Vikipedi

Plak: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
YBot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.760.475 değişiklik
Başlık hataları düzeltildi
Değişiklik özeti yok
1. satır:
[[Dosya:DualVynil CS 5000 Turntable 1987record.jpg|right|thumb|Pikapta 230px|33'lük birplak (sol), 45'lik plak (sağ) ve CD (üst)]]
{{Dinle
[[Dosya:45rpm.jpg|right|thumb|45'lik plak]]
|dosyaismi=78tours.ogv
Plakların 33 ve 45'lik olmak üzere iki türü vardır. 40-50 yıl kadar önce ise 78'lik taş plaklar da bulunmaktaydı. Hem 33 hem de 45 lik plaklardaki rakamlar dakikadaki dönme hızını belirtir ve [[RPM]] olarak isimlendirilir ([[round per minute]]). Normal [[albüm]]ler 33'lüktür, bunlara Longplay (LP) adı verilir, 45'liklere göre daha yavaş dönerler ve daha fazla parça içerirler. 45'likler ise günümüzde halen daha üretilmektedir. Sadece yeni çıkmış bir parçanın diskoteklerde çalınması ve [[pikap]]lar ([[turntable]]) aracılığı ile ritm oturtulmak sureti ile miks edilip, kesintisiz bir müzik [[hedef]]lendiğinde 33'lük boyutundaki malzemeye 45'lik hızda dönen kayıt yazılır. Böylece diskolardaki ve radyolardaki [[DJ]]'ler, iki veya daha çok pikabı bir miksere bağlayarak, iki plaktaki ritmi birbirine parçaları biraz yavaşlatıp hızlandırarak tuttururlar ve bir parçadan diğerine geçerler. Buna da '''[[mix]]''' denir.
|başlık=78 rpm video
|açıklama=1936 tarihli bir [[taş plak]] (78 rpm plak)
|format=[[Ogv]]}}
'''Plak''', PVC'den yani termoplastik malzemeden üretilen iki tarafına da kayıt yapılabilen bir dairesel yapıdır. [[Pikap]] veya [[gramofon]] denilen cihazlarda okunarak, üzerine kaydedilmiş ses izleri dinlenebilir.
 
== Tarihçe ==
CD playerlerin çoğunda ise [[CD]]'nin dönüş hızına müdahale yoktur. CD playerlar CD'nin dönüş hızındaki düşme belli bir limitin altına düşünce, çalma olayını sona erdirecek şekilde tasarlanmıştır. CD'nin dönüş hızına müdahaleye izin veren CD playerler özel olarak üretilirler ve [[profesyonel]] amaçlıdırlar. Günümüzde DJ'ler aynı anda hem pikapları hem de CD playerleri miks işi için kullanmaktadırlar. Ancak, daha iyi ses verdiğinden ve kullanması daha esnek olduğundan, dolayı genelde DJ'ler sıklıkla plak kullanırlar. Ayrıca, kulüplerde çalınacak olan yeni parçalar önce hep plağa basılır.
 
İlk plaklar [[1880]]'lerde ortaya çıkmaya başladı. Bu dönemlerde ebonit denilen oldukça kırılgan ve sıkıştırması zor malzeme kullanılmaktaydı. 1890 ların sonlarına kadar bu malzemeden yapılmış plaklar kullanıldı fakat Berliener tarafından geliştirilen yeni bir plastik maddenin kullanılmasıyla kırılganlığı önlendi. Ayrıca gene bu yıllarda farklı üreticiler tarafından farklı çaplarda üretilen plakların yerine ilk standartlarda kabul edildi. Böylelikle genel olarak [[78]]'lik denilen aslında dakikada 78,26 devirlik plaklar standart hale geldi. Ülkemizde o dönem için bu yeni üretim teknolojisi ile üretilmiş plaklara [[taş plak]] adı verilmektedir. Ayrıca bu yıllarda 16 devirlik bir plak da ortaya çıkmış, fakat pek tutulmamıştır.
Günümüzde [[CD]]'ye rağbet daha fazla olduğundan artık sadece DJ'ler ve radyolar için az miktarda üretilmektedir. Plağa kayıt edebilmek için temiz, '''[[clean room]]''' denen özel yerlerde ve fabrikalarda yapılır. Önce özel alaşımlı bir metal plağa, özel bir iğne ile [[audio]] kayıt yapılır. Bu kayıt esnasında genellikle kaynak olarak makaralı [[bant]] kullanılır. Günümüzde [[DAT]]'tan ya da [[CD]]'den plağa kayıt yapılmakta ise de, [[mastering]] olayları için son aşamada yine makaralı aletler kullanılmaktadır. Her ne şekilde olursa olsun, elde edilen master plak erkektir. Bunun dişisi yapılır ve daha sonra bu dişiden presleme yöntemi ile seri üretime geçirilir. Plakların basımı sırasında hammadde olarak [[vinyl]] kullanılır. Fabrikada plağın her iki yüzü de aynı anda bir kerede basılır. Daha sonra etiket yapıştırılır.
 
Aradan geçen yıllar boyunca plak kaydı teknolojisinde çok sayıda yenilik ortaya çıkmasına rağmen plakların yapısındaki asıl değişiklikler 20. yy da olmuştur. Özellikle 78 devirlik plaklarda sadece 4 dakika civarında kayıt yapılabilmesi ve kırılgan olmaları çeşitli arayışları ve araştırmaları hızlandırmaktaydı. işte bu nokta da Amerikan Colonbia firması tarafından yapılan çalışmalar sonucunda 33'lük tabir edilen plaklar ortaya çıktı. Bu plakların gerçek devirleri 33 1/3 devirdir. Türkiye de genel olarak [[uzunçalar]] olarak adlandırılmaktadırlar. Bu plakların üretiminde özel bir plastik reçine kullanılmaktaydı. Bu sayede kolaylıkla kırılmaları önlendi ayrıca gelişen kayıt teknolojisininde yardımıyla gürültü oranları düşürülerek, müzik kalitesi de büyük ölçüde artırıldı. 33 devirlik plakların hemen ardından 1949 yılında Victor şirketi tarafından 45 devirlik plakların ortaya çıkması ile genel anlamda formatın gelişimi tamamlanmıştır. Özellikle üretim ve üretimde kullanılan malzemenin gelişimi bugün bile sürmektedir.
== Kaynakça ==
 
http://www.bluepoint.gen.tr/m_tur12.html
== Üretim ==
 
Plak üretimde kullanılan teknoloji özel pres yöntemidir. Özel kristal iğneler ile kazıma yapılarak özgün plak hazırlanır. Bu plağın izleri tam tersi şeklinde özel baskı ile üretimde kullanılacak kalıbın üretilmesinin akabinde özel baskı makinelerinde hammadenin kalıplara dökülüp, hızlıca soğutulmasıyla üretilir. Yaklaşık 170 derecede kalıplara gönderilen polivinilklorür (plak hammaddesi) soğtularak plak elde edilmektedir. Günümüzde farklı ağırlıklarda üretilen plaklar olsa da en yaygınlıkla 33 1/3 ve 45 devirlik plaklar üretilmeye devam edilmektedir.
<!-- interwiki -->
 
[[Kategori:Ses depolama ortamları]]
 
[[ca:Disc fonogràfic]]
[[cs:Gramofonová deska]]
[[da:Grammofonplade]]
[[de:Schallplatte]]
[[en:Gramophone record]]
[[eo:Gramofondisko]]
[[es:Disco de vinilo]]
[[fi:Vinyylilevy]]
[[fr:Disque phonographique]]
[[he:תקליט]]
[[hu:Hanglemez]]
[[it:Disco in vinile]]
[[ja:レコード]]
[[la:Phonodiscus]]
[[lb:Schallplack]]
[[mk:Грамофонска плоча]]
[[nah:LP]]
[[nl:Grammofoonplaat]]
[[nn:Grammofonplate]]
[[no:Grammofonplate]]
[[pl:Płyta gramofonowa]]
[[pt:Disco de vinilVinil]]
[[ru:Грампластинка]]
[[sl:Gramofonska plošča]]
[[sr:Грамофонска плоча]]
[[sv:Grammofonskiva]]
[[zh:黑膠唱片]]▼
[[th:แผ่นเสียง]]
[[uk:Грамофонна платівка]]
▲[[zh:黑膠唱片]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Plak" sayfasından alınmıştır