|
#YÖNLENDİR [[Papa XIII. Gregory]]
{{Diğer anlamı|Gregory}}
{| style="width: 25em; text-align: center; border: 1px solid #aaaaaa; background-color: #f9f9f9; color: black; margin-bottom: 0.5em; margin-left: 1em; padding: .2em; float: right; clear: right;"
|-
! colspan="2" |
|-
! colspan="2" style="font-size: larger;" | XIII. Gregory
|-
| colspan="2" | [[Dosya:Gregory XIII.jpg|250px]]
</span>
|-
! Doğum
| [[7 Ocak]] 1502 <br /> [[Bologna]], [[İtalya]]
|-
! Ölüm
| [[10 Nisan]] 1585 <br /> [[Roma]], [[İtalya]]
|-
! Görev süresi
| [[13 Mayıs]], [[1572]] - [[10 Nisan]], [[1585]]
|-
! Önce gelen
| [[V. Pius]]
|-
! Sonra gelen
| [[V. Sixtus]]
|-
|}
'''XIII Gregory''' (d. 7 Ocak 1502 – ö. 10 Nisan 1585), '''Ugo Boncompagni''' adıyla [[Bologna]]'da doğmus, Katolik kilisesinin 1572 - 1585 yılları arasında görev yapmış Papası.
XIII Gregory'nin döneminden [[Jülyen takvimi]] yeniden düzenlenenmiş ve bu sebeple günümüzde kullanılan [[Gregoryen takvimi]] adını bu Papa'dan aldı.
== Erken dönem biyografisi ==
=== Gençliği ===
[[Bologna]] şehrinde doğmuş ve Hukuk okuyarak bu bölümden 1530 yılında mezun olmuştur. Bir süre Hukuk dersleri vermiş olup dikkat çekici öğrencileri arasında [[Alessandro Farnese (kardinal)|Alexander Farnese]], [[Reginald Pole]] ve [[Charles Borromeo]] sayılabilir.
=== Papalık öncesi kariyeri ===
36 yaşında Papa [[III. Paulus]] (1534–1549) tarafından Roma'ya çağırıldı ve ilerleyen yıllarda [[Papa IV. Paulus]] (1555–1559) ve [[Papa IV. Pius]]'un (1559–1565) hizmetinde oldukça önemli görevlerde bulundu.
Papa tarafından [[Toledo]] Kardinalini soruşturmak için gönderildiği İspanya'da Legate olarak Kral [[II. Felipe]]'in hizmetinde bulunmuştur. Papalığı sırasında dış politikasında çok önemli bir yere sahip olacak olan İspanya Kralı ile bu sırada oldukça güçlü bağlar kurmuştur.
=== Papa seçilmesi ===
Kardinal Boncompagni, Papa V. Pius'un (1566–1572) ölümü üzerine toplanan Papalık [[Kardinaller meclisi]] tarafından Papa seçilmiş ve kardinal, papalık adı olarak Gregory XIII'ü seçmiştir. 24 saaten az süren ve bilinen en kısa Kardinaller meclisi toplantılarından biri olan bu seçim üzerinde İspanya Kralının etkisi pek çok tarihçi tarafından dile getirilmiştir. Görünüşe göre Kardinal Boncompagni bu dönem için [[Katolik Kilisesi]]nin ihtiyacı olan doğru kişiydi. Bazı öncüllerinden farklı olarak XII. Gregory hatasız bir özel hayata ve pek çok kişi için örnek olabilecek sade bir yaşam tarzına sahipti. İlave olarak, her zaman olmasa da, sahip olduğu yönetim kaabiliyeti ile karşısına çıkabilecek sorunlara çabuk ve kesin çözümler üretebilecek biri kişiliğe sahipti.
=== Gregoryen Takvim ===
[[Dosya:Gregorianscher Kalender Petersdom.jpg|thumb|300px|right|Papa XIII. Gregory'nin mezarından Gregoryen Takvimin sunum töreninin tasvir eden kabartma detayı.]]
XIII. Gregory'nin en bilinen reformu [[Cizvitler|cizvit papazı]] ve aynı zamanda bir [[astronom]] olan [[Christopher Clavius]]'un yardımıyla [[Gregoryen takvimi]] ortaya çıkarmış olmasıdır. Bu reformun nedeni [[Jülyen takvimi]] ile güneş takvimi arasında var olan yıllık 11 dakika farkın Papa'nın yaşadığı döneme kadar 10 günlük bir sapmaya neden olmuş olmasıdır. [[Kuzey Yarımküre]]de yaklaşık olarak [[21 Mart]] tarihinde gerçekleşmesi gereken [[Ekinoks|İlkbahar Ekinoksu]] bu sapmadan dolayı 10 Mart tarihinde gerçekleşmiş bu da [[Paskalya]] yortusunu doğru tarihte kutlamak isteyen Papalığı bu reformu gerçekleştirmek durumunda bırakmıştır.
Clavius ve [[Johannes Kepler]] tarafından doğrulanan bu sapma Clavius'un tavsiyesi sonucu [[Jülyen takvimi]]ne 10 günlük bir ilave yapılmasıyla düzeltildi. Papa XIII. Gregory'nin onayı ile 4 Ekim 1582'den hemen sonra 15 Ekim 1582 tarihi geldi. Papa tarafından yayınlanan ''[[Inter gravissimas]]'' ile 24 Şubat 1582 günü bu değişiklik halka duyurulmuştur. Böylece 15 Ekim 1582 tarihinden itibaren M.Ö. 45 yılından beri kullanımda olan [[Jülyen takvimi]] yerine günümüzde modern dünyanın neredeyse tamamı tarafından kullanılan [[Gregoryen takvimi]] getirilmiştir.
Bu değişiklik arazi sahiplerinin maaşlarından ve kiralarından kesinti yapmak için kendilerini aldattığını düşünen halk arasından sert bir muhalefetle karşılaşmıştır. Ancak [[İspanya]], [[Portekiz]], [[Polonya]] ve [[İtalya]] gibi Katolik ülkeler bu değişikliği hemen kabul etmişlerdir. [[Fransa]], bazı Hollanda Cumhuriyetleri ve [[Almanya]] ve [[İsviçre]]'de bulunan bazı katolik eyaletlerde bu değişikliği bir ya da iki yıl içerisinde kabul etmiş onlara 1587 yılında [[Macaristan]] da katılmıştır.
Her halukarda bu takvim bir yüzyıl geçmeden Avrupanın çoğu ülkesinde kabul görmüştür. [[Danimarka]], Hollanda Cumhuriyetinin geri kalan devletleri, [[Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu]]nun protestan ülkeleri ve [[İsviçre]] bu takvim reformunu 1700-1701 yılları arasında kabul etmişlerdir. Bu tarihten itibaren takvime yeni geçen ülkeler 11 günlük ekleme yapmışlardır. [[Büyük Britanya]] ve onun Amerikan kolonileri 2 Eylül 1752 gününden 14 Eylül 1752 gününe geçmişler onları son protestan ülke olan [[İsveç]] 1 Mart 1753 tarihinde takip etmiştir.
Gregoryen Takvimin Doğu Hristiyanları arasında kabulü bir kaç yüzyıl sonra gerçekleşmiş ve [[Rusya]]'da 1917'de [[Yunanistan]] da ise 1923 tarihinde gerçekleşmiştir.
== Notlar ve kaynaklar ==
{{kaynakça}}
* ''Initial text from the 9th edition (1880) of an unnamed encyclopedia.''
* ''[[Catholic Encyclopedia]]'': [http://www.newadvent.org/cathen/07001b.htm Pope Gregory XIII]
* {{Kaynak wiki
|url=http://en.wikipedia.org/wiki/Pope_Gregory_XIII
|tarih=16 Aralık 2008
|dil=İngilizce
|madde=Pope Gregory XIII
}}
== Dış bağlantılar ==
{{commons|Gregorius XIII|Pope Gregory XIII}}
* [http://papal-library.saint-mike.org/GregoryXIII/Biography.html "Papalık Kütüphanesi" websitesi:] Gregory XIII, {{İng}}, 16 Aralık 2008 tarihinde erişildi.
* [http://www.saintpetersbasilica.org/Monuments/GregoryXIII/GregoryXIII.htm Gregory XIII Anıtı], {{İng}}, 16 Aralık 2008 tarihinde erişildi.
{{başlangıç kutusu}}
{{sıra kutusu| önce = [[V. Pius]] | başlık= [[Papa listesi|Papa]] | yıllar= [[13 Mayıs]], [[1572]] - [[10 Nisan]], [[1585]]| sonra= [[V. Sixtus]]}}
{{bitiş kutusu}}
{{Papalar}}
{{Papa-taslak}}
[[Kategori:1502 doğumlular]]
[[Kategori:1585 yılında ölenler]]
[[af:Pous Gregorius XIII]]
[[ar:غريغوريوس الثالث عشر]]
[[bg:Григорий XIII]]
[[br:Gregor XIII]]
[[ca:Gregori XIII]]
[[cs:Řehoř XIII.]]
[[da:Pave Gregor 13.]]
[[de:Gregor XIII.]]
[[el:Πάπας Γρηγόριος ΙΓ΄]]
[[en:Pope Gregory XIII]]
[[eo:Gregorio la 13-a]]
[[es:Gregorio XIII]]
[[et:Gregorius XIII]]
[[fa:گرگوری سیزدهم]]
[[fi:Gregorius XIII]]
[[fr:Grégoire XIII]]
[[gl:Gregorio XIII, papa]]
[[he:גרגוריוס השלושה עשר]]
[[hr:Grgur XIII.]]
[[hu:XIII. Gergely pápa]]
[[id:Paus Gregorius XIII]]
[[io:Gregorius 13ma]]
[[it:Papa Gregorio XIII]]
[[ja:グレゴリウス13世 (ローマ教皇)]]
[[jv:Paus Gregorius XIII]]
[[ka:გრიგოლ XIII]]
[[ko:교황 그레고리오 13세]]
[[la:Gregorius XIII]]
[[lmo:Gregori XIII]]
[[lt:Grigalius XIII]]
[[mk:Папа Григур XIII]]
[[mr:पोप ग्रेगोरी तेरावा]]
[[nl:Paus Gregorius XIII]]
[[no:Gregor XIII]]
[[pl:Grzegorz XIII]]
[[pms:Gregòri XIII]]
[[pt:Papa Gregório XIII]]
[[qu:Griguryu XIII]]
[[ro:Papa Grigore al XIII-lea]]
[[ru:Григорий XIII]]
[[simple:Pope Gregory XIII]]
[[sl:Papež Gregor XIII.]]
[[sr:Papa Grgur XIII]]
[[sv:Gregorius XIII]]
[[sw:Papa Gregori XIII]]
[[ta:பாப்பரசர் 13வது கிரெகரி]]
[[th:สมเด็จพระสันตะปาปาเกรโกรีที่ 13]]
[[tl:Gregorio XIII]]
[[uk:Григорій XIII]]
[[vi:Giáo hoàng Grêgôriô XIII]]
[[war:Papa Gregorio XIII]]
[[yo:Pope Gregory XIII]]
[[zh:額我略十三世]]
| 