Karanfil Devrimi: Revizyonlar arasındaki fark

1930'lardan beri ''[[Estado Novo]]'' (Yeni Devlet) adlı otoriter rejimin varlığını devam ettirdiği Portekiz, 1950'lerden itibaren sömürge topraklarında ciddi güçlüklerle karşılaştı. 1953'te, [[Hindistan]] kıyılarındaki Portekiz sömürgeleri olan [[Goa]], [[Daman]] ve [[Diu]]'nun statülerinin belirlenmesi için Hindistan'ın yaptığı görüşme talebi reddedildi. 17 Aralık 1961'de, Hint birlikleri bu üç toprağı da Portekiz'in elinden aldılar. 1960'larda ise bu sefer [[Afrika]]'daki Portekiz sömürgeleri karıştı; 1961'de [[Angola]]'da başlayan karışıklıklar 1963'te [[Gine Bissau]]'yeya, ertesi yıl da [[Mozambik]]'e yayıldı.

Şubat 1965'te muhalefet lideri Humberto Delgado'nun öldürülmesinin yarattığı gergin bir siyasal ortamda yapılan 25 Temmuz 1965 başkanlık seçimleri, rejimin adayı amiral [[Américo Tomás]]'ın yeniden seçilmesiyle sonuçlandı. Bununla birlikte ülkeyi yarım asıra yakın bir süre boyunca otoriter şekilde yönetmiş olan başbakan [[António de Oliveira Salazar]], 16 Şubat 1968'de sağlık nedenleriyle iktidarı bırakmak zorunda kaldı. Yerine [[Marcelo Caetano]] geçti ve davranışına demokratik bir görünüş kazandırmakla birlikte aynı yoldan yönetmeye girişti.

1970'lere girildiğinde Estado Novo rejimi Portekiz üzerindeki baskısını devam ettiriyordu. Ancak sömürgelerdeki durum giderek kötüleşiyordu. [[Gine-Bissau]]'da milliyetçiler, yavaş yavaş kendi iktidarlarını kurarak Portekiz birliklerine karşı etkili bir [[gerilla savaşı]]na başladılar. [[Angola]]'da ordu, kentleri elinde tutmakla beraber asiler, kırsal kesimi egemenlikleri altına alıyor ve [[Mozambik]]'te FRELIMO, ülkenin tüm kuzey kesimini denetliyordu. [[Birleşmiş Milletler Genel Kurulu]] tarafından daha önce ve Kasım 1972'de bir kez daha kınanan Portekiz'in, diplomatik yalnızlığı, Afrika'da izlediği siyaset nedeniyle daha da yoğunlaştı.

Katolik Kilisesi de hükümete karşı soğuk davranmaya başladı. Zorunlu askerlik hizmetinin 4 yıla çıkarılması<ref>http://www.bolsevik.org/1186.htm</ref> asker kaçaklarının sayısını arttırdı. Gemlenen ve bastırılan muhalefetin aday göstermediği 28 Ekim 1973 seçimlerinde Marcelo Caetano'nun Ulusal Halk Eylemi (''Acção Nacional Popular-ANP''), bütün milletvekilliklerini kazandı. Sömürgelerde yürütülen savaşın getirdiği mali yük ise başka bir sorundu; küçük bir ülke olan Portekiz'de bütçe içinde savunma harcamalarına ayrılan payın giderek arttırılması, zaten düşük olan ortalama hayat standardını daha da düşürdü.<ref>www.baraka.cc/down/f15_sunus.doc</ref> Grevleri ve öğrenci hareketlerini, ordu içindeki çalkantılar izledi. Şubat 1974'te general [[António de Spínola]]'nın, sömürge sorunlarına yalnız askeri değil, siyasal bir çözüm de bulunması gerektiğini ileri sürdüğü bir yapıtının yayımlanması, generalin görevden uzaklaştırılmasına yol açtı. Bu andan itibaren mevcut rejimin ancak bir askeri darbeyle sona erebileceğini düşünen ordu içindeki sömürge savaşlarına karşı olan pek çok [[Solculuk|sol]] görüşlü asker Silahlı GüçlerKuvvetler Hareketi (''Movimento das Forças Armadas'', MFA) adlı gizli örgütü kurdu.

Devrim 24 Nisan 1974 tarihdeki Eurovision Şarkı Yarışmasında Portekiz'i temsil eden Paulo de Carvalho'nun ''E depoi do adeus'' isimli parçasının çalınmasıyla başlatıldı. Ertesi gün 25 Nisan 1974 saat 12.15 de Zeca Afonso'nun Ulusal radyo kanalında seslendirdiği ''Grandola, Villa Morena'' adlı şarkısının çalınmasıyla<ref>http://www.binrota.com/PageDetail.aspx?PageID=4917</ref> verilen gizli sinyalle de Silahlı Güçler Hareketi darbeye girişti. MFA'nın elindeki kuvvetler stratejik noktaları ele geçirdi. Radyolardan ilan edilen sokağa çıkma yasağına rağmen halk darbecileri desteklemek için sokağa indi. Askerlerin ele geçirdikleri stratejik noktalardan biri olan Lizbon Çiçek PazarındaPazarı'nda bolca bulunan [[karanfil]]lerin silah ve tank namlularınına sokulması ve bu görüntülerin tüm dünyaya duyurulması darbenin adını oluşturdu; "Karanfil Devrimi" adını, darbeyi yapan askerlerin [[tank]]ların ve silahların namlularina [[karanfil]] takmalarından ve şiddet kullanmamalarından almıştır. Başbakan Caetano ve devlet başkanı Tomás iktidarlarını bırakarak [[Brezilya]]'ya kaçtılar.

Darbeden hemen sonra göreve başlayan Ulusal Kurtuluş Cuntası (''Junta de Salvação Nacional'') yurttaşlık haklarını ve demokratik hakları güçlendirmek, temsili bir parlamentonun yeni bir anayasa hazırlaması için tüm yurttaşlara tanınan tek dereceli oy hakkıyla özgür seçimler düzenlemek ve sömürgeleri yeniden barışa kavuşturmak görevini üzerine aldı. Eski rejim döneminin tek yasal siyasi partisi olan Ulusal Halk Eylem Partisi ile siyasi polis teşkilatı (Direcção-Geral de Segurança-DGS) dağıtıldı, siyasal tutuklular serbest bırakıldı ve [[sansür]] kaldırıldı.