Ş-213
Ş-213 (Rusça: Щ-213) Sovyet bandıralı Şuka sınıfı denizaltıydı ve en çok Struma gemisini torpidolamasıyla bilinmektedir. Holokost nedeniyle sürlen 791[1] Yahudi Romanya'dan Filistin'e doğru gitmeye çalışırken 24 Şubat 1942 tarihinde batırıldı. Bir yolcu dışında diğerleri öldü. Ş-213 ise Karadeniz'de Ekim 1942'de tüm personeliyle beraber kaybolmuştur.
Struma faciası değiştir
Struma Panama bandıralı bir Bulgar gemisiydi ve Rumen Yahudileri Filistin'e götürmek amacıyla bir organizasyon tarafından tutlmuştu. Rotasında ilerlerken motorlarının bozulması sonucu Türk askerî gemileri tarafından İstanbul açıklarına getirildi. Struma limanda polis kontrolünde 71 gün bekledi.[2] Gemiye yiyecek teminini sadece Simon Brod adlı bir Türk yahudisi tarafından Kızılhaç ve ülkedeki diğer Yahudiler sayesinde gerçekleştirebildi. Sonunda, Şubat 1942'nin sonlarında, İngilizler ile yapılan sonuçsuz görüşmelerin neticesinde gemiye çıkılarak çapasının kesildiği ve çalışmayan motor, çalışmayan telsiz ve yetersiz yiyecek ile Karadeniz'e geri gönderildiği iddia edildi.[2] Ertesi sabah, SC-213, Struma'yı tek torpil ile batırdı. David Stoliar isimli 19 yaşında bir genç kazadan kurtulan tek kişi oldu.[2] Önceleri geminin bir mayına çarptığı iddia edilse de, 1960'larda anlaşıldığına göre Karadeniz'e giren düşman ya da tarafsız gemileri imha konusunda emir almış olan SC-213 tarafından torpillenmişti. Struma'nın batırılmasından bir süre önce de SC-213 in bir Türk gemisi olan MV Çankaya'yı açtığı ateş ile batırdığı anlaşılacaktır.[3]
Alternatif yorumlar değiştir
Rus tarihçi Mihail Kojemyakin 15 Mayıs 2010 tarihli tarih çalışmasında arşivlerde konuyla ilgili belgeleri inceledikten sonra Struma Olayına dair alternatif bir bakış açısı ortaya koymuştur.[4] Buna göre genç komutan Denejko bir önceki gün başarıyla batırdığı Çankaya gemisinin tonajını yaklaşık 300 GRT olarak ve bandırasını gayet doğru şekilde kayıtlara geçirmiştir. Ancak ertesi gün batırdığı gemiye dair kayıtlarda Moskova saatine göre sabah 10.30 sularında görülen geminin 3 knot hızda ilerlediği, 7 bin GRT ağırlığında olduğu ve muhtemelen Bulgaristan bandıralı olduğu yazılmaktadır. Atılan tek torpidoyla batırılan geminin Struma olduğuna tek kaynak Sovyet tarihçi G.I. Vanayev'in 1978 yılında yazdığı Büyük Anayurt Savaşında Chernomorets kitabıdır. Ancak Struma gemisinden sağ kurtulan Stolyar'a göre Struma'da meydana gelen patlama sabahın ilk ışıklarıyla beraber yaşanmıştır. 24 Şubat 1942 sabahı İstanbul'da güneş sabah 06:47'de doğmuştur. Yolcuların çoğu güvertenin altındaki bölümde uyumakta oldukları için patlamayla beraber uyurken gemiyle beraber suların derinliklerine gömülmüştür. Ayrıca İsrailli gazeteci D. Malkin tarafından 1970'lerde denizaltında görev yapan eski bir askerle çalışmakta olduğu Leningrad uçak motoru fabrikasında görüşmüş, buna göre denizaltının Çankaya'nın ardından peşine düştüğü bir başka gemiyi vuramadığı cevabıyla karşılaşmıştır. Ayrıca denizaltı komutanının da konuyu araştırmak istediği ancak denizaltısının 24 Mart 1942 tarihinde Tuapse'de yaşadığı hava saldırısında öldüğü için araştırmasının yarım kaldığını belirtir. Struma'nın belirtilen hızda olmadığı, yanlış tonaj rapor edildiği ve önceden Panama bandıralı şekilde ilerlediğinden hareketle Mihail Kojemyakin, Struma'nın denizaltı torpidosu yüzünden değil gemideki bir patlama sonrasında batmış olma ihtimalinin kuvvetli olduğunu öne sürmektedir.
SC-213'ün batışı değiştir
SC-213 14 Ekim 1942'de Karadeniz'de Romanya tarafından döşenmiş mayınlara çarparak battı. Bir varsayıma göre ise Alman denizaltı avcısı tarafından batırıldığı söylenmektedir.[3]
Enkazın bulunuşu değiştir
Karadeniz Enkaz Dalış Kulübü'nün Romanyalı ve Hollandalı üyeleri Eylül 2010'da SC-213' ün enkazını Romanya limanı Köstence'den 6 mil açıkta bulduklarını açıkladılar. Grubun aslında enkazı 2008' de bulduğu ancak geminin tanımlama çabaları nedeniyle 2 yıl sonra açıkladıkları duyuruldu.[5]
Kaynakça değiştir
- ^ "Doomed From the Start, Naval History, February 2004" (PDF). 25 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2011.
- ^ a b c "Notorious World War II Sub Discovered, Cotton Boll Conspiracy, Sept. 27, 2010". 27 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2011.
- ^ a b "UBoat.net, ShCh-213". 28 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2011.
- ^ İlgili araştırma makalesi 30 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Rusça) 6 Mayıs 2021 tarihinde erişilmiştir
- ^ "Betasom, Il Relitto Del Sch 213 Identificato Nel Mar Nero, Sept. 13, 2010". 25 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2022.
İlgili bağlantılar değiştir
- Notorious World War II Sub Discovered, Cotton Boll Conspiracy, Sept. 27, 2010 27 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- UBoat.net, ShCh-21328 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.