Şeytan taşlama

Şeytan taşlama, Müslüman inancına göre Hac ibadetinin bir parçası olarak yapılan bir törendir.

Şeytan taşlama, 2006 Hac

Kimilerine göre şeytan Allah'a baş kaldırdığı için taşlanmakta, kimilerine göre de kötülüklerinden kurtulmak için taşlanmaktadır.

Bu tören sırasında arkadan atılan taşlar ve izdiham sebebiyle çok sayıda Hacı adayı öldüğü için, Suudi Arabistan devleti bu şeytan kayasının etrafına iki katlı bir yapı inşa ederek bu ölümleri azaltmaya çalışılmıştır. Vakfeden sonra Müzdelife denilen yere gelinerek bir süre orada beklenir ve şeytan taşlanmak için taş toplanır. Daha sonra Mina'ya gidilir. Kurban kesimi ve temsili olarak şeytan taşlama burada gerçekleştirilir.

Mitolojik köken

İslam öncesi Arabistanda tahminen MÖ 600’lerde Akabe (EY LAT) körfezi-Kızıldeniz’in kuzeyi ile-Lut Gölü arasında bulunan taştan oyma yoluyla inşa edilmiş, MS 200’lere kadar da, Nebatilerin başkenti olmuş Petra şehri ”taşlayarak ibadetin” (şeytan taşlama) yapıldığı bir yerdi. MÖ 190’da yaşamış, İskenderiye’li Klement'e göre “Arapların tapınma taşı” vardı, Petra’daki "Duşare" tapınağındaki siyah bir taşı taşlıyorlardı.

Anlayışlar

Prof. Bayraktar Bayraklı, hac ibadetinde Kur'anda da bahsedilmeyen şeytan taşlamaya yer olmadığını, bunun bir hurafe olduğunu iddia etmiştir.

Alevi anlayışı diğer ibadetlerde olduğu gibi hac ile ilgili ritüellere de biçimsel olarak karşı çıkmakta, Tanrı'ya yönelimin gönülden yapılması gerektiği, şekil ve yer ile ilgili olmadığı öğretisini savunmaktadır. Alevilere göre Muhammed tavaf, Hacer-ül Esved'e saygı gibi pagan dönem davranışlarını Arapların gönlünü kazanmak için, geçici ve taktik davranışlar olarak yapmıştır ve aslında hiç önemsememiş ve bunlara saygı duymamıştır. Aleviler bu ritüellerin Sünni-ortodoks islam tarafından içselleştirilerek süreğen hale getirilmesini de yanlış bulurlar.

Bektaşi geleneğinde Kâbe ve Hac ibadetlerine benzer kutsallaştırma ve ritüelleri görülür. Aleviler Hacı Bektaş Veli türbesini ziyaret etmeyi hacı olabilmek için yeterli sayarlar ve 15-25 Ağustos tarihleri arasında Hacı Bektaş Veli’nin türbesini ziyarete gelerek çevresini tavaf ederler.Çilehane adı verilen yüksek bir tepenin diğer bir adının “Arafat” olması, Beştaşlar bölgesinde bulunan bir kayanın şeytan taşlama yeri olarak kullanılması yine burada bulunan bir çeşmenin zemzem çeşmesi olarak nitelendirilmesi dikkat çekicidir.

Şeytan taşlamasında yaşanan kazalar

• 1987: Mekke'de Batı karşıtı protestolar yapan 400 İranlı Şii hacı adayı çıkan çatışmalarda öldü.
• 1990: Yaya tünelinde çıkan izdihamda, 1462 hacı ezilerek öldü.
• 1994: Şeytan taşlama sırasında meydana gelen izdihamda 270 hacı hayatını kaybetti.
• 1997: Mina kentinde hacı adaylarının kaldığı kampta çıkan yangında 343 hacı öldü.
• 1998: Şeytan taşlama sırasındaki izdihamda 119 hacı öldü.
• 2001: Şeytan taşlama sırasındaki izdihamda 35 kişi öldü.
• 2003: Şeytan taşlama sırasında 14 hacı ezilerek öldü
• 2004: Şeytan taşlama yine faciayla sonuçlandı, 244 hacı adayı yaşamını yitirdi.
• 2006: Şeytan taşlama sırasında çıkan bir başka izdihamda 364 kişi öldü.
• 2015: Şeytan taşlama sırasında yaşanan izdihamda en az 769 kişi öldü. 934 kişi yaralandı. İran Hac ve ziyaret kurumu başkanı Evhedi, gerçek ölüm sayısının 4 bin 700 kişi olduğunu iddia etti.