Night Thoughts of a Classical Physicist

Night Thoughts of a Classical Physicist (Bir Klasik Fizikçinin Gece Düşünceleri), tarih bilimci Russell McCormmach tarafından yazılmış, 1982 yılında Harvard Express tarafından basılmış tarihi bir romandır. Roman 1918 yılında, 20. yüzyılın ilk yarısı sıralarında fizik dünyasında, modern fiziğin I. Dünya Savaşı’na etkilerini, kurmaca bir karakter olan Viktor Jacob üzerinden anlatmaktadır. Jacob kariyerinin çoğunda klasik fiziğe yoğunlaşmış yaşlı bir fizikçidir ve göreceli fiziğin 1900 ve 1910’lardaki hızlı ve kökten değişimiyle bir dizi olayla yüzleşecektir. Bu çelişkinin Jacob üzerindeki derin etkileri, 20. yüzyılın başlarında Alman akademik sistemi ve değişen akademik kültürün, akademik çevresinin Jacob üzerindeki etkisi ayrıntılı bir şekilde incelenmektedir.

Jacob karakteri küçük bir Alman üniversitesinde bir profesör olması, McCormmach’ın Alman fizikçiler üzerinde yaptığı arşivsel araştırmalardan dolayıdır. Romanda etkileşimleri ve olayları gerçekle bağdaştırarak, kapsamlı bir şekilde dipnotlarla belgelemiştir. Bu dipnotlarda 19 ve 20. yüzyıldan ünlü fizikçiler de bulunmaktadır. Gece Düşünceleri, bazı eleştirmenler tarafından edebi açıdan yoksun olmasından dolayı açıkça eleştirilse de, genel olarak geçişimli dille yazının içine birçok geniş kapsamlı araştırma yerleştirerek tarih ve tarihi kurguya yeni bir bakış açısı getirmeye çalışmasıyla övülmüştür.

Stil

Roman geleneksel kurgu biyografi şeklinde yazılmıştır. Ancak daha inandırıcı olması için Jacob’un yaşamıyla ilgili, tarihi birçok kanıtı dipnot olarak yazmıştır. Ünlü bilim adamlarının yaşantısını tarihi notlar şeklinde yazmasının yanı sıra çalışması bu bilim adamlarının fotoğrafları ile de dekore edilmiştir. Onların yansımasıyla nasıl şekillendiğini göstermek istemiştir.

Tarihi yansımalar ve geri dönüşler – çoğunlukla Franco-Prussian ve Birinci Dünya Savaşına odaklanması- romanın büyük bir kısmını oluşturmaktadır.

George Steiner, McCormmach’ı romancı olarak görmemiştir ve akıllıca diyaloglardan kaçınmasını kanıt olarak göstermiştir. Rüya bölümlerinin çok sıradan ve beceriksizce işlendiğini söylemiştir. Bilim adamlarının bilim hakkında nasıl hissettiğini anlatmakta başarısız olduğunu hissetmiştir. Buna karşılık, Mary Jo Nye, McCormach’ın kitabının, bir bilim insanının hayatını tarif ederken sebep dışında tutku da görmek isteyen Planyi’yi mutlu edeceğini düşünmektedir.

Özet

Viktor Jacob küçük bir Alman üniversitesinde çalışan bir fizik profesörüdür. Bir fizikçi olarak yaşamını yansıtmaktadır, büyük buluşları ve en son on yıl içindeki kendi fikirleri ve klasik fizik dünyasını fikirleriyle kafa tutabilecek seviyedeki kalıcı fizikçilerle olan ilişkisini anlatmaktadır. Birinci Dünya Savaşının Almanya’nın aleyhine dönmesiyle itilaf devletleri Somme İkinci Muharebesinde, İkinci Alman Ordusu'nu 55 kilometre sürmüşlerdir.

Jacob üniversiteye yukarı manzaradan bakmak için bir dağa tırmandığı sırada değişen dünya hakkında kafa yorar. Dağa tırmanırken bir bataklığa saplanıp kalır bu sırada aşağıdan ateş sesleri duyar. Açıkça umutsuz bir durumda olmasından dolayı pistolunu çıkarıp ağzına dayar. (bazılarına göre bu bir intihardır bazılarına göre ise bu açık ölüm bir kazadır. Ludwig Boltzmann ve John Maddox bunun Jacob’un kendini öldürmesinde başarılı olduğunu açık bir şekilde anlatılması olarak yorumlamışlardır.)

Tema

Thomas Kuhn’un bilim tarihi hakkındaki karmaşık, doğrudan olmayan, bilim adamlarının biyografilerinden etkilenen gelişmesinin desteğidir. Jacob’un araştırması romanın merkezi olmaktadır. Yazarın belirttiği üzere Khun’un teorisini güçlendirmek için her durumda gerçek olaylarla ilgili dipnot düşerek Jacob’un yaşantısını tarihi olayların bir yansıması olarak yazmıştır. Jacob bilimsel teorilerini inşa etmede düzenli olarak gelişme gösterememektedir. Geliştirme göstermenin aksine fizik çalışmalarının yol açtığı ‘’ entelektüel gelişimlerle’’ başa çıkması gerekmektedir. Alman Üniversitesindeki hiyerarşik sistemi tanınmasındaki yarış, öğrencileri ve kendinin yetersiz olduğunu hissetmesinden dolayı çıkan gerginlik onu daha da geriye çekmektedir. (Knut kitabın yayınlanmasından önce romanı el yazısıyla gözden geçirmiştir.)

Klasik fizikle göreceli fizik arasındaki çekişme, bilime doğrusal olmayan yaklaşımın yansımasından daha fazlasıdır. Daha büyük bir çekişmeyi temsil etmektedir; geçmişteki en iyi bilgiyi yetkin gören bir eğitim konsepti ve eski bilgiyle bağlantısı olmayan yeni öğrenme teknikleridir. Jacob’un yansımaları bu yorumlardaki toplumun sanat ve edebiyat gibi alanlardaki başka bakış açılarının yansımalardır, onları fizik üzerinde klasik ve romantik olarak karşılaştırmak gibi.

Daha geleneksel bir tema olarak, romanın başlığından da tahmin edildiği üzere, ölmek üzere olan yaşlı, dünyası paramparça olan bir adamın kendi hayatı üzerindeki derin düşünceleridir. Jacob’un bildiği fizik dünyası, yeni yetme fizikçilerin bulduğu yeni teoriler ve buluşlarla, çökeltilmiştir. Jacob’un böyle dertleri varken aynı zamanda Almanya, Birinci Dünya Savaşında yenilmek üzeredir. Jacob’un küçük bir üniversitede profesör olması Alman eğitim sistemindeki bu göreceli yavan yeri de Jacob için ayrı bir sorundur. Jacob’un pozisyonu modern fizik dünyasından çok uzaktadır. Jacob’un bu çaresizliği onu tekrar ve tekrar intihar etme düşüncesine yönlendirmektedir.

Araştırmalar

Viktor Jacob karakteri çok geniş kapsamlı bir araştırmanın ve bazı Alman bilim adamları üzerindeki kişisel araştırmaların sonucunda oluşmuştur. Kurgu profesör Jacob, anlaşıldığı üzere romanın sonunda, 1918 yılında, 69 yaşında ölmektedir. McCormmach’ın araştırmaları Ulusal Bilim Vakfı tarafından desteklenmiştir.

Victor Weisskopf bu tarihi romanda, genel bağlamda birçok garip atlamalar olduğunu belirtmiş özellikle Rutherford’un gezgin atom ve radyoaktivite buluşu gerçekten de Rutherford, Kazimierz Fajans ve Frederick Soddy’nin buluşudur.

Resepsiyon

Gece Düşünceleri, hem roman hem de derin tarihi bilgi içeriğiyle çok yönlülüğü dolayısıyla çok yankı uyandırması bekleniyordu ve beklentiyi de karşılamıştır. Gece Düşünceleri basımından kısa bir süre sonra beklenmedik bir şekilde başka alanlara da yayılarak herkes tarafından okunmuştur. Özellikle edebiyat eleştirmenleri, bilim tarihçileri ve fizikçiler kitaba büyük ilgi göstermiştir. ‘’Entelektüel tarihi roman’’, ‘’yeni bir sanat formu: Bilimsel tarihi roman’’ gibi kitabı farklı şekillerde tanımlamışlardır. Kitabın romanlık kısmı oldukça geniş bir şekilde fark edilmiştir bazı okuyucular bunu edebiyat alanında ya da tarihi teknik açısından bir deneme olarak bahsetmişlerdir. Genellikle bilim tarihi işi olarak övüldüğü sırada kitap aynı zamanda karışık çevreler tarafından da bir roman olarak dikkat çekmekteydi. Kitabın bilim ve tarih detayları arasındaki karşılaştırmalarıyla kötülenmesi aslında kitabın daha fazla merak uyandırmasına sebep olmuş ve büyük bir başarı yakalamıştır.

Kitabın çeşitli toplantılarda gözden geçirilmesinde farklı yorumlar almıştır, Lewis A. Lawson kitabı hakkında şöyle bir çıkarımda bulunmuştur ‘ bu kitap kötü bir roman. Fakat üniversite derslerinde oldukça yararlı olabilir, özellikle anabilimler dışındaki, farklı disiplinler arasında kalmış konularda oldukça yararlı olacağını düşünüyorum. Bu farklı yaklaşımlar bilgi kazanımları ve tecrübenin geçerliliğine katkı sağlayacaktır.’ George Steiner aynı şekilde tepki vermiştir, kitabın roman kısmını çok zayıf bulmuş, sanatsal olarak başyapıttan çok uzak, ancak hayal gücü çok geniş bir iş çıkardığını söylemiş ve edebiyat idealleri ve tarih bilimi arasında muhteşem bir köprü olduğunu eklemiştir.

Tufts Üniversitesinden Philip Mirowski, bu kitabı bütün tarihçilere tavsiye ederim, tatmin edici bir hava ve yaygın teorik kapsamıyla dolu bir yazı, şeklinde betimlemiştir. Aynı şekilde Laurie Brown, Northwestern Üniversitesinde bir fizikçi, kitabın içindeki fikri bilim tarihinde yeni bir tür olarak değerlendirmiş ve bütün çevresine okumalarını tavsiye edeceğini söylemiştir. Ancak Jacob’ un sosyal dünyada çok gelişmiş bir karakter olmadığından ötürü kitabın roman olarak çok da cezp edici olmadığını belirtmiştir.

Caitlin McKenna, McCormmach’ın Jacob’u gelişmemiş bir karakter olarak yansıtmasının bir hata olduğunu söylemiştir, Jacob ve romanı aşırı övmüştür: ‘ bu kitabı yücelten şey tamamen gerçekçi bir karakter ve bu karakterin tek başına Batılı kafasını, düşük bir modernlikle somutlaştırmasına hayran kaldım. McCormmach bu hayal gücü açısından zengin ve zekice romanı yaratarak, hem bilim insanı hem de bir yazar olarak anılmayı hak etmiştir.’

Miras

1995 yılında Stephen Weinberg, Amerikan Sanat ve Bilim Akademisinde, Bir Klasik Fizikçinin Gece Düşünceleri hakkında bir ders vermiştir. Bu onun yeni fiziğin ‘standart modeli’ tarzının bir değişikliğe ihtiyacı olduğu bakış açısını yansıtmaktadır. Bu aynı şekilde Jacob’un klasik fizikten kuantum mekaniğine geçişte tanık olduğu değişimine benzemektedir.

Kaynakça

1. Steiner, George (Eylül 1982). "Review:Night Thoughts of a Classical Physicist". Isis. 73 (3). ss. 427-429. doi:10.1086/353047. JSTOR 231449. 
2. Mirowski, Philip (1983). "Review of Night thoughts of a classical physicist". History of Political Economy. 15 (1). 
3. Weisskopf, Victor (Kasım 1982). "Review: Night Thoughts of a Classical Physicist". American Journal of Physics. 50 (11). ss. 1053-1054. Bibcode:1982AmJPh..50.1053M. doi:10.1119/1.12948. 
4. Nye, Mary Jo (1 Haziran 2006). "Scientific Biography: History of Science by Another Means?". Isis. 97 (2). ss. 322-329. doi:10.1086/504738. 
5. Lawson, Lewis A (1984). "An Academic Novel and its Impact: Night Thoughts of a Classical Physicist". The Journal of General Education. 36 (3). ss. 197-205. ISSN 0021-3667. JSTOR 27796999. 
6. Brown, Laurie M. (21 Mayıs 1982). "Review: A Portrait". Science, New Series. 216 (4548). ss. 880-881. doi:10.1126/science.216.4548.880. JSTOR 1687544. 
7. MacLeod, Roy (1982). "Review of Night Thoughts of a Classical Physicist". The Wilson Quarterly (1976–). 6 (5). ss. 140-141. ISSN 0363-3276. JSTOR 40256399. 
8. McKenna, Caitlin (2007). "First & Second Looks: Night Thoughts of a Classical Physicist". Narrative Magazine. 
9. Weinburg, Steven (Aralık 1995). "Night Thoughts of a Quantum Physicist". Bulletin of the American Academy of Arts and Sciences. 49 (3). ss. 51-64. JSTOR 3824157. 

Dış bağlantılar

• Night Thoughts of a Classical Physicist3 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Harvard University Press catalog