Şarkı söyleyen kum
Şarkı söyleyen kum , ıslık çalan kum veya bağıran kum ses üreten bir kum cinsidir. Sesin oluşumu rüzgarın kumul üzerinde geçmesi veya kumun üstünde yürüme sonucu oluşabilir.
Şarkı söyleyen kumlar belirli şartların bir araya gelmesi sonucunda ortaya çıkarlar.
- Kum tanelerinin küresel olması ve çaplarının 0.1 ve 0.5 mm arasında bulunması gerekir.
- Kumun silika içermesi gerekmektedir.
- Kumun belirli bir nem değerinde bulunması gerekir.
Kumun en çok 450 Hz ve yakın frekanslarda ses yayar.
Şarkı söyleyen kumlar hakkında çeşitli teoriler bulunmaktadır. Sesin frekansının kumun yarılma hızıyla ilgili olduğu öne sürülmüştür. Diğerleri frekansın kumulun yüzeyindeki kuru katmanla alt kısımdaki nemli katman arasında sesin yankılaması sonucu sesin yükseldiğini söylemektedir. Sesin oluşum nedeniyse taneler arasında oluşan sürtünme veya tanelerin arasında kalan havanın sıkışması sonucu oluştuğu varsayılmaktadır.[1]
Kumul tarafından oluşturulan nota, 60 ile 105 Hz arasında ve akan kum ve altındaki sabit kumun ayrılma hızıyla bağlantılıdır. Ani çığlar içinse frekansı yerçekimi ve kum tanelerinin boyutu ile belirler.[2]
Kumullarda değiştir
Şarkı söyleyen kumlar, kükreme, gürleme veya gıcırdama benzeri bir ses oluştururlar. Bu ses doğal bir oluşum olup 105 desibele kadar yükselebilmektedir. Süresi kesin olmamakla beraber birkaç dakika sürebilmektedir. Dünya üstünde yaklaşık 35 çölde gözlenebilir. Sesle beraber kum yüzeyinde akış veya çığ benzeri görülebilir. Genellikle rüzgar veya tepenin yakınında birinin dolaşması sonucu tetiklenir.
Plajda değiştir
Dünya üstündeki kimi plajlarda kuru kum yeterli güçle karıştırılırsa ses çıkartabilir.[3][4] Bu durum bilimsel tamamiyle anlaşılamamıştır. Fakat kuvars kumunun aynı durumu belli şartlar altında aynı durumu gösterdiği bulunmuştur.[5] Kum tanelerinin benzer boyutlarda, dalga ve rüzgar sonucunda iyi sıralanmış, küresel biçime yakın ve yüzeyinde toz ve organik maddenin bulunmaması gerektiği inanılmaktadır. Sesin oluşumunun kum katmanlarının birbirinden ayrılması sonucu katmanların birbiri üstünde kaymasıyla açıklanabilir. Kumun temizliği tanelerin hareketini belirlediğinden en ufak bir kirlilik bile sürtünemenin artması ve sonucunda kumun sessizleşmesine neden olabilir.
Diğerleri sesin kuru tuzla kaplı kum tanelerinin birbiri arasındaki sürtünmesiyle oluştuğunu iddia eder. Aynı zamanda taneler arasında sıkışmış olan havanın bir tür yastık olarak sesi oluşturduğu tartışılmaktadır.[6]
Bütün kumlar ses çıkartmazlar. Aynı zamanda ses çıkaranların hepsi aynı sese sahip değillerdir. İnce taneli çıplak gözle görülemeyen taneli kumlar zayıf bir gurultu oluşturur. Orta boy taneler zayıf gurultudan yüksek çınlamaya kadar değişen ses oluşturur.
Su durumun olmasına etki etmektedir. Islak kumlar genellikle sessizdir. Nedeniyle tanelerin birbirine yapışmasıdır. Fakat az miktarda suyun ses miktarını arttırabilmektedir. Plajda sesin duyulabileceği en iyi yer su hizasının üstündeki kuru kısımdır.[4]
Kaynakça değiştir
- ^ "Shifting theories of singing sand", New Scientist, 31 Mayıs 1973, 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 25 Temmuz 2015
- ^ Mastsuura, general editor, Michael Bright ; preface by Koichiro (2010). 1001 natural wonders : you must see before you die (2009 bas.). Londra: Cassell Illustrated. s. 624. ISBN 9781844036745. Erişim tarihi: 10 Ocak 2015.
- ^ Knox Beckius, Kim. "Squeak Your Feet on the Singing Beach". The 10 Most Memorable Things To Do on the Massachusetts North Shore. about.com: New England Travel. 3 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2010.
- ^ a b Pilkey, Orrin H. "EXPLORING THE SAND". Coastal care. Santa Aguila Foundation.
- ^ Izon, Lucy. "The Sands 'Sing' on Prince Edward Island". CANADA COOL. 28 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2010.
- ^ Lencek, Lena; Gideon Bosker (1998). "No Man and the Sea". The Beach: The History of Paradise on Earth. The New York Times. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2010.
Dış bağlantılar değiştir
- Symphony of the Sands - The National newspaper in Abu Dhabi 4 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Video of Singing Sand in Liwa, United Arab Emirates 11 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Booming sand 30 Ekim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The Bibliography of Aeolian Research
- Enigma of the Singing Dunes 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. article on physics.org
- Location information for booming sand dunes around the World 1 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Singing Sand Dunes in Kazakhstan, also called Singing Barkhan 8 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Explanation, Video and Audio clips
- Video clips of Singing Sand Dunes
- Singing and Booming Sand Dunes of California and Nevada 1 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.