Türkiye'de çok partili dönem: Revizyonlar arasındaki fark

| bgcolor="#CCCCCC" | Diğer

|}

 

{{anamadde|27 Mayıs Darbesi}}

27 Mayıs Darbesi sonrasında cumhurbaşkanı [[Celâl Bayar]], başbakan [[Adnan Menderes]] ve bazı bakanlar yakalanarak [[Yassıada]]'da yargı önüne çıkarıldılar. Sivil ve askerlerden oluşan bir mahkemede yargılanan siyasiler, vatana ihanet, kamu fonlarının kötüye kullanımı ve anayasaya karşı gelmek ile suçlanıyorlardı. Dava, başbakan [[Adnan Menderes]], dışişleri bakanı [[Fatin Rüştü Zorlu]] ve maliye bakanı [[Hasan Polatkan]]'ın [[İmralı]] adasında [[16 Eylül]] [[1961]] günü idam edilmesi ile sonuçlandı.

 

 

{{anamadde|12 Mart 1971 Muhtırası}}

1973 seçimlerinde seçmen ilk defa ortanın solunda bir partiyi; CHP'yi birinci parti yapmıştır.

 

1970'li yılların başından itibaren bir sol-sağ çatışması ve bu çatışmanın yarattığı terör başta üniversiteler olmak üzere tüm Türkiye'yi pençesine almıştı. 12 Eylül öncesinde günlük ortalama kurban sayısı 30'a kadar çıkmıştı. Ülke en değerli evlatlarını siyasal teröre kurban veriyordu.

 

1973'ten sonra giderek anarşi tırmandı. Sağ-sol çatışması büyüdü. Şehirlerde kurtarılmış bölgeler ortaya çıktı. Her kademede eğitim gittikçe zorlaşıp imkânsız hale geliyordu. Yüksek bir enflasyon büyük bir ekonomik krizin haberciliğini yapıyordu.

 

 

Ne birinci ne de ikinci [[MC Hükümetleri]] ne de Ecevit'in bağımsızlarla kurduğu hükümet bu gidişi durduramadılar. Ecevit'in başarısızlıkla sonuçlanan hükümet denemesinden sonra azınlık hükümeti olarak Demirel iktidara gelmiştir.

Bu süreç yaşanırken Demirel ekonomik bir "restorasyon" programını, Özal'ın hazırladığı ünlü [[24 Ocak Kararları|24 Ocak 1980 kararlarını]] yürürlüğe koydu.

 

{{ana|Kıbrıs Harekâtı}}

{{vikikaynak|Zürih Antlaşması|Zürih Antlaşması}}

Yıllarca süren toplumlararası görüşmelerden bugune değin herhangi bir sonuç çıkmamıştır. En son BM Kıbrıs Çözüm Planı ile iki toplum arasında yeniden birleşme imkânı da referandum'da Türklerin "evet"ine karşı Rumların "hayır" demesi sonucu gerçekleşmemiştir.

 

{{anamadde|12 Eylül Darbesi}}

[[Türk Silahlı Kuvvetleri]]'in [[12 Eylül]] [[1980]] günü emir komuta zinciri içinde gerçekleştirdiği askeri müdahale, [[27 Mayıs 1960 darbesi]] ve [[12 Mart Muhtırası|12 Mart 1971 muhtırasının]] ardından Türkiye Cumhuriyeti tarihinde silahlı kuvvetlerin yönetime üçüncü açık müdahalesidir.

 

 

1995 genel seçimlerinde [[Refah Partisi]] %21 oy oranı ile 1. parti olmuş ve [[Tansu Çiller]] genel başkanlığındaki [[DYP]] ile koalisyon Hükümeti kurmuştur.

 

[[12 Eylül Darbesi]] sonucu ortaya çıkan siyasetin etkisiyle [[1980]] ve [[1990]]'larda radikal sağcı grupların güçlenmiş ve bunun sonucu olarak [[Refah Partisi]] [[1995]]'teki genel seçimlerinde siyasette güçlü duruma gelmiştir. 1996 yılında, seçimlerinin ardından kurulan [[DYP]] - [[ANAP]] hükümetinin kısa sürede dağılmıştır. Bunun üzerine TBMM'de birinci parti durumunda olan [[RP]] ile DYP arasında kurulan 54.hükümet,[[8 Temmuz]] [[1996]]'da [[TBMM]]'de yapılan oylamada güvenoyu almayı başarmıştır.

 

[[24 Aralık]] [[1995]] tarihindeki seçimlerde oy oranını artırarak solun en büyük partisi haline gelen [[Demokratik Sol Parti|DSP]], [[ANAP]] ve [[Demokrat Türkiye Partisi|DTP]]'yle birlikte kurulan Anasol-D hükümetinde yeralmış ve Bülent Ecevit Başbakan yardımcısı olmuştur. Daha sonra da DYP ve ANAP'ın desteğiyle DSP bir azınlık hükümeti kurmuştur.

 

'''Susurluk Skandalı''' veya '''Susurluk Kazası''', [[3 Kasım]] [[1996]]'da saat 19.25 sularında [[Balıkesir]]-[[Bursa]] karayolunda [[Susurluk]] ilçesi Çatalceviz mevkiinde meydana gelen trafik kazası sonucu, yasadışı [[polis]]-[[mafya]]-[[aşiret]] ilişkilerinin ortaya çıkması ile patlak veren skandal. Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en önemli skandallarındandır.

 

Kazanın ardından kamuoyu, "devlet, siyaset, mafya" üçgeninde yasadışı ilişkilerin ortaya çıkartılmasını talep etti. "[[Aydınlık İçin Bir Dakika Karanlık]]" ismi verilen sivil toplum eylemleriyle ve medyanın desteği ile üstü örtülen ilişkilerin ve faaliyetlerin açıklanmasını talep etti.

 

 

{{politika-taslak}}

{{Türkiye-taslak}}

[[Kategori:Türkiye Cumhuriyeti siyasi tarihi]]