Manyetosfer: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Ahzaryamed (mesaj | katkılar)
kDeğişiklik özeti yok
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot: Kozmetik değişiklikler
7. satır:
Yer manyetosferi, tanım olarak, gezegenin manyetik alanın etkisi ile [[Güneş rüzgarı]] adı verilen [[Güneş]] kökenli hızlı parçacıkların oluşturduğu [[plazma]] akımının, saptırılarak engellendiği bölgedir. Manyetosferin en dışında, plazma akımının aniden yavaşlayarak hızının ses hızının altına indiği ve yön değiştirdiği bir [[şok dalgası]] gözlenir. Gezegene yaklaştıkça manyetik alanın etkisi giderek artar ve güneş kökenli parçacıkların aşamayarak çevresinden dolaşmak zorunda kaldığı [[manyetopoz]], manyetosferin sınırını belirler. Güneş etkinliğine göre gezegene uzaklığı değişen bu sınır, Güneş doğrultusunda Yer'in merkezinden yaklaşık 60.000 km. uzaklıkta (Yer yarıçapının 10 katı kadar) bulunur. Güneş rüzgarının deforme ettiği manyetik kuvvet çizgilerine uyumlu olarak, bu sınır yanlara doğru genişleyerek gezegenden uzaklaşır ve bir damla biçimini alarak gezegenin arkasında milyonlarca kilometre uzanan bir kuyruk oluşturur.
 
Yer manyetik alanına yakalanan elektrik yüklü parçacıkların toplandığı simit biçiminde iki ışınım kuşağı yer küreyi çevreler. A.B.D. tarafından uzaya gönderilen ilk uydu olan [[Explorer I]] yardımı ile 1958 yılında keşfedilen bu kuşaklar uyduyu tasarlayan [[James Van Allen]] onuruna [[Van Allen kuşakları]] olarak adlandırılmıştır. Dışta yer alan kuşak, güneş rüzgarı kökenli [[hidrojen]] (H<sup>+</sup>=protonlar), [[helyum]] (He<sup>2+</sup>=alfa parçacıkları)ve [[oksijen]] (O<sup>+</sup>) [[iyon]]ları yanı sıra serbest [[elektron]]lar içerir. Yer yüzeyinden 10.000-60.000 km. yükseklikte bulunan bu kuşağın en yoğun kesimi 15.000-19.000 km. arasında bulunur. İçte yer alan kuşak ise [[kozmik ışın]]ların iyonlaştırdığı atmosfer kaynaklı atomlar içerir. 650-6500 km. yükseklikte yer alan bu kuşak dış kuşağa oranla çok daha güçlü bir ışınım kaynağıdır ve bu yükseklikte bulunan uyduların etkinlikleri ve uzay adamlarının sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilmesi açısından önem taşır.
 
Yüklü parçacıkların Yer'in manyetik kutuplarına yakın bölgelerde bulunan açık manyetik çizgiler boyunca ilerleyerek atmosferin yüksek tabakalarıyla etkileşmeleri, [[kutup ışıkları]]nın ortaya çıkmasına neden olur.
18. satır:
[[en:Magnetosphere]]
[[es:Magnetosfera]]
[[fi:Magnetosfääri]]
[[fr:Magnétosphère]]
[[gl:Magnetosfera]]
Satır 27 ⟶ 28:
[[ru:Магнитосфера]]
[[sk:Magnetosféra]]
[[fi:Magnetosfääri]]
[[sv:Magnetosfären]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Manyetosfer" sayfasından alınmıştır