Raetia: Revizyonlar arasındaki fark

'''Raetia''' (bazen '''Rhaetia''' olarak da çevirilir), Batıda [[Helvetya]], Doğuda [[Noricum]], Kuzeyde [[Vindelicia]] ve Güneyde [[Cisalpine Gaul]] eyaletleriyle çevrili [[Roma İmparatorluğu]] eyaleti. Günümüzde bu bölge, kabaca Doğu ve orta [[İsviçre]] ([[Yukarı Ren]] ve [[Konstanz Gölü]]'de dahil), Güney [[Bavyera]] ve [[Yukarı Swabya]], [[Vorarlberg]], [[Tirol]]'ün büyük bir bölümü ve [[Lombardiya]]'nın bir bölümünü kapsar. Raetia'nın Kuzey sınırı [[Limes Germanicus]]'un bir parçasıydı ve Tuna'ya kadar 166 km boyunca uzanırdı. Raetia'nın İtalya ile bağlantısı, Alp dağlarındaki [[Resia geçidi]] üzerinden [[Via Claudia Augusta]] (Claudia Augusta yolu) ile sağlanırdı.

== Tarihi ==

Kayıtlarda, [[Alpler|Alpin]] kabileleri arasında en güçlü ve savaşçı kabile olarak geçen Raetia'lıların kökenleri hakkında çok az şey bilinir. [[Livy]] bunların (''Ab Urbe Condita'' [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0026&layout=&loc=5.33 v. 33]) Etrüsk kökenli olduklarına inanır ([[Barthold Georg Niebuhr|Niebuhr]] ve [[Theodor Mommsen|Mommsen]]'de bu fikre katılırlar). [[Junianus Justinus|Justin]] (xx. 5) ve [[Yaşlı Pliny]] (''Naturalis Historia'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0137&layout=&loc=3.24 iii. 24], 133) tarafından aktarılan bir efsane, bu halkların [[Po nehri]] etrafındaki düzlüklerde yaşarken [[Galya]]'lıların işgali sırasında dağlara sürüldüklerini ve isimlerini liderleri Raetus'tan aldıklarını aktarır; daha mantıklı bir türetme önerisi ise ''rait'' kelimesinin [[Keltçe]] "dağlık alan" anlamına geldiği ve ismin buradan türediği şeklindedir. Bölge Romalılar tarafından tanınmaya başladığında [[Etrüsk]] kökenli oldukları kabul edilse bile, [[Kelt]] kabileleri bu bölgenin sahibiydiler ve yerli halkla o kadar kaynaşmışlardı ki Raetia'lılar ileriki zamanlarda Kelt olmayan kabileler ([[Lepontii]], [[Euganei]]) aralarında yerleşmiş oldukları halde Kelt olarak kabul edilmişlerdi.

Batı Avusturya'nın modern yerlileri arasında (bir Raetia bölgesi), Etrüsk uygarlığının etkisi altındaki bölgelerde yüksek görülüş sıklığı olan [[Haplogroup G (Y-DNA)|Y-kromozom Haplogroup G]] görülme oranı görece yüksektir.

Raetialılardan ilk bahseden (sadece tesadüf olarak) [[Polybius]]'tur (Histories [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0234&layout=&loc=34.10 xxxiv. 10], iS) ve haklarında [[Roma Cumhuriyeti|Cumhuriyet]] dönemi sonuna kadar pek bir bilgi yoktur. Biraz şüpheli olsa da özgürlüklerini, bölge M.S. [[15]] yılında [[Tiberius]] ve [[Nero Claudius Drusus|Drusus]] tarafından zaptedilene kadar korumuşlardır (karşılaştırma [[Horace]], ''Odes'', [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0025&layout=&loc=4.4 iv. 4] and [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0025&layout=&loc=4.14 14]).

Raetia başlangıçta bağımsız bir eyalet olarak düzenlendi ancak M.S. 1. yüzyıl sonlarına doğru Vindelicia da bu eyaletin sınırları içine dahil edildi; bu yüzden [[Gaius Cornelius Tacitus|Tacitus]] (''[[Germania (kitap)|Germania]]'', 41) ''Augusta Vindelicorum'' adlı bölgeden ([[Augsburg]]) "Raetia eyaletinin bir [[Koloni]]si" diye bahseder. Tüm eyaletin yönetimi (Vindelicia dahil) ilk olarak bir askeri [[prefect]]'e emanetken sonradan bir [[procurator]] tarafından yürütülmüştür; eyaletin sınırları içerisinde konuşlu bir Lejyon olmamıştır ve koruması, M.S. 2. yüzyıla kadar yerel birlikler ve [[militia]] tarafından sağlanmıştır.

[[Marcus Aurelius]]'un saltanatı sırasında, Raetia M.S. 179 yılıyla birlikte Castra Regina'da ([[Regensburg]]) konuşlu [[Lejyon III Italica|Lejyon III ''Italica'']]'nın komutanı tarafından yönetilmiştir.

== Ekonomisi ==

== İnsan coğrafyası ==

Raetia'nın başlıca şehirleri (Vindelicia hariç) ''Tridentum'' ([[Trento]]) ve ''Curia'dır'' (Coire ya da [[Chur]]). Eyalet, Biri [[Verona]] ve Tridentum'dan, [[Brenner geçidi]] üzerinden [[Innsbruck]] ve orandan da ''Augusta Vindelicorum'a'' ([[Augsburg]]) uzanan, diğeride ''Brigantium'' ([[Bregenz]]), Chur ve [[Chiavenna]]'dan [[Como]] ve [[Milan]]'a uzanan Roma İmparatorluğunun iki ana aksının kesişme noktasında bulunmaktaydı.

== Çeviri kaynağı ==

* {{Kaynak wiki