Serbest dalış

Serbest dalış, havuzda ve açık suda tek nefeste en büyük derinlik, en uzun mesafe ve süreye ulaşmanın hedeflenildiği bir su altı aktivitesidir. Serbest dalış tarihi, insanların su altı avcılığı yaparak geçimlerini sürdürmek için nefes tutmalarına başlamalarından 21. yüzyılda serbest dalgıçların hobi amaçlı veya rekabete dayalı olarak insan vücudunun sınırlarını test etmelerine kadar uzanmaktadır. Günümüzde dünya rekortmeni serbest dalgıçlar tek nefeste 200 metreden daha derine tek nefesle inip, 300 metre üzeri mesafeyi su altından yatay yüzüp, 10 dakika üzerinde nefeslerini tutarak bu sınırları test etmeye ve geliştirmeye devam etmektedir.

Paletiyle yükselen serbest dalgıç.

İnsan vücudu nefes tutarak su altına battığında ve yüksek çevre basıncına maruz kaldığında bu süreci mümkün kılan, yunuslar ve balinalar gibi su altı memelilerinde de görülen bazı fizyolojik adaptasyonlar yaşıyor.

Nefes tutarak yapılan diğer su altı aktiviteleri hobi amaçlı veya rekabete dayalı zıpkın avı, serbest dalış fotoğrafçılığı, senkronize yüzme, su altı futbolu, su altı ragbisi, su altı hokeyi ve şnorkelle yüzmeyi kapsıyor.

Serbest dalış, kullanılan tekniğe ve malzemelere göre çeşitli disiplinlerden oluşmaktadır.

Serbest Dalış Disiplinleri

Açık su disiplinleri

Serbest dalışın resmi yönetim organı AIDA International (AIDA) ve Dünya Sualtı Aktiviteleri Konfederasyonu (CMAS) tarafından tanınan 5 disiplini vardır.

1. Paletli sabit ağırlık (Constant Weight Apnea), en yaygın serbest dalış etkinliğidir; dalgıç, palet yardımıyla iner ve çıkar. Monopalet ve çift palet olmak üzere 2 ayrı branşı vardır.
2. Paletsiz sabit ağırlık (Constant Weight Apnea Without Fins), paletli ile aynı kurallar altında çalışan ancak, yüzme gerçeklerinin kullanılmadığı en zor dalış disiplinidir.
3. Serbest batış disiplininde (Free Immersion Apnea), dalgıçlar iniş ve çıkış için bir ana hat kullanır.
4. Değişken ağırlık disiplini (Variable Weight Apnea), dalgıcın batmak için bir kızak, yüzeye çıkmak içinse ana hattı ya da kendi gücünü kullandığı bir daldır. Bunun sınırı yoktur; dalgıç inerken bir kızak kullanır. Çıkarken ise kendi seçtiği bir yöntemi uygular. Bu branşın yarışması yapılmamaktadır. Özel rekor deneme dalışlarıdır.
5. Limitsiz dalış (No-Limits Apnea) ise süre olarak kaydedilen bir dalış etkinliğidir. Rekor denemelerinde, dalgıç sudan çıktığında baygınlık geçirirse deneme başarısız sayılıyor.

Havuz disiplinleri

25 metre veya 50 metre havuzlarda mesafe ve süreye bağlı olarak uygulanan disiplinlerdir.

1. Paletli dinamik dalış.
2. Paletsiz dinamik dalış (Dynamic Apnea Without Fins). İkisinde de hedef, en uzun mesafeyi kat etmektir. Aralarındaki tek farksa, birinde itici güç nedeniyle palet kullanılması, diğerindeyse herhangi bir yardımcı gerecin olmamasıdır.
3. Statik dalış (Static Apnea), su altında zamanlı nefes tutmaktır.
4. Hız apnea (Speed Apnea) - 100 metreyi sualtında en hızlı tamamlamak. Sporcu isterse 50 metrede nefes alabilir.
5. 8x50 (Endurance Apnea) - 400 metreyi 50 mt aralıklarla kısa duraklarla, sualtından en hızlı şekilde tamamlamak. Sporcu 50 metrede nefes alabilir.
6. 16x50 (Endurance Apnea) - 800 metreyi 50 mt aralıklarla kısa duraklarla, sualtından en hızlı şekilde tamamlamak. Sporcu 50 metrede nefes alabilir.

Eğitim

Serbest dalışçılar, su altında ve suyun dışında çalışırlar. Su dışı alıştırmalarından biri "apnea yürüyüşü"dür. Atlet genellikle 1 dk. nefesini tutarak yürür. Bu alıştırma kasları anaerobik (oksijensiz) koşullara alıştırır.

Dış bağlantılar

• CMAS - Dünya Sualtı Federasyonu - Apnea 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu (TSSF) - Serbest Dalış
• DeeperBlue.com - the online community for Freediving 25 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• AIDA - Association Internationale pour le Développement de l'Apnée