III. İvan: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot: Kozmetik değişiklikler
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot: Otomatik yazım düzeltme
35. satır:
 
== İlk yılları ==
İvan, Moskova büyük prensi olan babası [[II. Vasili]]'nin (''Kör Vasili'') yandaşları ile onlara başkaldıran amcaları arasındaki iç savaşın doruk noktasına ulaştığı sıralarda doğdu. Vasili 1446'da kuzeni tarafından tutuklatılarak kör edildikten sonra İvan bir süre manastırda gizlendi. Ardından güvenli bir yere kaçırıldı, ama aynı yıl babasını elinde tutanlara geri verildi. Vasili'nin kısa bir süre sonra serbest kalmasının ardından [[Tver]] büyük prensinin kızıyla nişanlandı; bu nişan 1452'de evlilikle sonuçlandı. Vasili'nin hükümdarlığının son yıllarında, iç düşmanların kalıntılarıyla savaşmak üzere kuzeye gönderilen birliklerin komutanlığına kağıtkâğıt üzerinde 12 yaşındaki İvan getirildi. On sekiz yaşında da güneydeki [[Altın Orda Devleti]]'nin karşı düzenlenen bir seferi yönetti. Vasili'nin 27 Mart 1462'de ölmesi üzerine onun yerine geçti.
 
== Hükümdarlığı ==
42. satır:
== Rus topraklarının birleşmesi ==
[[Dosya:LebedevK UnichNovgrodVecha.jpg|thumb|left|300px|''[[Novgorod]] [[Meclis]]i'nin yıkılışı esnasında belediye başkanı Marta'', bir [[Klavdiy Lebedev]] çalışması]]
İvan tahta çıktığı sırada Büyük Rus topraklarının büyük bölümü henüz Moskova'nın denetiminde değildi. [[Ukrayna]]'nın tümü ve Yukarı Oka toprakları [[Polonya-Litvanya birliği]]nin egemenliği altındaydı. İvan'ın prensliği de kağıtkâğıt üzerinde bile olsa, Altın Orda Devleti'ne bağlıydı. İvan, bir dizi saldırıyla (1467-1469) doğuda [[Kazan Hanlığı]]nı geçici bir süre için etkisiz bir hale getirdi. Litvanya büyük dükü Kazimierz IV. Jagellon ile ittifak kuran [[Novgorod Cumhuriyeti]]'ni ve buraya bağlı geniş toprakları ele geçirmeye çalıştı (1471). Novgorod'a birkaç kez saldırdı ve 1478'de egemenliğini resmen kabul ettirdi. Son demokratik ve özerk kurumları ortadan kaldırdı, Novgorod'a bağlı kilise topraklarının büyük bölümüne el koydu, kolonilerini ilhak etti ve yerli halkın yerine kendi topraklarından getirttiği güvenilir adamları yerleştirdi. 1489'a gelindiğinde Novgorod, İvan'a karşı koyabilecek gücü bütünüyle yitirmişti. Bağımsız kalabilmiş Rus topraklarından [[Yaroslavl]] ve [[Rostov]] da anlaşmalar yoluyla sırasıyla 1463 ve 1474'te ilhak edildi. Zayıf bir direnme gösteren Tver 1485'te Moskova'ya sessizce teslim oldu. Yalnızca [[Ryazan]] ve [[Pskov]], gurur kırıcı biçimde Moskova'ya boyun eğerek bağımsızlıklarını koruyabildiler.
 
İvan, [[Altın Orda Devleti|Altın Orda hanı]] [[Seyyid Ahmed]]'in Polonya-Litvanya'yla kurduğu dostluğu dengelemek üzere [[Kırım Hanlığı|Kırım hanı]] [[Mengli Giray]]'la güçlü bir ittifak kurdu. 1480'de İvan'ın zaferiyle sonuçlanan Ugra Savaşı'ndan sonra Ahmed güçlerini Rusya topraklarından çekti. Ahmed'in oğulları, 1502'de kesin bir yenilgiye uğrayıncaya değin Kırım ve Moskova için bir tehlike oluşturdular. Ama İvan 1480'den sonra hanın vasılı olmaktan çıkmış ve Avrupa diplomasisinde bağımsız bir hükümdar olarak kabul görmüştü. 1502'de, [[Altın Orda Devleti]]'nin yıkılmasından sonra İvan, ''Tüm Rusya'nın Hükümdarı'' (Gosudar vsey Rusi) unvanı taşıyabilecek duruma geldi.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/III._İvan" sayfasından alınmıştır