden 14 Temmuz Darbesinde öldürülmesine kadar Kral Naibi ve Irak Veliahtı[a] olarak görevde kaldı.
| Abdülilah | |
|---|---|
| Kral Naibi | |
 | |
| Irak Kralı Naibi | |
| Hüküm süresi | 4 Nisan 1939 - 2 Mayıs 1953 |
| Hükümdar | II. Faysal |
| Doğum | 04 Kasım 1913 Taif, Hicaz Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu .svg){kind=small} |
| Ölüm | 14 Temmuz 1958 (44 yaşında) Bağdat, Arap Federasyonu  |
| Eş(ler)i | Prenses Hiyam |
| Hanedan | Haşimoğulları |
| Babası | Ali bin Hüseyin |
| Annesi | Nafissa Hanım |
| Dini | Sünnilik |
İlk Yılları
değiştirFaysal bin Hüseyin'in abisi ve Hicaz Kralı olan Ali bin Hüseyin'in oğlu ve vârisi olarak 4 Kasım 1913 tarihinde Taif'de dünyaya geldi. Suud Hanedanı ile yapılan mücadelenin kaybedilmesi üzerine ailesi ile beraber Hicaz'dan sürüldü. İkinci Irak kralı ve kayınbiraderi olan I. Gazi'nin bir trafik kazası sonucu ölmesi üzerine II. Faysal'ın naibi olarak göreve başladı.
Siyasi Kariyeri
değiştirKral Gazi'nin oldukça milliyetçi düşünceleri ve bölgedeki Birleşik Krallık varlığına karşı izlediği politikalara karşın, Prens Abdullah göreve gelmesinin ardından bunun tam tersi bir yönde ilerlemeye başladı. İç ve dış politikada Birleşik Krallık yanlısı bir siyaset izledi ve I. Dünya Savaşının bitiminden beri ülkede bulunan İngiliz askerlerinin varlığını sürdürmesine müsaade etti.
Prens Abdullah'ın bu politikaları ülke içerisindeki Almanya yanlısı bazı politikacı ve subayları rahatsız etti ve Reşid Ali Geylani önderliğinde 4 Nisan tarihinde 1941 Irak darbesini gerçekleştirdiler ve kraliyet ailesini Irak topraklarından sürdüler. Ancak Müttefikler bu durumu hoş karşılamadı ve 2 Mayıs tarihinde bölgedeki Haşimoğulları varlığını desteklemek amacı ile Anglo-Irak Savaşını başlattılar. 29 gün süren mücadelenin ardından Nazi yanlısı hükûmet düşürüldü ve yerine tekrar kraliyet ailesi getirildi.
Kral II. Faysal'ın yönetmek için uygun yaşa gelmesinin ardından Prens Abdullah Naiplik görevini bıraktı ancak mevcut veliaht ve amcası olarak kralın baş danışmanı olmaya devam etti.
1956 yılında Süveyş Krizinin patlak vermesi ile beraber Prens Abdullah ve hükûmetin Birleşik Krallık-İsrail yanlısı tutum izlemesi, ülkedeki Cemal Abdünnasır etkisinde kalmış Pan Arabizm yanlısı olan büyük bir kesimi oldukça rahatsız etti. Aynı yıl içerisinde Irak'ın bazı büyük kentlerinde isyan ve kargaşa baş göstermeye başladı. Olayların birçoğu bastırılmış olsa da bu durum ordu içerisindeki subayların harekete geçme isteğini arttırdı.
14 Temmuz Devrimi
değiştir14 Temmuz 1958 tarihinde, Lübnan Krizi sebebiyle Ürdün Kralı I. Hüseyin'e yardıma giden ordunun başında bulunan Albay Abdülkerim Kasım, emrindeki birlikleri Ürdün yerine kraliyet sarayına yönlendirdi ve bir darbe gerçekleştirdi. Prens Abdullah ve birçok aile üyesi o sırada infaz edildiler. Ancak öldürülmesinin ardından Abdullah'ın cansız bedeni halkın eline geçti. Time dergisinin 21 Temmuz sayısında verilen bilgiye göre "Halk, Abdülillah'ın bedenini sokaklarda sürükledi ve parça parça etti."[1] Olayların ardından sokakta bulunan çeteler cesetten kalanları yakarak yok ettiler.
Kaynakça
değiştir- Notlar
- ^ II. Faysal hükmedecek yaşa geldiği zaman çocuğu bulunmaması sebebi ile Prens Abdullahı veliahtı ilan etmiştir.
- Özel
- ^ "Revolt in Baghdad (Bağdat'ta İsyan)". TIME. 21 Temmuz 1958.