İstanbul Ermeni Patrikhanesi
İstanbul Ermeni Patrikhanesi (Ermenice: Պատրիարքութիւն Հայոց Կոստանդնուպոլսոյ, romanize: Badriark'ut'iun Hayots' Gosdantnubolsoy), 1461 yılında Fatih Sultan Mehmed tarafından kurulan bir patrikhane ve Ermeni Apostolik Kilisesi'nin özerk bir makamıdır. Günümüzde Türkiye Ermenilerinin dini önderliğini yapmaktadır. Merkezi, İstanbul’un Kumkapı semtinde bulunan Surp Asdvadzadzin Patriklik Kilisesi'dir.[1]
| İstanbul Ermeni Patrikhanesi | |
|---|---|
 | |
 | |
| Kuruluş | 1461 |
| Kurucu | Bursalı I. Hovagim |
| Başpiskopos | II. Sahag Maşalyan |
| Merkezi | Surp Asdvadzadzin Patriklik Kilisesi, İstanbul, Türkiye |
| Alan | Türkiye |
| Dil | Batı Ermenicesi |
| Üyesi | ~95.000 |
Patrikhane, Doğu Ortodoks Kiliseleri arasında en küçüklerinden biri olmasına rağmen, tarih boyunca oldukça önemli bir siyasi roller üstlendi ve günümüzde de ruhani bir otoriteyi sürdürmektedir. Patrikhane, dünya genelindeki Ermeni Apostolik Kilisesi ile ilgili konularda, Ermenistan'ın Eçmiyazin kentindeki Ermeni Kilisesi’nin ruhani ve idari merkezi olan Tüm Ermeniler Katolikosu'nun önceliğini tanır. Ancak yerel meselelerde Patriklik makamı özerk bir yapıya sahiptir.
Tarihçe
değiştirVikipedi'nin kalite standartlarına ulaşabilmesi için, bu maddenin veya bir bölümündeki ansiklopedik olmayan içeriğin temizlenmesi gerekmektedir. Görüşlerinizi lütfen tartışma sayfasında belirtiniz. (bölüm) |
Bu maddedeki üslubun, ansiklopedik bir yazıdan beklenen resmî ve ciddi üsluba uygun olmadığı düşünülmektedir. |
Sultan Mehmed, İstanbul'u fethettikten sonra Rumlara alternatif bir cemaatin olması ve ileride Rumlar isyan ederse bunun önüne geçilebilmesi için Ermenileri İstanbul'a yerleştirmiştir. İstanbul, suç işleyen Ermenilerin bile sürgün yeri haline gelmiştir. Sultan söz verdiği gibi Bursalı Hovagim'i patrik ilan ederek Rumlardan aldığı Samatya'daki Sulu Manastırı Ermenilere patrikhane olarak kullanmaları için vermiştir. Kilisenin adı Surp Kirkor Lusuroviç olarak değiştirilerek Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı bölgelerdeki bazı Rum kiliseleri de yine Ermenilerin kullanımına verilmiştir.[kaynak belirtilmeli] Daha sonra Patrikhane Kumkapı'ya taşınmıştır.
Yangınlarla ünlü bu semtte, patrikhane binası tarih boyunca birçok kez yanmıştır. 1850'li yıllarda çıkan son yangınlardan sonra bina tamamen kullanılamaz hale gelmiş, bu durum üzerine Sultan II. Mahmud'un kuyumcubaşısı ve başdanışmanı Kazaz Artin Amira Bezciyan tarafından hem patrikhane kilisesi hem de idari binalar yeniden inşa ettirilmiştir.
Günümüzde Patrikhane
değiştirPatrikhane binası 2000'li yıllarda artık kullanılamayacak hale gelince Mesrob Mutafyan'ın döneminde yapılan bağışlarla restore edilmiştir. 2005 yılında binanın restorasyonu için bağış yapanlara Patrik Mutafyan tarafından Patriklik Liyakat Nişanı verilmiştir. Bu nişanı alanlar:
- Hosrov Akpolat
- Hayg Aslanyan
- Efrim Bağ
- Misak Bağam
- Luiz Bakar
- Yervart Bozacıyan
- Apel Çelik
- Jirayr Dağdevirenel
- Kirkor Döşemeciyan
- Hibel Gazze
- Dikran Gülmezgil
- Apik Hayrebetyan
- Boğos Hecimoğlu
- Aram Kamburyan
- Sirvart Karamanuk
- Zohrab Marukyan
- Hrant Moskofyan
- Anto Parunakyan
- Asadur Parunakyan
- İrma Polat
- Kevork Santalu
- Bedros Şirinoğlu
- Tanya Şirinoğlu
- Cezo Taş
- Mıgırdiç Timurcuoğlu
- Setrak Tokat
- Mihran Ulikyan
- Garbis Unan
- Maksut Urun
- Bedri Yalın
- Aret Yerganyan
Kaynakça
değiştir- ^ "Surp Asdvadzadzin Patriklik Kilisesi | 1. Bölge (Eski İstanbul) | Türkiye Ermenileri Patrikliği". www.turkiyeermenileripatrikligi.org. 20 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2021.