1948 Aşkabat depremi
1948 Aşkabat depremi (Türkmence: 1948 Ашгабат ыер титремеси 1948 Aşgabat yer titremesi; Rusça: Ашхабадское землетрясение 1948 года Aşhabadskoye zemletryaseniye 1948 goda), 6 Ekim 1948 tarihinde Sovyetler Birliği'nin Türkmenistan SSC'nin başkenti Aşkabat yakınlarında meydana gelen bir depremdir. Deprem richter ölçeğine göre 7,3 şiddetinde olup Mercalli ölçeği göre X (yoğun) olarak kaydedilmiştir. Türkmenistan hükûmetinin sansürü nedeniyle deprem Sovyet medyasında geniş bir şekilde rapor edilmedi. Tarihçiler, zayiat ve hasarın kapsamını bildirme yasağının Sovyet hükûmetinin yeterli tepki için yeterli mali kaynak tahsis etmesine izin vermediği konusunda hemfikirdir.[3]
| UTC zamanı | 1948-10-05 20:12:09 |
|---|---|
| Yerel tarih | 5 Ekim 1948 |
| Yerel saat | 01:12:09 TMT |
| Süre | 45 s |
| Büyüklük | 7,3 Mw |
| Derinlik | 17,0 km |
| Merkez üs | 37°57′N 58°19′E / 37.95°K 58.32°D Kara-Kavdan, Türkmenistan SSC, Sovyetler Birliği |
| Maks. şiddet | X (Yoğun)[1] |
| Etkilenen ülkeler/bölgeler |  Sovyetler Birliği İran |
| Kayıplar | 10,000-110,000 ölü[2] |
Ayrıntılar değiştir
Deprem, 6 Ekim 1948 sabah saat 1:12'de meydana geldi. Depremin merkez üssü Aşkabat'ın 25 km güneybatısındaki küçük Kara-Kavdan köyü yakınlarındaydı. Deprem, neredeyse tüm tuğla binaların yıkıldığı, beton yapıların ağır hasar gördüğü ve yük trenlerinin raydan çıktığı Aşkabat ve yakın köylerde büyük ölçüde hasara neden oldu. Bunun yanı sıra İran'ın Dergez kentinde de hasar ve kayıplar meydana geldi. Aşkabat'ın kuzeybatısında ve güneydoğusunda yüzey rüptürü gözlendi. Medya kaynakları, o zamanki Türkmenistan SSC'nin nüfusunun neredeyse %10'una denk gelen 10,000 ila 110,000 arasında ölü sayısı konusunda değişiyor.[2]
Hayatta kalanların anılarına göre, su boruları hariç, şehrin altyapısı büyük ölçüde hasar gördü. Depremden altı gün sonra elektrik yenilendi. Tren istasyonu üçüncü günde çalışmaya başladı.
Bu depremde gelecekte Türkmenistan cumhurbaşkanı olan Saparmurat Türkmenbaşı'nın annesi Kurbansultan Ece ve ailesinin geri kalanı hayatlarını kaybettiler.[4] Mağdurlara yardımın yanı sıra temel ihtiyaçların ve altyapının restorasyonu Sovyet Ordusu tarafından sağlandı.
Kaynakça değiştir
- ^ "Comments for the significant earthquake". Significant Earthquake Database. National Geophysical Data Center. 28 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020.
- ^ a b USGS (4 Eylül 2009), PAGER-CAT Earthquake Catalog, Version 2008_06.1, United States Geological Survey, 17 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 14 Nisan 2020
- ^ "List of the main Literature about the Ashkhabad Earthquake", Herald of the DGGGMS RAS, State registration number 0329700126, 2 (4), 1998, 31 Ağustos 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 30 Nisan 2022
- ^ Cummings, Sally N. (2004). Power and Change in Central Asia. Taylor & Francis. s. 118. ISBN 978-0-203-16691-8. 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020.