İsyan (toplumsal)

İsyan, otoriteye, itaate karşı gelmek. Sivil itaatsizlik ve şiddete dayanmayan direnişten bir hükûmet gibi kurulu otoriteyi yıkmaya yönelik şiddet içeren eylemlere kadar geniş bir yelpazedeki eylemleri tanımlar.

Başkaldırış, insanlık tarihinin her diliminde, her yönetim biçimine karşı büyük ya da küçük çaplı, tek kişilik veya topluca yapılan eylemlerle, yönetildikleri sistemin tamamından veya bir bölümünden rahatsız olan ve kendi fikrini ifade etmeye çalışan toplum bireylerinin, içinde bulundukları sistemin işleyişinden memnuniyetsizliklerini, genellikle yasa dışı yollardan yönetime ve diğer toplum bireylerine ilan etme çabalarıdır. Başkaldırış çok genel bir ifade olup aile içinde yaşanabilecek kadar küçük, uluslararası eylemlere kalkışılacak kadar büyük olabilir. Başkaldırış yasal yönetim sistemine, dini inançlara veya toplum içi baskılara karşı olabilir. Bir lideri olan hayvan sürülerinde de liderin düşmanlara karşı zayıf kaldığı durumlarda hayvanlarda da rastlandığı olur.

Büyük başkaldırılar, başarılı olduğu takdirde içine bulunulan toplumun yönetimi üzerinde neredeyse devrim niteliği taşır. Veya başkaldırının bir sonraki adımı devrimdir.