Vikipedi

Sextus Pompeius: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Luckas-bot (mesaj | katkılar)
216.721 değişiklik
k r2.7.1) (Bot değişikliği Ekleniyor: hr:Sekst Pompej
Değişiklik özeti yok
1. satır:
'''Sextus Pompeius Magnus Pius''' ya da kısaca '''Sextus Pompeius''', [[Roma Cumhuriyeti]]nin sonlarında ([[M.Ö.MÖ 1. yüzyıl]]) yaşamış [[Antik Roma|Romalı]] general. [[Triumvirlik|İkinci üçlü hükümdarlık]]'in karşısına çıkan son muhaliftir.
 
[[Dosya:Denarius Sextus Pompeius-Scilla.jpg|thumb|300px|Sextus Pompeius [[denarius]]'u, [[Augustus]]'un donanmasına karşı kazandığı zaferin anısına basılmıştır. Ön yüzde Messina deniz feneri, arka yüzde ise Octavian'ı yenen [[Scylla]] adlı canavar.]]
Sextus Pompeius, [[Pompey|Büyük Pompey]]'in (Gnaeus Pompeius Magnus) üçüncü karısı [[Mucia Tertia]]'dan olan oğludur. Büyük kardeşi [[Gnaeus Pompeius]]'da aynı kadındandır. Her ikiside babaları Romalı büyük general [[Pompey|Büyük Pompey]]'in gölgesinde büyümüşlerdir.
Sezar'ın [[M.Ö. 49]] yılında [[Rubicon]] nehrini geçmesiyle başlayan iç savaşta, Sextus'un büyük kardeşi Gnaeus pek çok Romalı muhafazakâr senatörün yaptığı gibi doğuya kaçan babasını takip etti. Sextus, üvey annesi [[Cornelia Metella]]'ya göz kulak olmak için Roma'da kaldı. Pompey'in ordusu [[M.Ö. 48]]'de [[Pharsalus savaşı]]nı kaybedince Pompey hayatını kurtarmak için kaçmak zorunda kaldı. Cornelia ve Sextus onunla Lesbos adasında buluştu ve birlikte Mısır'a kaçtılar. Mısır'a ulaştıktan bir süre sonra aynı yılın [[29 Eylül]]lünde babasının bir ihanet sonucu öldürülmesine şahit oldu. Pompey'in ölümünün ardından Cornelia Roma'ya döndü ancak Sextus ertesi yıl Afrika'da bulunan Roma eyaletlerindeki Sezar muhaliflerine katıldı. [[Caecilius Metellus|Metellus Scipio]], [[Genç Cato]], kardeşi Gnaeus ve diğer senatörlerle birlikte Sezar'a ve ordusunu karşı koyma hazırlıklarına giriştiler.▼
 
▲Sezar'ın [[M.Ö.MÖ 49]] yılında [[Rubicon]] nehrini geçmesiyle başlayan iç savaşta, Sextus'un büyük kardeşi Gnaeus pek çok Romalı muhafazakâr senatörün yaptığı gibi doğuya kaçan babasını takip etti. Sextus, üvey annesi [[Cornelia Metella]]'ya göz kulak olmak için Roma'da kaldı. Pompey'in ordusu [[M.Ö.MÖ 48]]'de [[Pharsalus savaşı]]nı kaybedince Pompey hayatını kurtarmak için kaçmak zorunda kaldı. Cornelia ve Sextus onunla Lesbos adasında buluştu ve birlikte Mısır'a kaçtılar. Mısır'a ulaştıktan bir süre sonra aynı yılın [[29 Eylül]]lünde babasının bir ihanet sonucu öldürülmesine şahit oldu. Pompey'in ölümünün ardından Cornelia Roma'ya döndü ancak Sextus ertesi yıl Afrika'da bulunan Roma eyaletlerindeki Sezar muhaliflerine katıldı. [[Caecilius Metellus|Metellus Scipio]], [[Genç Cato]], kardeşi Gnaeus ve diğer senatörlerle birlikte Sezar'a ve ordusunu karşı koyma hazırlıklarına giriştiler.
Sezar'ın muhaliflerle ilk savaşı olan [[M.Ö. 46]] yılındaki [[Thapsus savaşı|Thapsus]] savaşını kaybeden Metellus Scipio ve Cato intihar etti. [[M.Ö. 45]]'de, Sezar Pompeius'un kardeşini [[Hispanya]]'daki [[Munda savaşı]]nda yendi. Gnaeus Pompeius idam edildi ancak genç Sextus bir kez daha kaçmayı başararak Sicilya'ya gitti. ▼
 
▲Sezar'ın muhaliflerle ilk savaşı olan [[M.Ö.MÖ 46]] yılındaki [[Thapsus savaşı|Thapsus]] savaşını kaybeden Metellus Scipio ve Cato intihar etti. [[M.Ö.MÖ 45]]'de, Sezar Pompeius'un kardeşini [[Hispanya]]'daki [[Munda savaşı]]nda yendi. Gnaeus Pompeius idam edildi ancak genç Sextus bir kez daha kaçmayı başararak Sicilya'ya gitti.
Roma'da, Sezar [[15 Mart]] [[M.Ö. 44]] tarihinde elebaşlığını [[Gaius Cassius Longinus|Cassius]] ve [[Marcus Junius Brutus|Brutus]]'un yaptığı bir grup senatör tarafından öldürüldü. Bu cinayet, ortamı yatıştırmak bir yana Sezar'ın mirasçıları ve suikastçileri arasında yeni bir iç savaşın başlamasına yol açtı. Sezar'ın intikamını almak ve tüm muhaliflerini bastırmak amacıyla [[Augustus|Octavian]], [[Marcus Antonius]] ve [[Marcus Aemilius Lepidus]] arasında [[Triumvirlik|İkinci üçlü yönetim]] oluşturuldu. Sicilya'da bulunan Sextus Pompeius tam anlamıyla bir isyancıydı ancak Triumvirlerin önceliği Sezar'ın katilleri Cassius ve Brutus'tu. Böylece tüm adayı bir üs haline getiren Sextus, orduyu geliştirmek ve daha önemlisi güçlü bir donanma oluşturmak için aradığı zamana ve kaynağa sahip oldu. ▼
 
▲Roma'da, Sezar [[15 Mart]] [[M.Ö.MÖ 44]] tarihinde elebaşlığını [[Gaius Cassius Longinus|Cassius]] ve [[Marcus Junius Brutus|Brutus]]'un yaptığı bir grup senatör tarafından öldürüldü. Bu cinayet, ortamı yatıştırmak bir yana Sezar'ın mirasçıları ve suikastçileri arasında yeni bir iç savaşın başlamasına yol açtı. Sezar'ın intikamını almak ve tüm muhaliflerini bastırmak amacıyla [[Augustus|Octavian]], [[Marcus Antonius]] ve [[Marcus Aemilius Lepidus]] arasında [[Triumvirlik|İkinci üçlü yönetim]] oluşturuldu. Sicilya'da bulunan Sextus Pompeius tam anlamıyla bir isyancıydı ancak Triumvirlerin önceliği Sezar'ın katilleri Cassius ve Brutus'tu. Böylece tüm adayı bir üs haline getiren Sextus, orduyu geliştirmek ve daha önemlisi güçlü bir donanma oluşturmak için aradığı zamana ve kaynağa sahip oldu.
 
Brutus ve Cassius [[Filippi savaşı]]nı kaybetti ve intihar ettiler. Bu olayın ardından triumvirler yönlerini Sicilya ve Sextus'a çevirdi.
 
Ancak bu andan itibaren, Sextus güçlü bir direnişe hazırlandı. Ertesi yıl süren çatışmalarda her iki tarafta kesin bir zafer elde edemedi ve [[M.Ö.MÖ 39]]'da Sextus ve triumvirler arasında bir barış anlaşması imzalandı. Anlaşmanın nedeni doğuda Partlara karşı muhtemel bir savaştı. Antonius, mümkün olan en fazla lejyonu toplamayı düşündüğünden Sicilya cephesinin güvenliğini geçici bir süre de olsa sağlamak gerekiyordu. Barış uzun sürmedi. Octavian ve Antonius arasında sık sık yaşanan didişmeler Sextus'a karşı bir savaşın yeniden başlaması için gerekli politik motivasyonu sağlıyordu. Octavian yeniden Sicilya'yı fethetmeyi denedi ancak ilki M.Ö.MÖ 37'de [[Messina]]'da ve ikincisi M.Ö.MÖ 36 Ağustosun da olmak üzere iki deniz savaşında da yenildi. Ancak Octavian çok yetenekli bir general olan [[Marcus Vipsanius Agrippa]]'ya sahipti. Sadece bir ay sonra Agrippa Sextus'un donanmasını [[Naulochus deniz savaşı|Naulochus]] burnu açıklarında bozguna uğrattı. Sextus, yegane destek üssü Sicilya'yı terk ederek doğuya kaçmak zorunda kaldı.
 
Sextus Pompeius M.Ö.MÖ 35'de [[Milet]]'te yakalandı ve mahkemeye çıkarılmaksızın Antonius'un emrindeki [[Marcus Titius]]'un emriyle idam edildi (Pompeius Roma vatandaşı olduğundan bu yasadışı bir durumdu). Vahşice öldürülmesi yıllar sonra Octavian ve Antonius arasındanki ilişkiler kopma noktasına geldiğinde Octavian tarafından bir silah olarak kullanılacaktı.
 
== Kronoloji ==
* [[M.Ö.MÖ 48]] - Babasının suikast sonucu öldürleceği Mısır'a gitmesi.
* [[M.Ö.MÖ 47|47]]/[[M.Ö.MÖ 45]] – Afrika'da muhalefet.
* [[M.Ö.MÖ 45]] - Munda savaşında yenilgi.
* [[M.Ö.MÖ 42]] - Güçlü bir donanma ile Sicilyanın kontrolü.
* [[M.Ö.MÖ 39]] - Octavianus ve Antonius ile Misenum anlaşması.
* [[M.Ö.MÖ 37]] - Messina açıklarında Octavian'ı yenmesi.
* [[M.Ö.MÖ 36]] -
** Ağustos, Octavian'ı tekrar yenmesi.
** Eylül, Agrippa tarafından [[Naulochus deniz savaşı|Naulochus]] burnu açıklarında yenilmesi.
* [[M.Ö.MÖ 35]] - Milet'te yakalanması ve idam edilmesi.
 
== Kaynak ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Sextus_Pompeius" sayfasından alınmıştır