|
Bataklık Servisi
'''Su yosunları''' ya da '''Algler''' (Latince deniz otu anlamındaki "alga" dan türetilmiştir ), büyük çoğunluğu [[fotosentetik]] olmasına ve [[bitkiler]]e benzemesine karşın, [[bitkiler]] [[alem]]iyle yakın akraba olmayan bir grup sucul canlı grubudur.
Bataklık Servisi
[[Dosya:Wlas.jpg|thumb|350px|right|Deniz kenarında yeşil su yosunları]]
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
"''Yosun''" tanımı çoğunlukla ''su yosunları'' (algler) için kullanılsa da; yosunlar, [[kara yosunları]] ve su yosunları (algleri) gruplarını kapsayan genel bir terimdir.
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Su yosunları, bitkilerin aksine, [[fotosentez]] ürünlerini [[nişasta]] formunda depolamazlar. [[Kloroplast]]ları, [[sitoplazma]] içerisinde serbest olarak değil, granüller [[endoplazmik retikulum]] üzerinde bulunur. [[Klorofil]]-c taşırlar ve bitkilerde bulunmayan başka [[pigment]] maddeleri bulundurular. Çeşitli su yosunu gruplarına özel renklerini bu pigment maddeleri verir.
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Su yosunlarında, bitkilerdeki [[yaprak]], gövde gibi elemanlarına benzeyen, ancak damar dokusu taşımayan, özelleşmemiş vücut bölümlerine "'''tallus'''" denir.
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Üremeleri, ikiye bölünme, [[tomurcuklanma]], ana bitkinin büyümesi, [[spor]] hücrelerinin ya da eşey hücrelerinin üretilmesi şeklinde gerçekleşir.
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Fotosentetik su yosunları, sucul ortamların birinci derecedeki üreticileri olduklarından önemlidirler. Alglerin bir diğer önemi de, birçok sucul [[canlı]]nın besin kaynağını oluşturmalarıdır. Ayrıca, çeşitli endüstri alanlarında kullanılan bazı hammaddeler yine bu su yosunlarından elde edilmektedir. Yaşamı sona eren su yosunlarının dış iskeletleri dibe çökerek, denizel kayaçların yapısına katılır.
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
[[''Ekolojide su yosunları
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Su yosunları, tüm [[ekosistem]]lerin bütünlüğünün korunmasında önemlidir. [[Okyanus]]larda bulunan [[diyatom]]lar ve diğer mikroskobik yosunlar, tüm dünyanın ihtiyacı olan fotosentetik [[karbon]] ihtiyacının üçte ikisini üretirler. Sularda yosunlar tarafından gerçekleştirilen [[fotosentez]] canlılara [[oksijen]] sağlar.
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Su yosunları, bununla birlikte suda yaşayan canlıların besin ve korunma gibi ihtiyaçlarını da karşılar. Bilinen tüm bitkiler içinde en hızlı büyüme oranını gösteren [[Büyük Okyanus]]'un dev su yosunu ''Macrocystis pyrifera''nın yaprakları haftada 3 ile 4.5 m arası boy verebilmektedir. Çok yıllık bu bitkiler yaklaşık 60 metre uzunlukta olabilirken, bazen 100 metre yüksekliğe kadar ulaşabilirler. Bu yosunlar yaklaşık 100 kg. ağırlığındadır.
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
17. yüzyılın sonlarından beri, kahverengi alglerin yakılmasıyla mineralce zengin küllerinden sabun, cam, soda ve gübre yapımında kullanılan "potas" elde edilmektedir. Kimyasal maddeler arasında yer alan [[brom]] ve [[iyot]] ilk kez bu külden izole edilmiştir ve iyot hala [[Japonya]]'da deniz yosunlarından elde edilmektedir. Yosunlar yaygın bir şekilde [[gübre]] olarak kullanılmaktadır.
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Dünyanın bazı kesimlerinde kar altında yaşayabilen yosunlar, karın baharda pembe görülmesine sebep olurlar. =='']]
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
== Beslenme ==
Bataklık Servisi
Su yosunları özellikle doğu Asya ülkelerinde önemli bir besin kaynağıdır. [[A vitamini|A]], [[B1 vitamini|B1]], [[B2 vitamini|B2]], [[B6 vitamini|B6]] ve [[C vitamini|C]] vitaminleriyle [[niyasin]], [[iyot]], [[potasyum]], [[demir]], [[magnezyum]] ve [[kalsiyum]] açısından zengindir. Bazı yosun çeşitleri "destek besini" olarak ticari işletmelerce yetiştirilmekte ve paketlenerek satılmaktadır.
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
[[Çin]]'de yaklaşık 70 çeşit su yosunu yenmektedir. Bu çeşitlerin en bilinenlerden biri [[fat çoy]]dur. [[Japonya]]'da yaklaşık 20 yosun çeşidi yemeklerde kullanılmaktadır. [[İrlanda]], [[İskoçya]], [[İzlanda]], [[Grönland]] ve [[Şili]]'de de yosun yemekleri tüketilmektedir.<ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Algae ''İngilizce Vikipedi'', Algae maddesi, 19 Haziran 2007, 08:35 sürümü</ref>
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
== Alg grupları arasındaki akrabalıklar ==
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Su yosunları (algler), bir çok farkı sınıflandırma yapılsa da genel olarak, [[prokaryotik]] ve [[ökaryotik]] olmak üzere iki ayrı sınıfa dahil edilebilir.
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
=== Ökaryotik algler ===
Bataklık Servisi
[[Dosya:Spirogira zygote.jpg|thumb|250px|İpliksi koloni oluşturmuş mikroskobik bir su yosunu cinsi]]
Bataklık Servisi
Ökaryotik algler, gerçek [[çekirdek]], çekirdekçik ve zarla çevrilmiş [[organel]]leri olan alglerdir. [[Archaeplastida]]'ya ait üç grubu kapsar:
Bataklık Servisi
* [[Yeşil algler]]
Bataklık Servisi
* [[Kırmızı algler]]
Bataklık Servisi
* [[Glaucophyta]]
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Bu gruplarda, [[kloroplast]] iki zarla çevrelenmiş ve muhtemelen bir [[endosimbiyoz]]dan gelişmiştir. Yüksek bitkilerdeki pigmentler yeşil alglerdekilere benzerken, kırmızı alglerdekiler daha farklı gelişmiştir.
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
[[Klorofil]]-b taşıyan diğer iki alg grubu ise şöyledir:
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
* [[Öglenalar]]
Bataklık Servisi
* [[Chlorarachniophyta]]
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Bu grup, iki ya da üç zarla kuşatılmış muhtemelen yeşil bir algi içine hapsederek gelişmiştir. Chlorarchniophyta grubu, bir algin çekirdeğine ait küçük bir çekirdek parçası içerir.
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
[[Dosya:Furry rox.jpg|thumb|250px|right|Nemli bir kaya üzerinde yaşayan algler]]
Bataklık Servisi
Geri kalan algler, bütün kloroplastları klorofil-a ve c içeren alglerdir. [[Klorofil]]-c, [[prokaryot]]ların hiçbirinde ve ilkel kloroplastlarda görülmez, fakat kırmızı alglerle olan genetik benzerlik akrabalıklarını gösterir. Bunlar;
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
* [[Heterokontophyta|Heterokontlar]] (altınsarısı algler, diatomlar, kahverengi algler gibi.)
Bataklık Servisi
* [[Haptophyta]] (coccolithophora)
Bataklık Servisi
* [[Cryptophyta|Cryptomonadlar]]
Bataklık Servisi
* [[Dinoflagellata|Dinoflagelltlar]]
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
İlk üç grubun (Chromista), [[kloroplast]]ları dört zarlıdır. Bu grupların bazı üyeleri [[fotosentetik]] değildir, bazıları plastid taşımaz ya da kloroplastları yoktur.
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
[[Dosya:örnek resim elimizde kalmamıştır.jpg]]== Ayrıca bakınız ==
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
* [[Altınsarısı algler]]
Bataklık Servisi
* [[Ateşrengi algler]]
Bataklık Servisi
* [[Yeşil algler]]
Bataklık Servisi
* [[Kahverengi algler]]
Bataklık Servisi
* [[Kırmızı algler]]
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
== Dış bağlantılar ==
Bataklık Servisi
{{commonscat}}
Bataklık Servisi
{{wikispecies|Alg}}
Bataklık Servisi
* [http://www.algaebase.org/ Alg kataloğu]
Bataklık Servisi
* [http://en.phyco.org/index.php/Main_Page www.phyco.org Alglerden enerji eldesi]
Bataklık Servisi
* [http://waynesword.palomar.edu/plaug98.htm Pembe kar]
Bataklık Servisi
* [http://forums.biodieselnow.com/forum.asp?FORUM_ID=71 biodieselnow.com]
Bataklık Servisi
* [http://www.rbgsyd.nsw.gov.au/information_about_plants/botanical_info/australian_freshwater_algae2 Avusturya tatlısu algleri]
Bataklık Servisi
* [http://www.algae.info/ Learn about Alg çiçeklenmesi]
Bataklık Servisi
* [http://www.whoi.edu/redtide/ "Red tide"]
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
Bataklık Servisi
| 