Delta Scuti
Delta Scuti (δ Sct, δ Scuti), Kalkan takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 202 ışık yılı uzaklıkta bulunan bir yıldız sistemidir. 4,71 kadir görünen büyüklüğüyle takımyıldızının beşinci parlak yıldızıdır ve Delta Scuti türü değişen yıldızların prototipidir. 0,15 dakikalık periyodlarda hafif değişimlere sahip (Vmaks = 4,6m, Vmin = 4,79m)[10] yüksek genlikli zonklayan bir delta scuti tipi değişen yıldızdır. Bu yıldızın kendine özgü kimyasal zenginliği Am tipi yıldızlara benzemektedir.[9]
 Delta Scuti'nin konumu (kırmızı daire içinde) | |
| Gözlem verisi Dönem J2000.0 Ekinoks J2000.0 | |
|---|---|
| Takımyıldız | Kalkan |
| Galaktik enlem (b) | -2,09805637[1]° |
| Galaktik boylam (l) | 23,83306693[1]° |
| Sağ açıklık (α) | 18sa 42d 16,427s[2] |
| Dik açıklık (δ) | -09° 03′ 09,18″[2] |
| Görünür büyüklük (V) | 4,71[2] |
| Görünür büyüklük (B) | 5,04[2] |
| Sınıflandırma | |
| Tayfsal sınıf | A: F2/3IV[2] |
| U−B renk ölçeği | +0,16[4] |
| B−V renk ölçeği | +0,35[4] |
| Değişen yıldız tipi | DSCT |
| Tayfsal sınıf | B: K8[3] |
| Tayfsal sınıf | C: G7[3] |
| Astrometri | |
| Dikey hız () | −44,8[5] km/s |
| Özdevinim (μ) | RA: 9,21[6] mys/y Dec.: 0,82[6] mys/y |
| Iraklık açısı (π) | 16,11 ± 0,31[6] mys |
| Uzaklık | 202 ± 4 Iy (62 ± 1 pc) |
| Mutlak büyüklük (V) | 0,72±0,04[7] |
| Özellikler | |
| Kütle (m) | 2,23+0,06 -0,05[8] M☉ |
| Yarıçap (r) | 4,1[3] R☉ |
| Aydınlatma gücü | 42,21[1] L⊙ |
| Yüzey kütle çekimi (log g) | 3,5[9] cgs |
| Sıcaklık | 7000[9] K |
| Metallik [Fe/H] | 0,41[7] |
| Dönüş hızı () | 25,5[9] km/s |
| Yaş | 700 milyon[7] |
| Katalog belirtmeleri | |
del Sct • Delta Scuti • 2 Sct • BD -09 4796 • FK5 1486 • GC 25580 • GCRV 11143 • HD 172748 • HIP 91726 • HR 7020 • JP11 3007 • PLX 4311 • PPM 202045 • ROT 2640 • SAO 142515 • TD1 22985 • TYC 5692-2505-1 • UBV M 23150 • YZ 99 6279 • AAVSO 1836-09 | |
1900 yılında, William W. Campbell ve William H. Wright bu yıldızın değişken bir Dikeyhıza sahip olduğunu belirlemek için Lick Gözlemevi'nde Mills spektrografı kullanmışlardır.[11] 1935 yılında, 0,19377 günlük bir periyodla parlaklığın 0,2 şiddetinde değişimler gösterdiği ve bu değişkenliğin içsel olduğu gösterildi.[12] 1938 yılında ikinci periyod keşfedilmiş ve zonklayan değişen teorisini modellemek için önerilmiştir.[13] O zamandan beri yapılan gözlemlerde Delta Scuti'nin dikey ve dikey olmayan modlarda birden fazla zonklamalar gösterdiği tespit edilmiştir. En güçlü mod 59,731 μHz'lik bir frekansa, bir sonraki güçlü mod 61,936 μHz'lik bir frekansa sahiptir ve benzeri şekilde toplamda sekiz farklı mod modellenmiştir.[14]
Gözlem bilgisi değiştir
Delta Scuti, güney yarıkürede bulunan bir yıldızdır fakat göksel ekvatora çok yakın olduğundan kuzey kutup etrafındaki alanlar hariç, Dünya'nın her yerinden gözlemlenebilmektedir. 4,7 kadir büyüklüğe sahiptir ve gözlemlenebilmesi için ışık kirliliği olmayan açık bir gökyüzü gereklidir.
Fiziksel özellikleri değiştir
Delta Scuti, üç bileşene sahip bir yıldız sistemidir. Birinci bileşen Delta Scuti A, 4,71 kadir görünen büyüklüğe sahip bir dev yıldızdır. İkinci bileşen Delta Scuti B 12,2 kadir görünen büyüklüğe sahiptir ve A'dan 15,2 yay-saniye ile ayrılır. Üçüncü bileşen Delta Scuti C ise 9,2 kadir görünen büyüklüğe sahiptir ve A'dan 53 yay-saniye ile ayrılır.[15] Delta Scuti A, F-tipi sarı-beyaz bir dev yıldızdır. Parlaklığı, 4,60 ile 4,79 kadir aralığında bir değişkenliğe sahiptir. Delta Scuti B, K-tipi[3] turuncu bir yıldız ve Delta Scuti C, G-tipi[3] sarı bir yıldızdır.
Kaynakça değiştir
- ^ a b c "Extended Hipparcos Compilation (XHIP) (Anderson, 2012)". 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020.
- ^ a b c d e "* del Sct -- Variable Star of delta Sct type - SIMBAD". 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2016.
- ^ a b c d e "Delta Scuti, Jim Kaler". 28 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2016.
- ^ a b Johnson, H. L.; Iriarte, B.; Mitchell, R. I.; Wisniewskj, W. Z. (1966). "UBVRIJKL photometry of the bright stars". Communications of the Lunar and Planetary Laboratory. 4 (99). s. 99. Bibcode:1966CoLPL...4...99J.
- ^ Evans, D. S. (Haziran 20–24, 1966). "The Revision of the General Catalogue of Radial Velocities". Batten, Alan Henry; Heard, John Frederick (Ed.). Determination of Radial Velocities and their Applications, Proceedings from IAU Symposium no. 30. University of Toronto: International Astronomical Union. Bibcode:1967IAUS...30...57E.
- ^ a b c van Leeuwen, F. (Kasım 2007), "Validation of the new Hipparcos reduction", Astronomy and Astrophysics, 474 (2), ss. 653-664, arXiv:0708.1752 $2, Bibcode:2007A&A...474..653V, doi:10.1051/0004-6361:20078357
- ^ a b c Holmberg, J.; Nordström, B.; Andersen, J. (Temmuz 2009), "The Geneva-Copenhagen survey of the solar neighbourhood. III. Improved distances, ages, and kinematics", Astronomy and Astrophysics, 501 (3), ss. 941-947, arXiv:0811.3982 $2, Bibcode:2009A&A...501..941H, doi:10.1051/0004-6361/200811191
- ^ Nordström, B.; Mayor, M.; Andersen, J.; Holmberg, J.; Pont, F.; Jørgensen, B. R.; Olsen, E. H.; Udry, S.; Mowlavi, N. (Mayıs 2004), "The Geneva-Copenhagen survey of the Solar neighbourhood. Ages, metallicities, and kinematic properties of ˜14 000 F and G dwarfs", Astronomy and Astrophysics, cilt 418, ss. 989-1019, arXiv:astro-ph/0405198 $2, Bibcode:2004A&A...418..989N, doi:10.1051/0004-6361:20035959
- ^ a b c d Yushchenko, A.; Gopka, V.; Kim, Chulhee; Musaev, F.; Kang, Y. W.; Kovtyukh, V.; Soubiran, C. (Mayıs 2005). "The chemical composition of δ Scuti". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 359 (55). ss. 865-873. Bibcode:2005MNRAS.359..865Y. doi:10.1111/j.1365-2966.2005.08921.x.
- ^ "data from Combined General Catalogue of Variable Stars (Vol. I-III) (Kholopov+ 1998)". 1 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2016.
- ^ Campbell, W. W.; Wright, W. H. (1900). "A list of nine stars whose velocities in the line of sight are variable". Astrophysical Journal. Cilt 12. ss. 254-257. Bibcode:1900ApJ....12..254C. doi:10.1086/140765. Listed as 2 Scuti on p. 256.
- ^ Colacevich, A. (Ağustos 1935). "On the variable radial velocity of δ Scuti". Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 47 (278). ss. 231-232. Bibcode:1935PASP...47..231C. doi:10.1086/124599.
- ^ Sterne, T. E. (Mart 1938). "The Secondary Variation of δ Scuti". Astrophysical Journal. Cilt 87. ss. 133-150. Bibcode:1938ApJ....87..133S. doi:10.1086/143913.
- ^ Templeton, Matthew R.; McNamara, Bernard J.; Guzik, Joyce A.; Bradley, Paul A.; Cox, Arthur N.; Middleditch, John (Ekim 1997). "A New Pulsation Spectrum and Asteroseismology of delta Scuti". The Astronomical Journal. Cilt 114. ss. 1592-1601. Bibcode:1997AJ....114.1592T. doi:10.1086/118590.
- ^ Burnham, Robert (1978). Burnham's celestial handbook: an observer's guide to the universe beyond the solar system. 3. Courier Dover Publications. s. 1746. ISBN 0-486-23673-0.