[[Dosya:Cat o' nine.JPG|thumb|220px|Başlıca [[Birleşik Krallık]] ve sömürgelerinin deniz kuvvetlerinde kullanılmış olan ceza kırbacı ''dokuz kuyruklu kedi'' (''Cat o' nine tails'')]]
[[Dosya:Bullwhip.jpg|thumb|220px|Başlıca Avrupa'da hayvan sürülerini gütmekte kullanılan ve genellikle örülmüş deriden yapılan ''boğa kırbacı'' (''bullwhip''). Boğa kırbacı şaklatılırken 340 m/s hıza ulaşabilir ve [[ses hızı]]nı geçen ilk insan yapımı nesnedir. ]]
'''Kırbaç''' veya '''kamçı''', genellikle sopa gibi sert bir cismin ucuna [[ip]] veya [[wikt:sırım|sırım]] gibi esnek ve hareketli malzemeler iliştirilerek yapılmış [[dayak]] ve kontrol aracı.<ref>[http://www.dildernegi.org.tr/TR/Sozluk.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EFEC9E8A7FA3AA308F&Sozcuk=k%C4%B1rba%C3%A7%20%20&Detay=1&ANAH=34056 kırbaç] DilDernegi.org.tr. Erişim: 26 Temmuz 2011</ref><ref>[http://www.dildernegi.org.tr/TR/Sozluk.aspx?F6E10F8892433CFFAAF6AA849816B2EFEC9E8A7FA3AA308F&Sozcuk=kam%C3%A7%C4%B1&Secim=1 kamçı] DilDernegi.org.tr. Erişim: 26 Temmuz 2011</ref> Kırbaç ve kamçılar; [[hayvan]]ların eğitimi veya kontrol edilmesi, insanların cezalandırılması, [[din]]i gerekçelerle kendi canını yakma veya [[sadomazoşizm|sadomazoşist]] [[cinsel ilişki]] esnasında kendinin ya da partnerinin canını yakma amacıyla kullanılır.
[[İnsan hakları|İnsan]] ve [[hayvan hakları]] konusundaki evrensel gelişmeler sonucu kırbaç ve kamçılarınkırbaçların can yakma amacıyla kullanılmasında önemli ölçüde azalma görülmüştür. Günümüzde Avrupa'da boğa kırbacı genelde hayvanları fiziksel temastan ziyade şaklama sesi ile kontrol etmekte kullanılır. [[Suçlu]]ların kırbaç ile [[ceza]]landırılması da dünyada büyük oranda terkedilmiş bir uygulama olmakla birlikte halen bazı [[İslam ülkeleri|Müslüman ülkelerde]] uygulanır. Bunun yanısıra bazı radikal [[Hristiyan]] mezheplerinde [[İsa]]'nın acısını tatmak amacıyla kendini kırbaçlamak uygulamasına rastlanır.
