Şehir Kethüdası

Şehir kethüdası, Osmanlı Devleti'nde devlet görevlisidir. Şehir halkının hükûmet önündeki temsilcisidir. Devlet ile toplum arasında iletişim ve irtibatı sağlamakla görevlidir. Arşiv belgeleri ve şerʻiyye sicillerinde: “şehir kâhyası”, “kasaba kethudâsı/kâhyası”, “vilâyet kethudâsı”ve “şehir vekili” olarak da isimlendirilmektedir. Konya’da bir dönem “şehir emini”; Urfa, Ergani gibi bazı şehirlerde “melik”, Mısır kıtasında “şeyhü’l-beled”, Tunus’ta “medine ve varoş şeyhleri”, Karaferye’de “varoş kethudâsı”adlarıyla da anılmıştır.

Türkiye Selçukluları döneminde aynı görevi iğdişbaşılar (emîr-i iğdişân) İğdişbaşı tarafından yapılmaktaydı. Selçuklu Devleti'nde büyükşehirlerdeki maliye memurları için iğdişbaşı tabiri kullanılmaktaydı. Devlet görevlilerinin yanı sıra şehir halkını da temsil ederlerdi. Osmanlı devri Şehir kethüdası, Selçuklu devri iğdişbaşısı kadar yetkili değildir. Selçuklu'nun mirasçısı olan Osmanlı'da devletin kuruluşundan beri kethüdalıkların olduğu tahmin edilmektedir. Özellikle 14. yüzyılda ahiliğin zayıflayıp etkinliğini kaybetmesiyle birlikte örgütlenmişlerdir. Genellikle ticari, hacmi gelişmiş, vergilendirilebilir nüfusu artmış ve mükellef denebilecek insanların bulunduğu kaza merkezlerinde, şehir kethüdalarının oluştuğu bilinmektedir.

Kaynakça

değiştir