Vikipedi

İnsan hakları: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
8. satır:
{{cquote|Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.|||1. Madde [[Birleşmiş Milletler]] [[İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi]] (UDHR)<ref>{{cite web|başlık=Universal Declaration of Human Rights adopted by General Assembly resolution 217 A (III) of 10 December 1948|url=http://www.unhchr.ch/html/menu6/2/fs2.htm}}</ref>}}
 
tarihçesi
== Tarihçesi ==
İnsan haklarının tarihi binlerce yılı kapsamaktadır ve kaydedilmiş tarih içinde dinsel, kültürel, felsefi ve yasal anlamda gelişmeler göstermiştir. Bir çok antik belge, dinler ve felsefe insan haklarıyla ilişkilendirilebilecek çok çeşitli kavramı içermektedir.
 
Bunlar arasında en çok dikkate değer olanlar; [[Pers]] İmparatoru [[Büyük Kiros]] tarafından [[Yeni Babil İmparatorluğu]]nu fethetmesinden sonra üzerinde niyetlerini yazılı olarak açıkladığı [[M.Ö. 539]] tarihli [[Kiros Silindiri]], [[Hindistan|Hintli]] [[Büyük Asoka]]’nın [[M.Ö. 272]] - [[M.Ö. 231]] arasında yazılan [[Asoka Fermanları]] ve [[622]]’de, [[Müslüman]]ları, [[Yahudi]]leri ve [[Paganizm|Paganlar]]ı da içine alacak şekilde Yathrib şehrinin (daha sonraki ismi [[Medine]]) önde gelen aşiret ve aileleri arasında resmi bir antlaşma olarak [[Muhammed bin Abdullah]] tarafından hazırlanan [[Medine Sözleşmesi]]dir <ref>See:
* Firestone (1999) p. 118;
* "Muhammad", ''Encyclopedia of Islam Online''</ref><ref>See:
* Watt, ''Muhammad at Medina''
* R. B. Serjeant (1964), "The Constitution of Medina", ''Islamic Quarterly'' '''8''', p. 4</ref>
 
[[1215]] tarihli [[Magna Carta]]’nın İngiliz hukuk tarihi için ayrı bir önemi olduğu kadar günümüzde [[uluslararası hukuk]] ve [[anayasa hukuku]] için de önemi büyüktür.
 
[[Dosya:Lonsdon 307.JPG|thumb|250px|right| ''[[Kiros Silindiri]]'' [[British Museum]] [[mamadou çınar]].]]
[[Dosya:Declaration of Human Rights.jpg|left|thumb|Fransa Meclisi'nin [[26 Ağustos]] [[1789]]'da onayladığı ''[[İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi]]'']]
 
Modern insan hakları hukukunun büyük bir kısmının ve insan haklarının en modern yorumlarının görece yakın tarihte izleri sürülebilir. 1689 tarihli [[İngiliz Yurttaş Hakları Beyannamesi]] (veya “İnsanların Hak ve Özgürlüklerini ve Kraliyetin Halefliğinin Düzenlenmesini Beyan eden Kanun”) Birleşik Krallık'ta (İngiltere'de) baskıcı hükümet uygulamalarını yasadışı saymıştır. [[apaçi çınar]]da iki büyük devrim meydana geldi; [[1776]]'da [[Amerika Birleşik Devletleri|ABD]]'de ve [[1789]]'da [[Fransa]]'da: Bunlar ciddi hak kazanımları sağlayan iki sonucun elde edilmesini neden oldu, [[Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi]] ve Fransız Hoca [[İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi]]. Ek olarak [[1776]]'daki [[mamadou çınaaar oleey]] bir dizi temel hak ve özgürlükleri sağlamıştır.
Bunları 18. ve 19. yüzyıllarda [[Thomas Paine]], [[John Stuart Mill]] ve [[Georg Wilhelm Friedrich Hegel|Hegel]] gibi düşünürler tarafından insan hakları felsefesinde gerçekleştirilen ile ilerlemeler takip etmiştir. ''İnsan hakları'' terimi büyük olasılıkla Paine'in ''İnsan'ın Hakları'' isimli eseri ve [[William Lloyd Garrison]]'ın 1831'de ''[[The Liberator]]'''de çıkan ve "okuyucularına insan haklarının esas nedenini yazmaya çalıştığını" anlattığı yazıları yayınlandığı dönemde kullanılmaya başlandı.<ref>Mayer (2000) p. 110</ref>
 
Birçok grup ve hareket insan hakları adına 20. yüzyılda çok büyük toplumsal değişimleri gerçekleştirdiler. [[Batı Avrupa]]'da ve [[Kuzey Amerika]]'da, [[Sendika|sendikalar]] çalışanların greve gitme hakkını garanti altına alan, asgari çalışma koşullarının oluşturulmasını sağlayan, [[çocuk işçiler]]in çalışmalarını düzenleyen veya çalıştırılmalarını yasaklayan yasaların çıkarılmasını sağladılar. [[Kadın hakları]] hareketi kadının [[oy verme]] hakkını kazanmasında başarılı oldu.
 
[[Ulusal bağımsızlık hareketleri]] [[sömürge]]ci güçleri ülkelerinden çıkarttılar. En etkileyici bağımsızlık hareketlerinden birisi [[Hindistan]]'ı [[Birleşik Krallık|İngiltere]]'nin sömürgesi olmaktan çıkaran [[Mohandas Karamchand Gandhi|Mahatma Gandhi]]'nin hareketidir. Dünyanın bir çok yerinde uzun süreli ırkçı ve dini baskı altındaki azınlıkların hareketleri başarılı oldu; ABD'de de [[sivil haklar hareketi]] ve daha yakın zamanlarda çeşitli [[kimlik politikaları]] hareketlerinde olduğu gibi.
[[Uluslararası Kızıl Haç Komitesi]]'nin kurulması, 1864 [[Lieber Sözü]] ve gene 1864'teki ilk [[Cenevre Sözleşmeleri]] iki Dünya savaşından sonra daha da geliştirilecek olan [[Uluslararası İnsaniyet Yasası]]nın temellerini atmıştır.
 
Dünya Savaşları, inanılmaz boyuttaki insan kayıpları ve büyük insan hakları ihlalleri modern [[Uluslararası insan hakları belgeleri|insan hakları belgelerinin]] gelişiminin arkasındaki itici güç olmuştur. [[Milletler Cemiyeti]], [[I. Dünya Savaşı]]'nı takiben 1919'da yapılan [[Versailles Barış Antlaşması]]'nda yapılan görüşmelerde kuruldu. Cemiyet'in hedefleri şunlardı;silahsızlanma, ortak güvenlik çerçevesinde savaşı önleme, diplomasi ve görüşmeler yoluyla ülkeler arası anlaşmazlıklara çözüm bulmak ve küresel refahı artırmak. Daha sonra Evrensel İnsan Hakları Beyannamesi'nde yer alacak olan hakların çoğunu savunma kararlılığı da kuruluş amaçlarında vardı.
1945'teki [[Yalta Konferansı]]da Müttefik Güçler Cemiyet'in rolünü oynamak üzere yeni bir yapı kurma kararı aldılar.Bu yapı [[Birleşmiş Milletler]] olacaktı. BM kuruluşundan bugüne kadar uluslararası insan hakları hukukunun uygulanmasında önemli bir rol oynamıştır.
 
== İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/İnsan_hakları" sayfasından alınmıştır