I. Dünya Savaşı'nda Ukrayna: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Luckas-bot (mesaj | katkılar)
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
k Bot: Kozmetik değişiklikler
2. satır:
[[I. Dünya Savaşı]] çıktığında [[Ukrayna'nın adı|'''Ukrayna''']] adı bir ulusu belirtmekten çok coğrafi bir bölgeyi tanımlamak için kullanılıyordu. Bugünkü [[Ukrayna]] sınırları içinde yer alan toprakların büyük bölümü [[Rus İmparatorluğu]]'nun yönetimi altındaydı. Sınırları 1815 Viyana Kongresi'yle çizilen bölgenin batı bölümü [[Avusturya-Macaristan İmparatorluğu]]'nun egemenliğinde bulunuyordu.
 
== Savaş öncesi Ukrayna ==
{{ana|I. Dünya Savaşı'nın nedenleri}}
[[Dosya:Gubernias de Ucrania - ENG.png|thumb|left|200px|Ukrayna'nın bugünkü sınırlarının 1912 Rus-Avusturya bölüşümü üzerinde gösterimi]]
Sınırlar her ne kadar Avrupa'nın etnik yapısına karşı bir olgu olarak algılanmasa da, Rus ve Avusturya imparatorlukları bölge üzerindeki egemenlik haklarını genişletmek amacıyla 19. yüzyıl sonlarında harekete geçmişlerdi. Rus İmparatorluğu Ukraynalıları [[Küçük Rusya|Küçük Ruslar]] olarak görmekte ve daha büyük bir topluluk olan [[Ukrayna Rusofilleri|RusofilRusofilleri]]leri desteklemekteydi. Avusturya ise 19. yüzyıl sonlarında hareketlenen [[Ukrayna ulusalcılığı]]ndan yana tavır almıştı. Batı Ukrayna her iki devlet için [[Balkanlar]] ve bu bölgede yaşayan Ortodoks Slavlara açılan kapı konumundaydı.
 
Avusturya-Macaristan'ın bölge üzerindeki etkisinin azalması ve [[Panslavizm|Panslavist]] hareketin popülerlik kazanmaya başlaması Avusturya-Macaristan ve Sırbistan arasında bir [[Balkan]] savaşının çıkmak üzere olduğunu gösteriyordu. Sırbistan'ın güçlenmesiyle koşut biçimde artış gösteren etnik ulusalcılık Avusturya karşıtlığı ile birleşince daha da ateşli bir hal almaktaydı. Daha önce Osmanlı toprağı olan [[Bosna-Hersek]]'i 1878 yılında işgal etmiş olan Avusturya-Macaristan bu bölgeyi 1908 yılında [[Bosna krizi|topraklarına katmıştı]]. [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nun yıkılışına da zemin hazırlayan ulusalcılık hareketi Rusya tarafından da desteklenmekteydi. [[Bosna krizi|Rus-Avusturya antlaşmasının bozulması]] ve yüzyıllık [[sıcak denizlere inme]] düşü St. Petersburg'un umutlarını canlı tutan diğer etkenlerdi.<ref>{{kitap belirt
13. satır:
|yayımcı=UNC Press
|yıl=1996
|id= ISBN 08078228330-8078-2283-3
|sayfalar=176
}}</ref>
 
Din, gerilimin tırmanmasında kilit rol oynamıştır. Rusya ve Avusturya 18. yüzyıl sonunda [[Polonya'nın bölünmesi|Polonya'yı bölüştüklerinde]] [[Ukrayna Yunan Katolik Kilisesi|Doğu KatolikleriKatoliklerini]]ni egemenlikleri altına almışlardı. Rusya bu topluluğu Ortodoksluğa geçirmek amacıyla zaman zaman güç kullanmıştır.<ref> Himka, John Paul. (1999). ''Religion and Nationality in Western Ukraine.'' McGill-Queen's University Press: Montreal and Kingston. sf. 32-33</ref>
 
[[Ukrayna ulusalcılığı]]nın 1914 sonunda bölgenin yazgısını değiştirecek boyutta ilerlemesi diğer bir etken olarak sayılabilir.<ref name="Rudnystsky">{{kitap belirt|başlık=The Role of the Ukraine in Modern History|yazar=Rudnystsky, Ivan L.|yayımcı=[[Slavic Review]]|yıl=1963|sayfalar=199–216}}</ref> Ulusalcılığın böylesine gelişmiş olmasının yanında Polonya ve Romanya toprakları üzerindeki Rus-Avusturya anlaşmazlığı bu sorunlu bölgelerin yeni ve bağımsız devletler tarafından yönetilmeye başlamasıyla sonuçlanmıştır.
 
== Savaşın başlaması ==
[[Dosya:Eastern Front, 1914.jpg|thumb|right|200px|1914'te Doğu Cephesi]]
{{ana|Doğu Cephesi (I. Dünya Savaşı)}}
[[Galiçya Savaşı|Rusların Galiçya'ya ilerlemesi]] Ağustos 1914'te başlamıştır. Avusturyalıları [[Karpatlar|Karpat tepesitepesine]]ne doğru süren Rus ordusu böylece tüm bölgeyi işgal etmiştir.
 
[[Ukraynalılar]] birbirlerine karşı olan iki orduya ayrılmış durumdaydılar. Bunların 3.5 milyonu [[Rus İmparatorluğu askeri tarihi|Rus Ordusu]]'nda görevliyken 250.000 kişi [[Avusturya-Macaristan Ordusu]]'nda savaşmaktaydı.<ref name="Subtelny">{{kitap belirt|başlık=Ukraine: A History|yazar=[[Orest Subtelny|Subtelny, Orest]]|yayımcı=University of Toronto Press|yıl=2000|id=ISBN 0-8020-8390-0|sayfalar=340–344}}</ref> Ukraynalıların büyük bölümü birbirlerine karşı savaşırken sivil halk da düşman kuvvetlerine yardım ettikleri gerekçesiyle öldürülmüştür.<ref name="Reid">{{kitap belirt|başlık=Borderland: A Journey Through The History of Ukraine|yazar=Reid, Anna|yayımcı=Westview Press|yer=[[Colorado]]|yıl=1999|id=ISBN 0-8133-3792-5}}</ref>
45. satır:
I. Dünya Savaşı'nı izleyen dönemde Rus ve Avusturya imparatorluklarının çökmesi ve [[1917 Rus Devrimi]]'yle birlikte Ukrayna ulusal hareketi yeniden canlanmış ve 1917-20 yılları arasında birçok yeni kent doğmuştur. [[Orta Rada]], [[Hetmanlık]], [[Ukrayna Diktatörlüğü|Diktatörlük]], [[Ukrayna Halk Cumhuriyeti]] ve [[Batı Ukrayna Halk Cumhuriyeti]] bunlara örnek olarak gösterilebilir. Ne var ki, bu devletlerin [[Polonya-Ukrayna Savaşı]]'ndan yenik ayrılmaları ve [[Kiev Harekatı]]'nın (1920) sonuçsuz kalması üzerine Mart 1921'de imzalanan [[Riga Barışı]] ülkeyi bir kez daha bölmüştür. Galiçya'nın batı yakası yeni kurulmakta olan [[İkinci Polonya Cumhuriyeti]]'ne bırakılmış, doğuda Mart 1919'dan bu yana egemen olan [[Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]] ise Aralık 1922'de alınan bir kararla [[Sovyetler Birliği]]'ne bağlanmıştır.
 
== Kaynakça ==
* {{Kaynak viki
| url = http://en.wikipedia.org/wiki/Ukraine_during_World_War_I
| tarih = 02.02.2010
53. satır:
}}
 
== Notlar ==
{{reflist}}