Sarılık: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Xqbot (mesaj | katkılar)
k Bot değişikliği Ekleniyor: hi:पीतज्वर
Vet-Hekim-Caner (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
19. satır:
}}
 
'''Sarılık''' veya '''ikter''', '''icterus''' [[kan]]daki [[bilirubin]] düzeyinin artması sonucu [[deri]], [[göz]] ve [[mukoza]]ların sarısarımtrak renk alması durumudur. BirSanıldığının aksine bir hastalık değik belirti ([[semptom]]) olup çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir; tek bir hastalığa işaret etmez.Halk Hepatitarasında, viral hepatitle, sarılık karıştırılır ve her sarılık "viral hepatit" zannedilir. Örneğin, ana safra kanallarında taş olması sarılığa neden olabilir. Ancak viral hepatitle hiçbir ilgisi yoktur ve bulaşmaz. Yeni doğanlarda rastlanan sarılığın da "viral hepatit"le bir anlamdailgisi yoktur ve bulaşmaz.Hepatit karaciğerin iltihabıdıryangısıdır(iltihabı). Hepatitlerin çoğu virüslereviruslara bağlı olmakla beraber ilaçlar, toksik maddeler, radyasyon, bağışıklık sistemindeki bozukluklar gibi farklı bir çok nedenlere de bağlı olabilir.
Halk arasında, viral hepatitle, sarılık karıştırılır ve her sarılık "viral hepatit" zannedilir. Halbuki sarılık bir hastalık değil belirtidir. Birçok hastalık, sarılık belirtilerine neden olabilir. Örneğin, ana safra kanallarında taş olması sarılığa neden olabilir. Ancak viral hepatitle hiçbir ilgisi yoktur ve bulaşmaz. Yeni doğanlarda rastlanan sarılığın da "viral hepatit"le bir ilgisi yoktur ve bulaşmaz.
 
HepatiteHepatit'e (hepatitis) yol açan A, B, C, D, E virüslerivirusları yanı sıra daha az sıklıkta farklı virüslerdeviruslar da vardır. A ve E virüslerivirusları dışkı ile atılırlar. A virusu ile oluşan bulaşıcı sarılıkta hastanın dışkısı, sarılığın ortaya çıkışından 2 hafta öncesi ile 1 hafta sonrası çok bulaşıcıdır. Bu virüslerviruslar ile oluşan hepatitler esas itibariyle, virüsvirus taşıyan dışkı ile kirlenmiş su ve besin maddelerinin (sebze ve meyvalarmeyvelar) ağızdan alınması sureti ile bulaşırlar. VirüsleVirusla kirlenmiş yüzeylere temas etmiş ellerin ağıza değdirilmesi de kişisel bulaşmada ve virüsünvirusun yayılmasında çok önemlidir. B ve C virüslerivirusları ise, başlıca, kan yoluyla (kan ve kan ürünlerinin alınması, mikroplu enjektör ve iğnelerinin kullanılması, ortak jilet veya diş fırçası kullanımı, akupunktur, diş tedavisi ve cinsel ilişki suretiyle bulaşırlar. Hastalığın, bu virüslerivirusları taşıyan anneden bebeğe geçişi de mümkündür.
 
En sık rastlanan belirtiler, halsizlik, iştahsızlık, mide bulantısı, karnın sağ üst kadranında ağrı, derinin ve gözakının sararması ve idrarın koyulaşmasıdır. Kısa süren ateş olabilir.Hastaların bazıları enfeksiyonu sararmadan halsizlik eklem ağrıları ve hafif ateş ile gribal enfeksiyon tarzında geçirirler.
Satır 51 ⟶ 49:
# Yenidoğan Sarılığı
 
=== Hemolitik Sarılık (Pre-hepatik İkterus) ===
 
Günlük normal bilirubin miktarı üretim olarak 300 mg kadardır. Kırmızı kan hücreleri olan alyuvarların hızla yıkılması sonucunda karaciğerde konjugasyonu aşan bir bilirubin üretimi olur. Sonuçta safraya geçen bilirubin ürobilinojen ve konjuge olmamış serbest bilirubin şeklinde kandaki bilirubin düzeyini yükseltir. Buna indirekt hiper bilirubinemihiperbilirubinemi adı da verilir. Ayrıca karaciğer öncesi sarılık veya hemolitik sarılık adını da alır. Serbest bilirubin miktarının artması ile kandaki bilirubin miktarı artar. Ancak idrara çıkmaz. Büyük bir kısmı safraya verildiği halde bir kısmı da mukozaya yerleşerek cilt ve gözde sarı rengin oluşmasına neden olur.Örneğin; malaria, kalıtsal defektler, sickle cell anemia(orak hücre anemisi), glikoz 6 fosfat dehidrojenaz yetmezliği, hemolitik-üremik sendrom veya [[Leptospirozis]]
=== Tıkanma Sarılığı (Post-hepatik İkterus)===
 
Bu tür sarılıkta bilirubin üretimi artmaz. Ancak safra yollarında tıkanma(obstruksiyon) olur. Bu tıkanma safra taşı veya karaciğer tümörü oluşturabilir. Bilirubinin bağırsaklara geçişi önlenmiş olur. Karaciğer oluşan konjuge bilirubini kana gönderir ve bilirubin idrarla atılır. Bu sarılığa da karaciğer sonrası sarılık adı verilir.Örneğin; safra yolu taşları, pankreatitis, pankreas karsinomu, bilier atrezi, kolangiosellüler karsinom.
=== Tıkanma Sarılığı ===
 
=== Hepatoselüler Sarılık (Hepatik İkterus)===
Bu tür sarılıkta bilirubin üretimi artmaz. Ancak safra yollarında tıkanma olur. Bu tıkanma safra taşı veya karaciğer tümörü oluşturabilir. Bilirubinin bağırsaklara geçişi önlenmiş olur. Karaciğer oluşan konjuge bilirubini kana gönderir ve bilirubin idrarla atılır. Bu sarılığa da karaciğer sonrası sarılık adı verilir.
 
=== Hepatoselüler Sarılık ===
 
Karaciğerin çoğu hücrelerinin çeşitli nedenlerle ([[alkol]], toksik maddeler) hasarlanması ve buna bağlı olarak konjuge bilirubin miktarının azalmasına neden olur. Kanda konjuge bilirubin miktarı arttığında idrarda ürobilinojen miktarı da artar. İdrar koyulaşırken dışkı ise beyaz renge dönüşür. Karaciğer bozulduğu için hastada [[AST]], [[ALT]] miktarı artar. Hastada bulantı ve iştahsızlık meydana gelir. Bu tür sarılığa hepatojen sarılık adı da verilir.
Son derece önemlidir.
 
=== Yenidoğan sarılığı (Neonatal İkterus)===
{{Ana madde|Yenidoğan sarılığı}}
Yeni doğanlarda karaciğer bilirubin glukuroniltransferaz enziminin aktivitesi düşüktür ve bu enzim ancak yaşamın ikinci haftasında belirli bir düzeye erişir. Ayrıca çocuklarda eritrositlerin hem ortalama ömürleri daha kısadır ve hem de doğumla birlikte ihtiyaç fazlası eritrositler söz konusudur. Bu yüzden çocuklarda bilhassa prematüre çocuklarda hiperbilirubinemi görülür. Bu tür çocuklar UV ışığa konuldukları zaman konjuge bilirubin miktarı artacağından bilirubinin belirli bir süre sonra düzeyi düşerek normal yaşamlarına devam ederler. Konjuge bilirubinler direkt olarak Vanderberg reaksiyonu verdikleri için buna direkt bilirubin, serbest bilirubin ise indirekt olarak bu reaksiyonu verdiği için buna da indirekt bilirubin denir.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Sarılık" sayfasından alınmıştır